Blog
3.000 Yýllýk Diþ, Pasifik Muzunun Gizemini Çözüyor
| Kategori: Arkeoloji ve Sanat Haberleri | Yorum: 0 yorum3.000 Yýllýk Diþ, Pasifik Muzunun Gizemini Çözüyor
Bilim insanlarý, 3.000 yýl önce insanlarýn Vanuatu’ya muz getirdiklerini ve yetiþtirmeye baþladýklarýný keþfetti.
Keþif, gezegenin sömürgeleþtirilecek son alanýnýna insanlarýn muz getirdiðinin ve yetiþtirdiðinin en erken kanýtý olma özelliðini taþýyor.
Yayýmlanan yeni araþtýrmaya göre, Güney Pasifik Arkeolojik Araþtýrmalarý’nda kýdemli laboratuvar analisti Dr. Monica Tromp, Vanuatu’nun ilk sakinlerinin kalsifiye diþ plaklarýnda mikroskobik muz parçacýklarý ve sýkýþmýþ diðer bitkiler buldu.
Bulgular, Vanuatu’nun Efate Adasý’nda, Teouma sit alanýndaki 3.000 yýllýk iskeletlerden geldi.
Dr. Tromp, iskeletlerin diþlerinden çýkan ve diþ taþý olarak da bilinen plaklardaki küçük parçacýklarý görmek için mikroskop kullandý. Bu çalýþma, insanlarýn ilk kolonileþtikleri bölgede ip ve kumaþ gibi materyalleri yapmak için yedikleri ve kullandýklarý bitkilerin anlaþýlmasýný saðladý.
Teouma, Havaii, Rapa Nui ve Aoteara dahil bütün Güney ve Doðu Pasifik Adalarý’ný ve Vanuatu’yu içeren bir bölge olan Uzak Okyanusya’daki en eski arkeolojik mezarlýktý. Teouma eþsiz bir mezarlýktý çünkü Pasifik’te böyle iyi korunmuþ arkeolojik mezarlar bulmak oldukça nadir rastlanan bir durum. Kemikler genellikle nemli ve sýcak iklimlerde korunmaz. Ayný þey, besin ve bitki materyallerinden oluþan þeyler için de geçerli.
Vanuatu’nun ilk sakinleri, Güneydoðu Asya Adasýndan gelen ve kanolarla Pasifike giden Lapita kültür kompleksi ile iliþkili insanlardý ve yaklaþýk 3.000 yýl önce ýssýz Vanuatu Adalarý’na ulaþmýþlardý.
Ýlk Lapita halkýnýn, öncelikle Vanuatu’ya ve Pasifik’teki diðer el deðmemiþ adalara yerleþmek için vardýklarýnda, nasýl hayatta kaldýklarý üzerine tartýþmalar vardý. Lapita halkýnýn evcilleþtirilmiþ bitki ve hayvanlarý kanolarla birlikte yanlarýnda getirdiði düþünülüyor. Ancak Dr. Tromp’un çalýþmasýna kadar bu bitkiler için doðrudan kanýt Teouma’da bulunamamýþtý.
Dr. Tromp, “Diþ taþý ve diþ plaklarý araþtýrmanýn en büyük avantajlarýndan biri, insanlarýn yaþamlarýnýn görünmeyen kýsýmlarý hakkýnda pek çok þey öðrenebilirsiniz.” diyor ve ekliyor:
“Plak çok hýzlý bir þekilde kireçlenir ve aðzýnýzýn içine koyduðunuz herhangi bir þeyi yakalayabilir. Týpký kehribar içine hapsolmuþ ünlü Jurasik sivrisineðine benzer bir durum. Ancak bunlar sadece mikroskopla görebileceðimiz derecede küçük þeyler.”
Araþtýrma Dr. Tromp’ýn Anatomi bölümündeki doktora araþtýrmasýnýn bir parçasý olarak baþladý ve Vanuatu Kültür Merkezi, Vanuatu Ulusal Herbaryum ve Teouma sit alaný arazi geleneksel sahipleri olan Eratap köyü topluluðu ile iþbirliði yaptý.
Dr. Tromp, otuz iki Teouma bireyinin diþlerinden çýkarýlan küçük parçacýklarý bularak ve tanýmlayarak mikroskobun önünde yüzlerce saat harcadý. Analizler sonucunda muzun (Musa sp.) tanýmlanmasý, en erken Lapita halklarý ile Vanuatu’ya getirildiðinin doðrudan kanýtýný oluþturdu.
Dr. Tromp, “Palmiye türleri (Arecaceae), taný konulamayan aðaç ve çalý parçacýklarý da tanýmlandý, bu bitkiler bu erken halklarýn yaþamlarý için önemliydi ve muhtemelen yiyecek veya gýda ambalajý, kumaþ ve halat-ip yapýmý veya týbbi amaçlar için de kullanýldý.” diyor ve ekliyor, “Kireçlenmiþ diþ plaklarýnda bulanabilen çok çeþitli ve genellikle beklenmedik þeyler, yaptýðým þeyi inanýlmaz derecede heyecan verici ve ayný zamanda sinir bozucu yapýyor.”
Phys.org. 23 Ocak 2020.
Makale: Tromp, M., Matisoo-Smith, E., Kinaston, R., Bedford, S., Spriggs, M., & Buckley, H. (2020). Exploitation and utilization of tropical rainforests indicated in dental calculus of ancient Oceanic Lapita culture colonists. Nature Human Behaviour, 1-7.
RSS
Bu yazý hakkýnda yorum bulunamamýþtýr. Ýlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >