Blog
Yemen’deki Yazýt, Bilinmeyen Tanrýnýn Tapýnaðýndan Bahsediyor
| Kategori: Arkeoloji ve Sanat Haberleri | Yorum: 0 yorumYemen’deki Yazýt, Bilinmeyen Tanrýnýn Tapýnaðýndan Bahsediyor
Yemen’de, daha önce hiç duyulmayan “Athtar Ḥarman” adýnda bir tanrýya adanmýþ kayýp bir tapýnaktan bahseden 2000 yýllýk bronz tablet ortaya çýkarýldý.
Saba dilinde yazýlmýþ olan bronz yazýttaki metinde þöyle bir parça yer alýyor:
“Khawliyan’ýn iki uþaðý Ýlimata ve Khabi’at, Bana’nýn sahibi olan Athtar Harman’a kurtuluþlarý için bir bronz tablet ile birlikte oðullarýný ve O’nun ekleyeceði þeyleri sundu.”
Fransa Ulusal Bilimsel Araþtýrmalar Merkezi’nden Christian Robin, yazýttaki “Bana” ifadesinin tapýnak için kullanýlan bir isim olduðunu söylüyor ve “Bu levha Tanrý Athtar Harman’a adanmýþ bir tapýnaktan geliyor. Bu tanrý ve tapýnaðý önceden bilinmiyordu. Bazý ayrýntýlar bu tapýnaðýn (Sana’a olarak da telaffuz edilebilen, Yemen’in baþkenti) Sana þehri dolaylarýnda olduðu yönünde bir izlenim uyandýyor.” diyor. Ayrýca Robin, bu tabletin MÖ. 1. yüzyýla tarihlendiðine inandýðýný da sözlerine ekliyor.
Tarihsel kayýtlar Yemen’de, 2.000 yýldan daha fazla bir süre önce geliþen bazýlarý tütsü ve baharat ticareti ile uðraþan bir dizi krallýktan bahsediyor.
Colorado merkezli bir þirket olan Artemis Gallery tarafýndan geçenlerde yapýlan bir açýk artýrmayla satýþa sunulan bronz tablet, bünyesinde çok sayýda gizemi barýndýrýyor. Örneðin: Bu tanrý kim ve kayýp tapýnaðý nerede? Tabletteki isimler kim? Bu tablet ABD’ye nasýl ulaþtý? gibi.
Antik ipuçlarý
Robin’e göre metin, tapýnaðýn Sana’dan çok uzakta olmadýðýna dair bir takým ipuçlarý saðlýyor. Saba dilinde yazýlmýþ olan diðer bir yazýt 1909 yýlýnda, Sana’nýn kuzeydoðusunda yer alan Þibam al-Ghrias yerleþiminde keþfedilmiþti ve burada yer alan bir “Bana”ya atýf yapýyordu.
Robin, bunun yanýsýra, “Khawliyan” isminin Mahram Bilqis olarak adlandýrýlan bir yerleþimde bulunmuþ olan ve Ayfa prenslerinin adlarýný sýralayan baþka bir yazýtta bahsedildiðini de söylüyor. Ona göre, akademisyenler Ayfa’nýn tam olarak nerede bulunduðundan emin deðiller. Ancak burada yaþayan Ýnsanlar Sana’nýn etrafýndaki alanlarda yaþayan bir grup olan Fayþanit(Fayshānite)’lerdi.
Yaðma endiþeleri
Yemen ‘de 2011 yýlýndan beri süren bir iç savaþ var. Uluslararasý Müzeler Konseyi, Yemen’de eserlerin yaðmalandýðý ve karaborsada satýldýðý konusundaki endiþelerini gündeme getirdi. Konsey 2018 yýlý Ocak ayýnda, Yemen’deki yaðmalanmýþ olabilecek kültürel eser türlerinin “kýrmýzý listesini” yayýnladý.
Konsey, taþ ya da metal levhalardaki antik yazýlarý, dikkat edilmesi gereken eser türlerinden biri olarak listeledi. Birkaç akademisyen bronz tabletin yaðmalanmýþ olmasýndan endiþe duyduklarýný dile getiriyor.
Artemis Gallery’nin kurucusu ve yöneticisi olan Bob Dodge, galerinin araþtýrmasýnýn tabletin yakýn zamanda yaðmalanmadýðýný gösterdiðini söylüyor. Dodge, “Bu tablet, 2015 yýlýnda bir California müzayede evinden alýndý ve onlara da eski bir New Orleans koleksiyonundan gelmiþti.” diyor.
Live Science’tan Owen Jarus ise tabletin daha önceki tarihini izlemeye yeltendiklerini, ancak eski sahibinin vefat etmiþ olduðunun düþünüldüðünü ve bu kiþinin 1970 ve 1990 yýllarý arasýnda bu tip nesneleri toplayan bir koleksiyoncu olduðunun kendilerine anlatýldýðýný aktarýyor.
Dodge, “Bunun yakýn zamanda ithal edildiðine dair herhangi bir kanýt bulursak, ürünü hemen satýþtan çekeceðiz veya satýþýn tamamlanmasýndan sonra(bu tür bir kanýtýn keþfi) gerçekleþirse, yeni sahibine bilgi vereceðiz. Ondan geri almayý talep edeceðiz ve onu gönderen makama iade edeceðiz.” diye de ekliyor.
Owen Jarus. Live Science. 19 Mart 2019.
Arkeofili
RSS
Bu yazý hakkýnda yorum bulunamamýþtýr. Ýlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >