Blog
Antik Mýsýr’ýn ‘Ýlk Nefes Kitabý’ Ýncelendi
| Kategori: Arkeoloji ve Sanat Haberleri | Yorum: 0 yorumAntik Mýsýr’ýn ‘Ýlk Nefes Kitabý’ Ýncelendi
Ýlk kez Ekim 2020’de Journal of Near Eastern Studies dergisinde yayýmlanan Papirüs FMNH31324, vefat eden insanlarýn öbür dünyada tanrýlara ulaþabilmesini saðlamayý amaçlayan eski bir Mýsýr cenaze töreni metni.
Papirüs FMNH31324, ilk olarak koleksiyoncu Edward E. Ayer’in Avrupa’da bulunduðu bir dönemde onu müze için satýn almasýnýn ardýndan, 24 Mayýs 1894’te Chicago’daki Field Doða Tarihi Müzesi tarafýndan tekrar satýn alýndý.
Yazar Foy Scalf, “Son yýllarda, Ptolemaios ve Roma Dönemlerinde Mýsýr cenaze törenlerine ait yazýlý kaynaklarýn üretimi ve aktarýlmasýndaki dinamik canlýlýða yeniden yoðun bir ilgi ortaya çýktý. ‘Nefes Kitaplarý’ da bu tartýþmalarýn merkezinde yer alýyor.” diyor.
Scalf, Ýlk Nefes Kitabý’nýn köklerini inceleyerek, bestenin, Ölüler Kitabý’ndan alýnmýþ büyülerle baþlayýp yeni besteler, yorumlamalar ve belirli dizelerin tekrar yazýlarak veya çýkarýlarak iç içe geçtiði “Saite Recension” denilen metin ile devam ettiðini ve dikkatli bir yorumlama süreciyle oluþturulduðunu söylüyor.
Bu süreç Papirüs FMNH31324 baðlamýnda düþünülürse, daha önce baðýmsýz olan Ölüler Kitabý büyülerini, ölenlerin tanrýlaþtýrýlmasýna ve tanrýlar topluluðuna sunulmasýna odaklanan tek bir “anlatý” yapýsýnda birleþmiþti. Yeni ve farklý bir beste olarak kabul edilen metin, Antik Mýsýr’dan kalma birçok el yazmasýnýn açýlýþýnda Ýlk Nefes Kitabý olarak geçiyor.
Ýlk Nefes Kitabýnýn sayýsýz nüshasýnýn türetildiði Theban batý kýyýsý dýþýnda daha spesifik bir bölge belirlemek zor olsa da el yazmasý tek bir yazar tarafýndan yazýlmýþ ve resmedilmiþ gibi görünüyor. Katibin papirüs tabakalarýndaki birleþim yerlerinin üzerine yazmasý ile metnin eksik yapýsý gerçeði bir arada düþünülünce bu, papirüs tabakalarýnýn rulo halinde bir araya getirildiðini ve yazýlmadan önce þekillendirildiðini gösteriyor olabilir.
Papirüsün gördüðü zarar, el yazmasýnýn sahibini ve kesin bir tarih belirlemeyi imkânsýz hale getirse de, Scalf, ayný kiþiye ait diðer papirüslerin incelenmesiyle sahibinin tanýmlanmasýnýn olasýlýk dahilinde olduðunu belirtti.
Aðzý yarýklý kalamos kamýþýyla yazýlmýþ olan bu Ýlk Nefes Kitabý diðer nefes kitaplarý ile pek çok paleografik benzerlik gösteriyor. Scalf, “Bu durum, kabaca MÖ 1. yüzyýlýn ikinci yarýsý ile MS 1. yüzyýlýn sonu arasýnda ve hatta MS 2. yüzyýlýn baþlarýna kadar uzanan bir tarihi kapsar.” diyor.
Genel olarak papirüs, el yazmasýný yazanýn kimliðinin tespiti için kullanýlabilecek çok yazý hatasý bulundurmasa da zamirlerin ve hiyeratik iþaretlerin karýþtýrýlmasý ve kopyalama sýrasýndaki karýþýklýklar yazarlarýn kaynak materyalden kopyalama yaparken yaptýklarý tipik hatalardýr. Metnin dilbilgisi ise ‘klasik’ Orta Mýsýr diline ait bir eserdir.
Papirüs FMNH31324 üzerine ayrýca bir dizi sahnenin resmedildiði görülüyor. Bunlar arasýnda dikkat çekenler, tapýnak üzerinde bir inek tanrý figürü, BD 125’ten bilinen ünlü yargý sahnesi, silah tutan üç koruyucu, timsah baþlý tanrý figürü ve elinde býçak tutan çakal baþlý tanrý figürdür.
Papirüs FMNH31324, ölen kiþinin vücut kýsýmlarýnýn çeþitli tanrýlarla tanýmlanmasýnýn ardýndan Ýlk Nefes Kitabýnýn konuyla ilgili kýsýmlarýnýn “kýsaltýlmýþ” bir versiyonunu içeriyor. Ýlk Nefes Kitabý ölünün baþýnýn altýna yerleþtirilirken, Ýkinci Nefes Kitabý ise ayaklarýnýn altýna konurdu.
University of Chicago. 21 Ekim 2020.
www.arkeofili.com
RSS
Bu yazý hakkýnda yorum bulunamamýþtýr. Ýlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >