Blog
1.400 Yıllık Yazıtta Güçlü Maya Kraliçesinin Adı Ortaya Çıktı
Dört göl etrafına yerleştirilmiş elit konutlardan oluşan bir çekirdeğin yanı sıra binlerce konut yapısı, çok sayıda beyaz taş yol ve birkaç piramide sahipti.
www.arkeofili.com
Maya dili uzmanları, geçen yıl keşfedilen taş bir yazıtta daha önce bilinmeyen güçlü bir Maya kraliçesinin adını çözdü.
Maya kraliçesinden bahseden Cobá’daki stel. C: Octavio Esparza; INAH
Yüzyıllar öncesine ait taşlar üzerindeki hiyeroglif yazıları deşifre eden araştırmacılar, daha önce bilinmeyen bir Maya kraliçesinin adını belirledi. Ix Ch’ak Ch’een olarak bilinen bu hükümdar, Meksika’nın Yucatán Yarımadası’ndaki Cobá’yı —“dalgalı su kenti”— 6. yüzyılda yönetmişti.
Cobá, Maya dünyasında önemli bir kentsel merkezdi ve yaklaşık MÖ 350’den 14. yüzyıla kadar iskân edildi. Dört göl etrafına yerleştirilmiş elit konutlardan oluşan bir çekirdeğin yanı sıra binlerce konut yapısı, çok sayıda beyaz taş yol ve birkaç piramide sahipti.
2024’te INAH’tan (Meksika Ulusal Antropoloji ve Tarih Enstitüsü) arkeologlar, Cobá’da taş bir merdivene oyulmuş kapsamlı bir hiyeroglif metin keşfetti ve bunu “Temel Kayası” (Foundation Rock) olarak adlandırdı. Erozyon, Temel Kayası’na ciddi zarar vermişti; bu da 123 hiyeroglif panelini çevirmeyi zorlaştırdı. Ancak 23 stel dâhil ek buluntular, uzmanların metinleri yorumlamasına yardım edecek ipuçları sağladı.
Antik Maya metinleri uzmanları David Stuart ve Octavio Esparza Olguín, kısa süre önce Cobá Temel Kayası’ndaki bir paneli sahadaki iki stel ile eşleştirdi ve bunların aynı kişiye, Ix Ch’ak Ch’een’e atıfta bulunduğunu fark etti.
Cobá’daki Temel Kayası. C: Salvador Medina ve Francisco Luna’nın fotogrametrik modeli; INAH
Temel Kayası, Ix Ch’ak Ch’een’in taç giydiğinden bahsetse de hükümdarlık dönemine dair kesin tarihler net değil. Bununla birlikte Maya kraliçesinin adı, Maya takviminde 9.7.0.0.0 civarında, yani 8 Aralık 573’te inşa edildiği belirtilen bir top sahası da dahil olmak üzere inşaat projeleriyle ilişkilendiriliyor.
Ix Ch’ak Ch’een özellikle güçlü bir kraliçe olmuş olabilir; zira araştırmacılar onu, Maya uygarlığının parçası ve “yılan kralları” ile bilinen, siyasi ve askeri açıdan etkili Kaan Krallığının hükümdarı Testigo Cielo ile ilişkilendiriyor.
Maya toplumunda kadın hükümdarlar enderdi —yüzlerce krala karşılık yalnızca birkaç düzine örnek biliniyor— ancak Geç Klasik dönemde (550 ila 830) “Kırmızı Kraliçe” gibi öne çıkan kadınlar iktidara geldi. Kırmızı Kraliçe, 7. yüzyıl ortalarında Palenque kentinde hüküm sürmüştü.
Esparza’ya göre, Temel Kayası üzerindeki araştırmalar Cobá’da gerçekleşen hanedan hükümdarlarına ve tarihi olaylara dair temel bilgiler sağlamış durumda, fakat incelemeler devam ediyor.
Live Science. 24 Ekim 2025.
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >