Blog
Bazı Vikingler Diğerlerinden Çok Daha Vahşiydi
Kuzey ve Oslo Fiyordu da dâhil olmak üzere Norveç’in dört bir yanından gelen kemiklerin birçoğu acımasız ölümlerin izlerini taşıyor.
Perrin Margaryan - www.arkeofili.com
Viking iskeletleri; şiddet, iktidar oyunları ve komşu Viking toplulukları arasındaki şaşırtıcı farklılıkları gözler önüne seriyor.
Günümüzde Norveç’te yer alan bir tümülüste keşfedilen bu kadın kafatasında ölümden hemen önce künt bir cisimle gerçekleştirilen darbenin izleri görülüyor. Darbe kafatasında yarı-dairesel bir çöküntü oluşturmuş. C: Lisa Mariann Strand
Kuzey ve Oslo Fiyordu da dâhil olmak üzere Norveç’in dört bir yanından gelen kemiklerin birçoğu acımasız ölümlerin izlerini taşıyor.
Künt cisimle parçalanmış kafatasları, büyük kılıç darbeleriyle yarılmış sırt ve bacak kemikleri, kemiğin içine gömülmüş ok uçları yaşanan vahşetin ipuçlarını sunuyor.
Norveç Bilim ve Teknoloji Üniversitesi’deki (NTNU) doktora çalışmasının bir parçası olan Viking kalıntılarını inceleyen osteolog Lisa Strand inceleyebildikleri az sayıda insan kalıntısında dahi çok fazla şiddet iznine rastlandığını belirtiyor.
İncelenen Viking kalıntılarının yaklaşık yüzde 40’ında vahşice ölümlerin izleri görülüyor.
Strand bir grup araştırmacının keşfettiğine göre bu kemikler birkaç talihsiz Viking’e ait olmanın ötesinde daha geniş bir şiddet örüntüsünün parçasını oluşturuyor; günümüzde Norveç sınırları içerisinde kalan bir bölgeden geliyor olmaları ise bu örüntünün kilit noktalarından birini teşkil ediyor.
Viking dünyasında şiddet ne kadar evrenseldi?
Strand ve meslektaşları, kemikler üzerinde gözlemledikleri bu şiddeti nasıl anlamlandırdıklarını açıklıyor.
Vikinglerin vahşi bir toplum olduğu herkesçe biliniyor. İsimleri bile Eski İskandinav dilinde korsan veya yağmacı anlamına gelen víkingr sözcüğünden türeyen bu savaşçı halkın tamamı aynı ölçüde vahşi miydi?
Daha önce yapılan bir araştırma Vikinglerin Avrupa’nın dört bir yanına göç ederek yerleştiğini gösteriyor. Danimarka Vikingleri İngiltere’ye, İsveç Vikingleri Baltıklara Norveç Vikingleri ise İrlanda, İzlanda ve Grönland’a yerleştiği görülüyor. En şaşırtıcı bulgu ise bu Vikinglerden bazılarının İskandinavyalı bile olmayışı.
Peki, farklı yerlerde yaşayan bu Vikinglerin tümü aynı ölçüde vahşi miydi?
Yoksa Vikingler dediğimiz bu halk daha önce sanıldığı gibi yağmacı savaşçılardan oluşan tek tip bir topluluk değil miydi?
İşte Strand’in keskin kuvvet yaralanmalarına dair açık işaretler bulduğu bir kaval kemiği örneği. Bu yaralar muhtemelen keskin kenarlı bir silahtan (bıçak veya kılıç gibi) ve muhtemelen mızrak gibi derinden delebilecek bir şeyden kaynaklanmıştı. C: Lisa Mariann Strand
Kuzey Denizi’ne bir bakış
Araştırmacılar keşfettikleri kemiklerinin Vikinglerin uyguladığı şiddeti anlamak için gerekli delillerin yalnızca bir parçası olduğunu fark etti.
Ekip için asıl önemli olan ise Viking toplumlarını şekillendiren etkenleri ve bu etkenlerin insanların ölüm biçimlerini ve nedenlerini ne yönden etkilediğini kavramaktı.
Böylelikle Kuzey Denizi’ne, Danimarka’daki Viking ölümlerini incelemeye yönelen ekibin karşılaştığı en şaşırtıcı bulgulardan biri bu Vikinglerin kaçının şiddetli bir şekilde can verdiği değil, tam olarak nasıl öldükleriydi.
Savaşta değil, başları kesilerek ölmüşler
Strand bulgularını, “Danimarka Vikinglerinin neredeyse hepsi başları kesilerek öldürülmüş. Bu savaş sırasında olacak bir şey değil.”
“Savaşta bile olsanız, birinin kafasını yerinden koparmak epey zamanınızı alır. Kimsenin savaşta böyle bir şeye ayıracak vakti yoktur. ” diyerek açıklıyor.
Bu bulgu Danimarka’da idam emri verecek kadar güçlü liderlerin olduğunu göstermesi açısından büyük önem taşıyor.
Araştırma ekibi arasında yer alan, Güney Florida Üniversitesi’nden sosyolog David Jacobson Danimarka’da görülen bu tür ölümlerin daha merkezi bir otoritenin varlığına işaret ettiğini belirtiyor.
The Gokstad Gemisi, 2027’de Oslo’daki Viking Çağı Müzesi’nde ziyaretçilerle buluşacak. C: Karamell, CC BY-SA 2.5, via Wikimedia Commons
Kilit bir ipucu daha: Mezar eşyaları
Norveç Viking Çağı’nın ikonik eserleri arasında Viking Çağı Müzesi’nde sergilenen Viking gemileri yer alıyor.
Gemi koleksiyonunun küratörü, arkeolog ve aynı zamanda Strand’ın doktora danışmanlarından biri olan Jan Bill, Gokstad gemisini detaylıca inceleyerek bu güzel geminin içinde gömülü olan adam hakkında daha çok şey öğrenmeye çalıştı.
Bill’in açıklamalarına göre söz konusu bu adamın savaşta öldüğü aşikâr, içine gömüldüğü bu muhteşem mezar ise toplumun en yüksek kesiminden, kral veya benzeri bir konuma sahip olduğunu gösteriyor.
Ancak Gokstad gemisi gibi bulgulara oldukça nadir rastlanıyor.
Araştırmacıların belgelediği şiddeti daha iyi kavramak için Jacobson ile çalışan Bill’in belirttiğine göre daha başka birçok bilgiye ihtiyaç var.
Araştırmacılara ihtiyaç duydukları bu bilgileri sağlayacak ipuçları da Viking Çağı’ndan bugüne uzanabilmiş mezar eşyaları.
50 kat daha fazla silah
Hem Norveç’te hem Danimarka’da incelenecek çok fazla kanıt bulunuyor.
Bill konu hakkında “Her iki ülkede de içinde silah olan mezarlar bulduk ancak oranlar birbirinden çok farklıydı. Norveç’te erkek mezarlarında silah bulunması son derece yaygınken Danimarka’daki gömütlerin yalnızca çok azında silaha rastlandı.”
“Bu gözden kaçırılacak bir fark değil.”
“İki ülke arasındaki farkın bu kadar ekstrem olması çok şaşırtıcı. Norveç ve Danimarka’ya baktığımızda, kişi başına oranlarsak Norveç’te Danimarka’ya kıyasla 50 kat daha fazla silaha rastlıyoruz” diyor.
Bu çarpıcı farkta rol oynayan etkenlerden biri de bölgedeki demir varlığı olabilir. Bill, Norveç’te Danimarka’dakine kıyasla hammadde olarak çok daha fazla demir bulunduğunu, dolayısıyla kılıç yapmanın çok daha kolay olabileceğini belirtiyor. Ancak bu göz önünde bulundurulduğunda bile Norveç’teki silah sayısının beklenenden çok daha fazla olduğu görülüyor.
Kılıçlar: Viking çağının tabancaları
Peki, tüm bunlar Norveç Vikinglerinin çok daha şiddet yanlısı olduğunu mu gösteriyor? Bill’e göre halkın sahip olduğu tabanca sayısının cinayet sayısıyla doğru orantılı olduğu günümüz toplumuna bakarak bu konuda çıkarım yapılabilir.
Bill, insanları öldürmekten veya ölümle tehdit etmekten başka bir işte kullanılamadığı için kılıcın Viking çağında bir nevi tabanca işlevi gördüğünü belirtiyor.
Diğer ipuçlarıyla birleşen tüm bu bulgular araştırmayı daha büyük bir boyuta taşıyor.
Araştırma sadece insanların nasıl öldüğünü değil, toplumların nasıl işlediğini, adaletin nasıl sağlandığını, farklı Viking topluluklarını neyin bir arada tuttuğunu veya neyin onları ayrılığa ittiğini de aydınlatıyor.
Norwegian University of Science and Technology. 16 Nisan 2025.
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >