Blog
Arkeoloji Sanat Yayýnlarý - Yaþar Ýliksiz - Tarihçi - Eðitmen - Yazar
Deniz arkeoloðu Dr. Sean Kingsley, 'Rüyalarýn gemisi' olarak adlandýrýlan Titanik'ten sonra dünyanýn en meþhur batýðý olan "Altýnlarýn Gemisi" SS Central America'nýn taþýdýðý sýra dýþý bir hazinenin su üstüne çýkarýlmasýný istiyor. Ýþte batan geminin sýra dýþý hazinesi...
Þimdiye kadar resmi kayýtlara geçmiþ en aðýr altýn yükünü taþýyan gemilerden SS Central America (SS Orta Amerika) adlý buharlý gemi 12 Eylül 1857 yýlýnda, 425 kiþiyle ve yaklaþýk 13. 600 kilo altýnla (kimi rivayetlere göre 21 ton) Güney Carolina açýklarýnda battý.
New York'ta nakit sýkýntýsý çeken bankalar yolunu gözlediði için batýþý dünyanýn en büyük finansal krizlerinden birini doðuran geminin 578 yolcusundan çoðu, Kaliforniya'daki "altýna hücum" döneminde kazandýklarý servetleri ile New York'a gitmek için yola çýkan madencilerdi. Ancak altýna ulaþma hayallerini gerçekleþtiren madencilerin pek çoðu servetlerini New York'a ulaþtýrma hayallerini gerçekleþtirememiþ, altýnlarý ile birlikte dalgalarýn arasýnda kaybolmuþtu. Canlarýný kurtarabilen 153 yolcu arasýndaki madenciler de hayatta kalabilmek için altýnlarýna veda etmek zorunda kalmýþtý.
Hayatta kalanlardan biri daha sonra o günü þöyle hatýrlýyordu: “Yolcularýn çoðu madenciydi, üzerlerinde yýllarýn emeðinin ürünü olan hatýrý sayýlýr miktarda altýn vardý. Ama o anýn kaygýsý ve dehþeti içinde altýn sevgisi unutuldu ve birçok adam altýn dolgulu kemerini çözdü ve zor kazanýlmýþ hazinesini güverteye fýrlattý, bazýlarý aðýrlýklarýný hafifletmeyi ve böylece kendilerini daha kolay þekilde suyun yüzünde tutmayý umdu. Bazýlarý ise gidecekleri sulu mezarda bir faydasý olmayacaðýný düþünerek onlarý çaresizlik içinde güverteye býraktý veya denize attýlar.”
Batýktan çýkarýlabilen altýnlarýn davasý yýlan hikayesine dönüþtü
Deniz sularýnýn yaklaþýk 2 kilometre altýnda dibe oturan gemideki altýnlar, yýllarca hazine avcýlarýnýn, definecilerin ve arama kurtarma þirketlerinin rüyalarýný süsledi. Ancak batýk gemiyi bulan Tommy Gregory Thompson liderliðindeki Columbus-America Discovery Group þirketi oldu. 1 Eylül 1988'de uzaktan kumandalý bir araç batýða indirilerek, yüklü miktarda altýn ve muhtelif eþyalar kurtarýldý.
Batýktan çýkarýlabilen yaklaþýk 36 kilo altýnýn gemideki altýnýn sadece yüzde 4'ü veya 5'i olduðu belirtilirken, toplam deðerinin 100-150 milyon dolar olduðuna dikkat çekildi. Ancak altýnýn sadece maddi deðeri deðil, manevi ve koleksiyonerlik deðeri de vardý.
Akabinde altýnlarýn sahibinin kim olduðu tartýþmasý baþladý ve 39 sigorta þirketi, 19. yüzyýlda ödedikleri tazminatlardan dolayý batýkta hak iddia ederek dava açtýlar. Yaþanan Hukuk mücadelesi sonucu 1996'da çýkarýlan altýnýn sadece %92'si keþif ekibine kaldý.
Öte yandan Columbus-America Discovery Group'un lideri Tommy Gregory Thompson'un beyan ettiðinden daha fazla altýn çýkardýðý iddia edildi. Thompson kayýplara karýþtý ve izi 2015 yýlýnda bulunabildi. 2018 yýlýnda Thompson, sadece 500 altýný iade edebileceðini belirterek, baþka altýna sahip olmadýðýný iddia etti. Yýlan hikayesine dönen dava sürüyor. Öte yandan çýkarýlan altýnlardan bazýlarý, bazý koleksiyonerlerce zaman zaman sergileniyor ve yoðun ilgi görüyor...
Dr. Sean Kingsley; Deniz tabanýndan düzinelerce fotoðraf daha çýkarýlabilir
Ýngiliz deniz arkeoloðu Dr. Sean Kingsley, þimdi gemiden kurtarýlan eþyalarýn baþka bir yönüne dikkat çekiyor:Atlantik'in dibinden çýkarýlmýþ 19. yüzyýl portrelerinden oluþan sýradýþý resim koleksiyonu
Deniz altýndan daha fazla fotoðraf çýkarýlabileceðini savunan Dr. Sean Kingsley; "Gemide bulunan madencilerin ve tüccarlarýn ailelerine ait cam tabaklara iþlenmiþ fotoðraflar, hâlâ deniz tabanýndan canlýlara bakýyor. Su altýndan çýkan portreler ürkütücü ama güzel. Bu insanlar, Carolina sahilinden 150 mil açýkta batan gemidekilerin yakýnlarýydý. Anlaþýlan o ki yolcular arasýnda bir yargýç ve bir komedyen de vardý" diyor.
“Ýkonik isimlere sahip iki gemi var. Titanik 'rüyalarýn gemisi' olarak bilinir. Bu ise "altýnlarýn gemisi" olarak adlandýrýlýyor. Benim için altýn bir dikkat daðýtýcýdýr. Fotoðraflarýn iþlendiði cam tabaklar, bu enkazýn gerçek hazineleridir. Aþaðýda bir gün kurtulacaðýný umduðum düzinelercesi daha var. Kasýrga gemiyi vurduðunda, gemidekiler deðerlerli eþyalarýnýn bulunduðu çantalarýný ve valizlerini attýlar ve hayatlarýný kurtarmanýn derdine düþtüler. Gemi batarken, valizler de battý. Deri ve kumaþlar ayrýþtý, altýn sikkelerle birlikte, düzinelerce dagerreyotip ve ambrotip teknikte basýlmýþ bireysel fotoðraf içeren cam tabaklar deniz tabanýna daðýldý.
Tarihçi Bob Evans: Onlarýn en önemli varlýklarý paralarý ve bu fotoðraflardaki insanlardý
Batýðýnýn bulunduðu 1983'ten beri SS Central America'da araþtýrmalar yapan, kurtarma ekibinin saha sorumlusu tarihçi Bob Evans, kurtardýklarý fotoðraflarýn heyecanýný þöyle dile getirdi: “Her þey tarihe karýþtý. Yaþanan facianýn insani yönünü artýk sadece bu fotoðraflar kanýtlýyor. Fotoðraflardaki bu insanlarýn kim olduðunu bilemiyoruz. Bunlar, gemi batmadan yolcularýn güvertede yanlarýna almaya çalýþtýklarý son varlýklardý. Bunlar onlar için en önemli þeylerdi, paralarý ve bu fotoðraflar. Kimbilir belki arkadaþlarýna, belki akrabalarýna, hatta belki kendilerine ait resimlerdi. Bu insanlarýn yüzlerine baktýðýnýzda sizi hemen o yýllara götürüyor. Onlar da bizim gibiler, giyim tarzlarý ve moda deðiþse de insanlar deðiþmiyor”
Bob Evans, güzelliði onu kurtaran erkekleri büyüleyen genç bir kadýnýn fotoðrafýný iþaret ederek: "O, derinliklerin Mona Lisa'sý. 18 yaþýnda ya da belki biraz daha yaþlý. Yaþý ne olursa olsun, omuzlarý çýplak, elbisesi mücevher ve dantellerle süslü bir güzel kadýn. Bir madeni paranýn size yaþatamayacaðý duygularý yaþatýyor. Evet, madeni paralarýn da mesajlarý var ama bu kadar kolay yorumlanamýyor..."
Fotoðraflar Dr. Sean Kingsley'in editörlüðünü yaptýðý Wreckwatch dergisinin son sayýsýnda yer alýyor. (https://www.wreckwatchmag.com)
-----------------------------------------------
RSS
Bu yazý hakkýnda yorum bulunamamýþtýr. Ýlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >