Blog
Ahlat'ta Sökmenliler dönemi kitabesi ve Karaz seramikleri bulundu
| Kategori: Arkeoloji ve Sanat Haberleri | Yorum: 0 yorumAhlat'ta Sökmenliler dönemi kitabesi ve Karaz seramikleri bulundu
Bitlis'in Ahlat ilçesindeki Eski Ahlat Þehri Ýç Kalesi'nde yapýlan arkeolojik araþtýrmalarda Türkmen beyliði Ahlatþahlar dönemine ait 883 yýllýk kitabe ile Karaz Kültürüne ait 5 bin yýllýk olduðu tahmin edilen seramikler bulundu. Alanda Opuz tamgalarýna da rastlandýðýný söyleyen Kazý Baþkaný Mehmet Kulaz, kazýlarýn 3 ayrý açmada sürdüðünü belirtti.
Eski Ahlat Þehrindeki kaya bloklarýnýn üzerine kurulu kalede arkeolojik yüzey araþtýrmalarý sürüyor. Ahlat Müze Müdürlüðü baþkanlýðýnda doktora, yüksek lisans ve lisans öðrencilerinden oluþan 20 kiþilik ekiple kalede yapýlan yüzey araþtýrmalarýnda tespit edilen ilk bulgular, bölgenin tarihi konusunda önemli ipuçlarý içeriyor.
Temmuz ayýnda baþlayan yüzey araþtýrmalarý sýrasýnda bulunan kitabe ile kalenin Ahlatþahlar döneminde inþa edilerek günümüze kadar ulaþtýðý belirlendi.
Van Yüzüncü Yýl Üniversitesi (YYÜ) Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Baþkaný ve Eski Ahlat Þehri Kazýlarý Bilimsel Koordinatörü Dr. Öðretim Üyesi Mehmet Kulaz, iç kale kazýsýna baþlamadan önce belgelemek ve bilgi edinmek amacýyla yüzey araþtýrmasý yaptýklarýný söyledi.
Sökmen Bin Ýbrahim Bin Sökmen: Hicri 530 Miladi 1136 tarihi
Bu çalýþma sýrasýnda kalenin Kuzeydoðu cephesindeki surlarda 883 yýllýk bir kitabe tespit ettiklerini anlatan Kulaz, þu bilgileri verdi: "Kitabede, 'Sökmen Bin Ýbrahim Bin Sökmen ismi, Hicri 530 Miladi 1136 tarihi' okunmaktadýr. Ahlatþahlar döneminin ikinci yöneticisi 2. Sökmen (Sökmen Bin Ýbrahim) dönemini gösteriyor. Bu da günümüze gelebilen iç kale kalýntýlarýnýn büyük oranda Ahlatþahlar döneminden kaldýðýný gösteriyor. Kaynaklarda, 640'lý yýllarda Ýslam ordularýnýn Ahlat'ý kuþatmasý sýrasýnda bir kalenin varlýðýndan söz ediliyor. Ýslam ordularý elçilerinin, Ahlat Kalesi'ne Bab-ý Rum (Bab-ý Bitlisi) kapýsýndan alýndýklarý yazýyor. Bu da 640 yýlýnda burada bir kalenin bulunduðunu ortaya koyuyor."
Sonraki dönemlerde kalede büyük tahribatýn yaþandýðýný aktaran Kulaz, kazýnýn ilerleyen bölümlerinde tahribatýn nedenlerini tespit edebileceklerini belirtti.
- "Buranýn 5 bin yýl önce yerleþime sahne olduðunu görüyoruz",
Kalede, Karaz kültüründen, tunç ve erken demir çaðlarý ile Urartu ve Ortaçað dönemine ait seramikler bulduklarýný ifade eden Kulaz, þunlarý kaydetti:
"Elde ettiðimiz bilgiler buranýn günümüzden 5 bin yýl öncesine kadar yerleþime sahne olduðunu gösteriyor. Ahlat tarihinde yeni verilerin elde edilmesi açýsýndan buranýn önemli bir yerleþim olduðunu düþünüyoruz. Kalenin çevresinde, surlarýn dibinde, yüzeyde ve kazý esnasýnda toprak içinde çeþitli dönemlere ait seramikler bulduk. Sýrlý ve sýrsýz seramiklerin tamamýný iç kaleden elde ettik. Bunlar Karaz kültüründen yani milattan önce 3 binden baþlayarak günümüze gelen süreci kapsýyor. Ortaçað öncesi döneme ait seramiklerin tamamý sýrsýz. Ortaçað dönemine ait seramiklerin içerisinde ise hem sýrlý hem de sýrsýz seramikler var."
Kalenin üç noktasýnda açma yapýldý
Kalenin doðu cephesindeki giriþte bulunan iki kule arasýnda ve üst kýsýmda üç noktada açma çalýþmasý yaptýklarýný anlatan Kulaz, þöyle konuþtu: "Açma yaptýðýmýz yerlerden biri de kalenin üst kýsmýndaki sekizgen yapý. Ýþlevi hakkýnda kesin bilgiye sahip deðiliz. Kazý ilerledikçe yapýnýn iþlevi hakkýnda bilgi edineceðiz, detaylý taným imkaný bulacaðýz. Açma çalýþmalarýmýzda çeþitli Oðuz damgalarýna rastladýk. Oðuz boylarýndan biri de Avþar boyudur. Avþar boyu imleri de yine taþlar üzerinde yer alýyor. Bu bizde bazý bulgularý çaðrýþtýrýyor. Buraya ilk gelen Oðuz boylarý olduðuna göre, kale de muhtemelen özellikle Ahlatþahlar'a, erken döneme ait bir yapý olmalýdýr. Bunu þu anda kesin söyleyebilmek mümkün deðil. Kazý ilerledikçe belki kitabe bulacaðýz veya baþka bulgular elde edeceðiz. Kalenin surlarýnda tespit ettiðimiz bir kitabe de bu yönde bize ip uçlarý sunuyor."
- "Topraðýn altýnda ne varsa ortaya çýkarmayý amaçlýyoruz"
Avþarlarýn, Oðuzlarýn bir kolu olmasýndan dolayý imlerin tamamýnýn "Oðuz damgalarý" olarak nitelendirilebileceðini belirten Kulaz, "Daha önce baþka yerlerde iþaretler bulunmuþ ama iç kalede ilk kez düzenli kazý yapýlýyor. 1950 ile 1960'lý yýllarda sondaj þeklinde basit çalýþmalar yapýlmýþ. Onun dýþýnda herhangi çalýþma yapýlmamýþ. Buradaki Oðuz damgalarý da ilk defa tarafýmýzca bulunuyor." ifadelerini kullandý.
Ýç kalenin farklý alanlarýnda da açma çalýþmasý yapacaklarýný bildiren Kulaz, "Ýç kaleler yönetim merkezleridir. Yönetim merkezlerinde bir veya iki yapý olmaz. Birçok yapý olduðunu düþünüyoruz. Topraðýn altýnda her ne varsa ortaya çýkarmayý amaçlýyoruz. Saðlýklý sonuç verebilecek bir jeoradar çalýþmasý da yapacaðýz." dedi.
Þener Toktaþ - Ali Ýhsan Öztürk- AA
www.arkeolojikhaber.com
RSS
Bu yazý hakkýnda yorum bulunamamýþtýr. Ýlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >