Blog
Yapay Zeka'ya göre Ölü Deniz Parşömenleri sanılandan daha da eski
Araştırmacılar programa 24 karbon tarihli el yazmasından 62 el yazısı görüntüsü yüklediler.
www.arkeolojikhaber.com
Yahudi peygamber Enoch'un adını taşıyan yapay zeka programı, dinler tarihi arkeolojisinin en büyük buluntularından Ölü Deniz Yazmalarının bazılarının tahmin edilenden daha eski olabileceğini öne sürdü. Araştırmanın sonuçları , PLOS One dergisinde yayınladı.
Ölü Deniz Parşömenleri, 1946 yılında işgal altındaki Batı Şeria'da Ölü Deniz yakınlarındaki Kumran mağaralarında keşfedildi. İlk belgeler 1946’da, Batı Şeria’daki Kumran Mağaraları’nda bulundu. Sonraki 10 yıl içinde araştırmacılar yaklaşık 15.000 parşömen ve parça topladı. Tarihçiler ve din bilimciler, M.Ö. 516 ila M.S. 70 tarihleri arasına tarihlenen İkinci Tapınak Dönemi’ne ait olduğu düşünülen bu belgeler üzerinde yıllarca çalışmaları sonucunda antik Yahudi ile erken Hristiyan yaşantısına dair önemli tezler ortaya attılar. Yazmanların yasaklanan bir Yahudi mezhebi müritlerince, 2.000 yıl önce Romalılardan korumak için orada sakladığı tahmin ediliyor. Neredeyse tamamlanmış 5 metrelik bir Tevrat parşömeninden yüzlerce küçük parçaya kadar, metin parçaları arasında birçok İncil metninin en eski korunmuş kopyaları yer alıyor.
Bu metinlerin tarihlendirilmesi şimdiye kadar zor bir işti. Parşömenlerde tarih yok ve karbon tarihlemesi metnin küçük bir parçasının feda edilmesini gerektiriyordu. Bu nedenle kullanılan el yazmalarının analizi.için bir çare de yaygın bir yöntem olan paleografiydiç
Hollanda, Danimarka, Belçika ve İtalya'daki üniversitelerden bir grup uzman, yakın zamanda Kutsal Kitap yazılarının taranmış görüntülerini analiz etmek ve değerlendirmek için özel olarak tasarlanmış yeni bir makine öğrenimi programı üzerinde işbirliği yaptı. Bilim insanları Mladen Popovic, Maruf Dhali ve Lambert Schomaker'in aralarında yer aldığı ekibin çalışmalarında; Yaratılış Kitabı'nda adı geçen ölümsüz peygamberden adını alan yapay zeka Enoch, radyokarbonla tarihlenmiş tarihi Kutsal Kitap metinlerinin listesiyle ve her bir el yazmasının yazı karakterlerinin analiziyle oluşturulan iki temel veri setini analiz etti ve sonrasında bu iki veritabanını birleştirdi.
Antik Ölü Deniz Parşömenleri'nin fütüristik bir analizi, bazılarının daha önce düşünülenden çok daha önce yazıldığını gösteriyor.
Popovic ve ekibi bu boşluğu doldurmak için paleografi ve karbon tarihlemesini yapay zeka (YZ) ile birleştirdi .
Yapay Zeka Ölü Deniz Parşömenleri'nin tarihini yıllar öncesine dayandırdı:
"Bu muhteşem," diyor baş araştırmacı Mladen Popovic. "Bu, bu metinlerin kökenlerine dair yepyeni bir ışık tutuyor. Şu anki yazma biçimimiz 100 yıl önce Hollanda'da olduğundan çok farklı ve 200 yıl önce de farklıydı, Yazı stilimizin modaya tabi olması, el yazmalarını tarihlendirmek için kullanılabilir."
Sorun, bu bölgede uzun bir süre boyunca belirli bir takvim tarihine sahip çok az metin olmasıydı. MÖ beşinci yüzyıl ile MS ikinci yüzyıl arasında büyük bir boşluk vardı.
"Yapay zeka modeline yazı stillerini tanımayı ve bunları bir döneme bağlamayı öğrettik. Ve sonra model belirli metinleri tarihlemeye başlayabildi. Bu işe yarıyor gibi görünüyor."
Araştırmacılar programa 24 karbon tarihli el yazmasından 62 el yazısı görüntüsü yüklediler. Daha sonra programı aynı metinlerden 13 başka görüntüyü analiz ederek test ettiler. El yazısı analizi %85 oranında başarılıydı.
Genellikle karbon tarihlemenin tek başına kullanılmasından daha küçük bir fark bile vardı, hatta sadece otuz yıllık bir belirsizlik bile. Ekip, programa, melekler tarafından mistik meselelere inisiye edilen İncil'deki Enoch figüründen esinlenerek Enoch adını verdi.
Sonuç olarak, Enoch'a 135 tarihsiz el yazması sunuldu. Program, İncil bilginlerinin Haşmonay ve Hirodes olarak adlandırdığı yazı stilleri hakkında şaşırtıcı sonuçlar çıkardı. Enoch'a göre, ilki varsayıldığı gibi MÖ 150 ila 50'den daha erken bir tarihte zaten kullanılıyordu. İkincisi de daha önce düşünülenden daha erken ortaya çıktı. Bu, bunların MÖ ikinci yüzyılın sonunda zaten yan yana var olduğu anlamına geliyordu.
Vaiz ve Daniel
Enoch ayrıca, bu kitapların orijinal yazarları hala hayattayken diğer parçaların da yazılmış olması gerektiği sonucuna vardı. Örneğin, akademisyenler Daniel'in MÖ 160 civarında bitirildiğini varsayıyor ve araştırmalar MÖ 230 ile 160 arasında bir aralığı öneriyor. Vaiz'de , Enoch MÖ 3. yüzyıla, yani Kral Süleyman olduğunu iddia eden isimsiz bir yazarın çalıştığı zamana geldi.
"Bu bir tür zaman makinesi," diyor Popovic metinler hakkında. "Tüm modern İncil çevirilerimiz ortaçağ metinlerine dayanıyor, ancak Ölü Deniz Parşömenleri ile gerçekten 2.000 yıldan daha geriye gidiyorsunuz. İncil'in o zamanlar çok farklı göründüğünü ve birçok farklı versiyonu olduğunu gösteriyorlar. Bu da onu inanılmaz derecede heyecan verici kılıyor."
Ayrıca Ölü Deniz Parşömenleri'nin sadece dini metinleri değil, aynı zamanda tarih, günlük yaşam, hukuk ve edebiyata dair belgeleri de içermesi, araştırmanın bölge tarihinin çalkantılı bir dönemini daha iyi anlamak için kullanılabileceğini gösterdiği de Yapay Zekanın iddiaları arasında.
Groningen Üniversitesi, kitabın önemini şöyle özetliyor: "Tarihsel, politik ve kültürel gelişmelerle (kentleşme, Haşmonay hanedanının yükselişi ve Ölü Deniz Parşömenleri'nin arkasındaki gruplar ve ilk Hıristiyanlar gibi dini grupların yükselişi ve gelişimi) ilişkili olarak antik Yahudiye'deki okuryazarlığa dair yeni bakış açıları sağlıyor . "
Her durumda, Popovic Enoch'a daha fazla veri beslemek için sabırsızlanıyor. Bulunan binden fazla el yazması hala program için hazır. "Artık bu metinlerin orijinal yazarın etrafındaki ilk çemberin dışına ne kadar hızlı yayıldığını takip edebiliyoruz. Bu hala yapmamız gereken bir takip araştırması, bu yüzden henüz sonuçlarını tam olarak düşünmedik. Ama şimdi bunu kendimiz ve meslektaşlarımız yapacağız."
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >