Blog
Bretonya'da 6.000 Yıllık İnsanlık Tarihi Ortaya Çıkarıldı: Taş Devri Köylerinden Roma Çiftliklerine
Arkeologlar ayrıca, 200 metrelik bir alana yayılmış, küçük kümeler halinde düzenlenmiş yaklaşık otuz gömü bulunan bir Tunç Çağı nekropolü ortaya çıkardılar.
www.arkeonews.com
Bretonya'nın kalbinde yürütülen büyük ölçekli bir arkeolojik kazı, altı bin yılı aşkın süredir devam eden insan yerleşimini ortaya çıkararak bölgenin tarih öncesi ve Roma geçmişine yeni ışık tutuyor. DRAC Bretagne gözetiminde Fransız Ulusal Önleyici Arkeolojik Araştırma Enstitüsü (INRAP) tarafından yürütülen çalışma, Finistère'deki Carhaix-Plouguer'de etkileyici 12 hektarlık bir alanı kapsıyor.
2024 yazı ile 2025 baharı arasında iki ana aşamaya ayrılan kazı, Poher Communauté liderliğindeki büyük bir kalkınma projesinin (yeni bir ekonomik bölge ve yol kavşağı) öncesinde başlatıldı. Rutin bir önleyici kazı olarak başlayan bu çalışma, son yıllarda Batı Fransa'daki en önemli arkeolojik keşiflerden birine dönüştü.
Taş Devri'nden Roma İmparatorluğu'na
2024 yazında gerçekleştirilen kazıların ilk aşamasından elde edilen bulgular, bölgedeki insan varlığının olağanüstü bir zaman çizelgesini ortaya koydu. En eski izler, büyük bir tarih öncesi evin kalıntıları da dahil olmak üzere Son Neolitik Çağ'a kadar uzanıyor.
Arkeologlar ayrıca, 200 metrelik bir alana yayılmış, küçük kümeler halinde düzenlenmiş yaklaşık otuz gömü bulunan bir Tunç Çağı nekropolü ortaya çıkardılar. Bu mezarların bazıları, genellikle seçkin veya ritüel cenaze törenleriyle ilişkilendirilen tümülüsler (toprak höyükler) ile örtülüydü. Bu keşif, Batı Bretonya'daki Tunç Çağı cenaze geleneklerine nadir bir bakış sunuyor.
Zaman içinde ilerleyen ekip, iyi korunmuş bir Roma yolu ve etrafı çitlerle çevrili büyük bir tarım arazisinin kalıntıları da dahil olmak üzere, Roma dönemine ait kapsamlı kalıntılar ortaya çıkardı. Alanda ahırlar, tahıl kurutucuları, değirmenler ve atölyelere dair kanıtlar bulunması, bu alanın yerel tarımsal üretim ve ticaret ağlarında kilit bir rol oynadığını gösteriyor. Antik Vorgium şehrine (günümüzde Carhaix) yakınlığı göz önüne alındığında, araştırmacılar arazinin muhtemelen Osismes kabilesinin başkentini desteklediğine ve erken Roma İmparatorluğu döneminde daha geniş bir ekonomik sistemin parçası olarak hizmet ettiğine inanıyor .
Erken Tunç Çağı'ndan kalma iki ev. Kaynak: S. Blanchet, Inrap
2025 Kampanyasından Yeni Keşifler
2025 baharında gerçekleştirilen kazının ikinci aşaması, araştırma alanını genişletti ve yeni sürprizler ortaya çıkardı. Arkeologlar, Roma yolunu bir kez daha inceleyerek stratejik önemini doğruladılar. Ayrıca, küçük ama önemli bir çanak çömlek yatağı da dahil olmak üzere Orta Neolitik II yerleşimine dair kanıtlar keşfettiler.
Ancak bu yılki en dikkat çekici keşifler Erken Tunç Çağı'na ait. Yeni bir mezar kümesi, toplam mezar sayısını yaklaşık kırka çıkararak tam bir nekropol oluşturdu. Mezarların çoğunda ahşap veya taş tabut izleri bulundu. Mezarların yakınında, ısıtılmış taşlardan yapılmış büyük ocaklar da bulundu; bu da, daha önceki tarih öncesi dönemlerde belgelenen uygulamalara benzer toplumsal ritüellerin -hatta belki de cenaze törenlerinin- varlığını düşündürüyor.
Ahşap tabutla cenaze töreni. Ahşap kalaslar, mezarın içine yerleştirilen taş bloklarla desteklenmiştir. Kaynak: S. Blanchet, Inrap
Bronz Çağı Evleri ve Günlük Yaşam
Nekropolün ötesinde, arkeologlar, bazıları yaklaşık yirmi metre uzunluğunda olan yaklaşık on evden oluşan bir Tunç Çağı yerleşiminin kalıntılarını ortaya çıkardılar. Direk delikleri ve temel hendekleri ile tespit edilen bu yapılar, depolama kapları, öğütme taşları ve taş aletler de dahil olmak üzere çok sayıda ev eşyası içeriyordu.
Büyük taş aletlerden bazılarının metal işçiliğinde kullanılmış olduğu anlaşılıyor ve bu da yerleşim yerinde küçük ölçekli metalurji faaliyetlerine işaret ediyor. Bu keşif, Bretonya'daki erken Tunç Çağı zanaatkârlığına dair anlayışı yeniden şekillendirebilir. Araştırmacılar ayrıca, kesin işlevi hala gizemini koruyan ancak ritüel veya sembolik bir öneme sahip olabilecek bir dizi fincan işaretli taş buldular.
Bin yıl sonra, Geç Tunç Çağı'nda, bölge yeniden yerleşime açıldı. Arkeologlar, bu döneme özgü en az üç yuvarlak ev tespit ettiler, ancak erozyon muhtemelen diğer yapıları da tahrip etti. Lenn Sec'h (Morbihan) ve Penn an Alé (Côtes-d'Armor) gibi yakınlardaki yerleşimlerde görüldüğü gibi, bu düzen, izole konutlardan ziyade grup veya köy tipi bir yerleşim olduğunu düşündürmektedir.
Erken Tunç Çağı evlerinden taş aletler ve nesneler. Kaynak: S. Blanchet, Inrap
Bretanya'nın Antik Geçmişine Bir Pencere
Arkeologlar için Carhaix-Plouguer kazısı, Bretonya'daki insan yaşamının uzun vadeli evrimini -en eski çiftçi topluluklarından Roma Galyası'nın organize ekonomisine kadar- izlemek için eşsiz bir fırsat sunuyor. Alanın yerleşim sürekliliği, ortaya çıkarılan yapı ve eserlerin çeşitliliğiyle birleştiğinde, toplumların altı bin yıl boyunca nasıl uyum sağladığına, evrimleştiğine ve etkileşim kurduğuna dair ayrıntılı bir tablo sunuyor.
Radyokarbon tarihleme, biyoarkeolojik çalışmalar ve malzeme analizi de dahil olmak üzere ileri laboratuvar analizlerinin, kronolojiyi netleştirmesi ve bölgedeki sosyal ve ekonomik yaşamın daha iyi anlaşılmasını sağlaması bekleniyor. Inrap ekibi, kazı sonrası çalışmaların tamamlanmasının ardından kapsamlı bir bilimsel rapor ve halka açık bir serginin yayınlanacağını duyurdu.
Yılın kazıları sona ererken, bir şey açıkça ortaya çıkıyor: Carhaix-Plouguer'in sessiz tarlalarının altında binlerce yıl öncesine uzanan bir hikaye yatıyor. Bu hikaye, Bretonya'nın tarih öncesi atalarını Roma dünyasının kalbine bağlıyor ve Fransa'nın kadim geçmişine dair anlayışımızı yeniden şekillendirmeye devam ediyor.
INRAP
Kapak Görseli: Ön planda Vorgium'u Quimperlé'ye bağlayan Roma yolunun havadan görünümü. Arka planda, modern parsel sınırları hala antik yolun izini takip ediyor. Florian Cousseau, Durham Üniversitesi.
Leman Altuntaş tarafından25 Ekim 2025
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >