Blog
Akdenizliler, 3.700 Yýl Önce Asya’dan Gelen Ürünleri Yiyordu
| Kategori: Arkeoloji ve Sanat Haberleri | Yorum: 0 yorumAkdenizliler, 3.700 Yýl Önce Asya’dan Gelen Ürünleri Yiyordu
Zerdeçal gibi egzotik Asya baharatlarý ve muz gibi meyveler, Akdeniz’e 3.000 yýldan çok daha uzun bir süre önce ulaþmýþtý.
Fosilleþmiþ diþ plaklarý, bölgenin modern mutfaðýna da yansýmýþ egzotik ve kapsamlý bir seçkiyi açýða çýkarýyor.
Asya’dan Akdeniz dünyasýna uzanan ticaret yolunun hikayesinin, MS 1. yüzyýlda baþladýðý düþünülüyordu. Þimdi ise, araþtýrmacýlar Akdenizlilerin Güney Asya’da yetiþen susam, soya fasulyesi, zerdeçal ve muz gibi ürünleri – en az 3.700 yýl önce – yediðini ortaya çýkarýyor.
16 antik Akdenizli insanýn fosilleþmiþ diþ plaðýnýn yeni analizi, beslenme þekillerinin araþtýrmacýlarýn düþündüðünden daha çeþitli olduðunu gösteriyor. Proceedings of the National Academy of Sciences dergisinde yayýnlanan araþtýrmaya göre, araþtýrmacýlar Bronz ve Erken Demir Çaðý’nda Güney Levant bölgesinde yaþayan insanlarýn yeme alýþkanlýklarýný yeniden bir araya getiriyor.
“Geçmiþteki insanlarýn yalnýzca yakýn çevrelerinde yetiþenleri yediði varsayýmýndan kurtulmamýz gerekiyor.” diyor Max Planck Enstitüsü’nden Philipp Stockhammer. “Baþlangýçtan beri, insanlar farklý tatlar, egzotik yiyecekler ve mükellef sofralara ilgi duyuyordu; gýda çeþitliliðine ulaþabilmek için fazlasýyla çaba harcanýyordu.”
Araþtýrma, yiyeceklerin, Güney Akdenizliler için küreselleþmiþ ithalat sisteminin önemli bir parçasý olduðuna iliþkin arkeolojik ve yazýnsal kanýtlara katkýda bulunuyor.
“Bulgularýmýz, Doðu Akdeniz ve Güney Asya’nýn antik toplumlarýnýn, MÖ 2. binyýl sýrasýnda ticari etkileþimde bulunduðu ve iletiþime geçmiþ olduðunu gösteriyor.” diyor çalýþma yazarlarýndan antropolog Christina Warriner. “Bugün, Levant mutfaðýný tahin gibi susam bazlý yemekler olmadan düþünmek çok zor, ama aslýnda susam ithal edilen bir üründü.”
O dönemde, zerdeçal, muz ve soya fasulyesi, Güney Asya’nýn temel ürünlerindendi. Bugün, Levant mutfaðý “ras el hanout” (zerdeçal ile susam bazlý helva veya tahin içeren bir baharat karýþýmý) tatlarýný merkezine alýyor.
Araþtýrma, bölgede MÖ 1688-1000 yýllarý arasýnda yaþamýþ 16 insan kalýntýsýný içeriyor. Bunlardan bazýlarý, günümüz Ýsrail’inde bir þehir olan, Ýncil’deki adý Armageddon ile de tanýnan Megiddo’da gömülmüþ olarak bulundu. Beraber gömüldükleri objelere dayanarak, bu insanlarýn zengin olduðunu söylemek mümkün. Yine Ýsrail’de, Tel Erani’de bulunan diðerleri ise, çok varlýklý deðildi.
Araþtýrmacýlar, 14 iskeletin gayet iyi korunmuþ durumdaki diþlerini inceledi. Tartar olarak da bilinen diþ taþlarý, diþ plaðýnýn bir türü. Eskiden, arkeolojik kazýlarda iþe yaramaz olarak görülüyor ve bir kenara atýlýyordu. Ancak diþ taþlarý, araþtýrmacýlarýn bazý yenilebilir bitkilerle eþleþtirebildiði hayvan DNA’sý ve mikrofosil izleri taþýyor.
“Diþlerinizi fýrçalamayý býraksaydýnýz, 2000 yýl sonra yaþarken neler yemiþ olduðunuzu söyleyebilirdim.” diyor Stockhammer.
Yerel olarak yetiþtirilen ürünlerin ve hurma, buðday gibi baþlýca ürünlerin izlerine rastlayan araþtýrmacýlar, ayný zamanda buðday, susam, zerdeçal, soya fasulyesi ve muzda bulunan proteinlerin izlerini de keþfettiler. Bunlar, bölgede eskiden düþünüldüðüne kýyasla çok daha geniþ bir yeme kültürü olduðuna iliþkin ipuçlarý.
“Protein analizinin, yað ve baharat gibi iþlenmiþ ve hazýrlanmýþ yiyecekleri saptamak için kullanýlabileceðini gösteriyoruz. Bunlar aksi halde pek az belirti býrakan ürünler.” diyor Warriner. “Bu heyecan verici çünkü yaðlar ve baharatlar, muhtemelen uzun mesafeler kat edilerek alýþveriþi yapýlan ilk ürünlerden. Ama bunlar ayný zamanda, arkeolojik olarak tanýmlanmasý en zor yiyeceklerden.”
Megiddo’da gömülenler gibi, daha varlýklý kesimler tarafýndan tüketilen yiyecekler, zamanla daha çok insan için ulaþýlabilir hale gelmiþ gibi duruyor. Megiddo’daki yüksek statülü insanlarýn erken ikinci milenyumda egzotik yiyecekler yediðini görüyoruz. Öte yandan, Tel Erani’de bulunan adamýn diþleri, geç ikinci milenyumdan kalmýþ muz mikro fosillerinin izlerini taþýyor.
University of Nottingham’dan Andrew Clarke, diþ analiz tekniðinin, dünya çapýndaki insanlýðýn yeme tarihini anlamak için yeni fýrsatlar sunduðunu söylüyor.
www.arkeofili.com
RSS
Bu yazý hakkýnda yorum bulunamamýþtýr. Ýlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >