Blog

Pontus Krallýðý, Roma’nýn iç karýþýklýklar nedeniyle Anadolu’daki müttefiklerine yardýma gidememesini fýrsat bilerek, Roma’nýn Anadolu’daki topraklarýný ele geçirmeye baþladý. MÖ. 88 yýlýnda Roma’ya savaþ açan Pontus Kralý 6. Mithridates, Roma’nýn Asia eyaletini tamamen ele geçirdi. Anadolu’da yaþayan bütün Roma vatandaþlarýný (yaklaþýk 80.000 kiþi) idam ettirdi ve ardýndan Yunanistan’da Roma etkisini azaltmaya baþladý.

6. Mithridates

Roma’nýn halkçý parti lideri Marius, Mithridates’e karþý sefere çýkmak üzereyken aristokrasi taraftarý General Sulla ordusuyla Marius hükümetini devirdi. Sulla senatoya aristokrat aðýrlýklý yeni senatörler seçtirerek bütün kararlarý aristokratlar lehine çevirdi.

Halkçý Parti Lideri Marius

Roma’nýn Asia eyaletini tekrar ele geçiren General Sulla, kesin çözüm saðlamadan Pontus Krallýðý ile barýþ yaptý. Sulla tekrar Ýtalya’ya döndüðünde kendisini süresiz olarak diktatör ilan etti. Marius taraftarlarý öldürüldü. Ýktidarý iyice güçlenen Sulla ve aristokratlar, bir dizi kanunla Halkçý Parti’nin tekrar güçlenmesine engel olacak önlemler aldý.

Sulla

MÖ. 79 yýlýnda Sulla’nýn ölümüyle Marius taraftarlarý Ýspanya’da tekrar ayaklandý. Sulla’nýn yerine geçerek kendini diktatör ilan eden General Pompeius, bu isyaný ve kölelerin isyanýný bastýrarak kahraman olarak Ýtalya’ya geri döndü. MÖ. 70 yýlýnda tekrar güçlenmeye baþlayan Halkçý Parti’nin tarafýna geçen Pompeius, Sulla döneminde getirilmiþ olan kanunlarý yürürlükten kaldýrdý.

pompeius

Pompeius artan iç savaþ tehlikesine karþý, kendisini kral ilan etmesinden korkan rakiplerini yatýþtýrmak için ordularýný terhis etti ve yetkilerini senatoya devretti. Bu arada Halkçý Parti lideri Marius’un yerine yeðeni Julius Caesar geçmiþti. Preoleteria temsilcisi Crassus, Caesar ve Pompeius güçlerini birleþtirerek devlet yönetimini ele geçirdiler. Triumvirlik adýný verdikleri ittifaklarý ile senatoya kendi taraftarlarýný yerleþtirdiler ve Cicero gibi aristokratlarý sürgüne gönderdiler.

Crassus’un doðuda Ýran’daki Parthia Krallýðýna karþý savaþýrken öldü ve Pompeius ile ile Caesar birbirinden kuþku duymaya baþladýklarý için Triumvirlik daðýldý. Pompeius’un konsül olarak Ýtalya’ya dönmesi ile etkisine aldýðý senato, iç savaþ riskine karþý Caesar’ýn ordularýný terhis etmesini emretti. Bu karara uymayan Caesar, MÖ. 49 yýlýnda ordusuyla Ýtalya’ya yürüdü ve iç savaþ baþladý.

Pompeius’u yenen Caesar kendisini süresiz diktatör ilan etti ve bütün yetkileri elinde toplamaya baþladý. Ordusu ile beraber baþkomutanlýk görevini de devam ettiren Caesar, senatonun da yetkilerini kýsarak bütün önemli kararlarýn kendi onayýndan geçmesini saðlayacak yeni düzenlemeler yaptý.

Caesar

Senatodan, yönetimden dýþlanarak maddi kayýplara uðratýlan aristokratlar, Roma’yý diktatörden kurtararak cumhuriyeti yeniden kurmak isteyenlerle birleþerek Caesar’a suikast düzenledi. Julius Caesar, MÖ. 44. Yýlýnda Brütüs ve Cassius’ýn baþýný çektiði bir grup tarafýndan senatoda öldürüldü.

Her ne kadar suikastçiler ve destekçileri yeni bir cumhuriyet kurmak için hazýrlýk yapmýþ olsa da, Caesar’ýn yardýmcýsý ve konsül Marcus Antonius ordu ile yönetimi ele geçirdi. Caesar’ýn yeðeni Octavianus ve Caesar’ýn diðer yardýmcýsý General Lepidus ile 2. Triumvirliði kurdu. Suikaste karýþmýþ kiþilerden baþlayarak cumhuriyeti savunan bütün senatörlerin ve atlý sýnýfýn yasal haklarýný ve mülklerini ele geçirdiler. Cicero gibi ünlü kiþiler de dahil muhalifleri idam ederek, sürgüne göndererek ve hapse atarak daðýttýlar. MÖ. 42 yýlýnda cumhuriyeti savunan son güçler de yok edildi.

Octavianus

Savaþ sonunda Lepidus, Octavianus ve Marcus Antonius, Roma topraklarýnýnýn yönetimini paylaþsa da, anlaþmazlýklarýn çýkmasý uzun sürmedi. Octavianus önce politik bir hamleyle Lepidus’un topraklarýný elinden aldý. Sonrasýnda ise Antonius’a savaþ açarak kazandý ve Roma’nýn tek hakimi oldu. Octavianus’a MÖ. 27 yýlýnda senato tarafýndan yüce anlamýna gelen Augustus ünvaný verildi. Ayný yýl senato, prokonsül yetkilerinin en geniþ þekli imperium ve Roma ordularýnýn baþkumandanlýðý ünvanlarýný verdi. Bundan böyle Octavianus, bu yetkilerini de ifade etmek için imparator ünvanýný kullanmaya baþladý.

Arkeofili.com