Blog
Çin’de Denisovalıların Yaptığı 300.000 Yıllık Ahşap Aletler Bulundu
Göl kıyısındaki Gantangqing adlı alanda ortaya çıkarılan ahşap eser koleksiyonu, insan eliyle şekillendirildiği ve kullanıldığı açıkça görülen 35 parçadan oluşuyor.
Erman Ertuğrul - www.arkeofili.com
Çin’in güneybatısındaki bir arkeolojik alanda, Denisovalılar tarafından yapılmış 300.000 yıl öncesine tarihlenen ahşap aletler keşfedildi.
Bu aletlerin üreticileri kivi, yemiş ve yumru yediler. C: Bo Li
Bitkileri toplamak için özel olarak tasarlanmış bu aletler, bu yarı tropikal çevrede yaşayan tarihöncesi insan atalarının beslenmelerinde bitkilere ne kadar bağımlı olduğunu ortaya koyarken, aynı zamanda o dönemde Doğu Asya’da yaşadığı düşünülen “ilkel” toplulukların aksine şaşırtıcı bir teknolojik beceriye sahip olduklarını da gözler önüne seriyor.
“Yaklaşık 300.000 yıl önce Avrupa’da Orta Paleolitik dönem vardı [bu dönemde taş alet teknolojisi hızla ilerledi], ama Doğu Asya’da modern insanların 40.000–45.000 yıl önce gelişine kadar taş eserlerde çok az değişiklik görülüyor” diyor, keşifle ilgili yeni çalışmanın yazarı olan Profesör Bo Li.
Bu nedenle genel kabul, teknolojik gelişimin bu bölgede geri kaldığı yönünde. “Ama bu keşif, Paleolitik Doğu Asya’daki teknik ve kültürel üretim anlayışımızı adeta devrimsel biçimde değiştiriyor” diye ekliyor.
Göl kıyısındaki Gantangqing adlı alanda ortaya çıkarılan ahşap eser koleksiyonu, insan eliyle şekillendirildiği ve kullanıldığı açıkça görülen 35 parçadan oluşuyor. Bu aletlerin çoğunda yontma izleri, düzeltilmiş yüzeyler ve boğum noktaları bulunuyor. Araştırma ekibi, çevredeki tortulardaki feldspat minerallerinin yaşını hesaplamak için en gelişmiş tarihlendirme yöntemlerini kullanarak bu aletlerin yaklaşık 361.000 ile 250.000 yıl önce üretildiğini belirledi.
Diğer Pleistosen ahşap eserlerinden farklı olarak, bu aletler avcılık için değil, yiyecek toplamak için kullanılıyordu. C: Bo Li
Aletlerin çoğu çam ağacından yapılmış olsa da birkaç tanesi sert ağaçlardandı. Koleksiyon; büyük kazma çubukları ve bitki köklerini kesmekte kullanılmış olabilecek daha küçük, kancaya benzer aletleri içeriyor. Ahşap eserler zamanla çürüdüğünden, arkeolojik kayıtlarda nadiren yer alıyor ve bu tür buluntular son derece ender.
Buzul Çağı’na ait az sayıdaki ahşap eserin çoğu av silahı niteliğinde – örneğin İngiltere’deki Clacton-on-Sea’de bulunan 400.000 yıllık bir mızrak ucu ya da Almanya’daki ünlü Schöningen mızrakları (200.000–300.000 yıl öncesine ait). Ancak araştırmacılar şöyle yazıyor: “Gantangqing, büyük memelilerin avlandığı kuzey ılıman bölgelerin aksine, tropikal ve subtropikal ortamlarda bitki temelli bir erken insan geçim stratejisi sunuyor.”
Araştırmacılar şöyle devam ediyor: “Bulgularımız, Gantangqing’deki insanların göl kıyısındaki yiyecek kaynaklarını stratejik biçimde kullandığını gösteriyor. Bu kıyıya planlı biçimde geliyor ve yanlarında, yer altındaki yumru, rizom veya soğanlı bitkileri çıkarmak için özel olarak seçilmiş ağaçlardan yapılmış aletler getiriyorlardı.” Ayrıca, “Gantangqing koleksiyonu, bu subtropikal çevrede yaşayan erken insan atalarının diyetinde yer altı bitki organlarının ve genel olarak bitkisel besinlerin önemini gösteriyor”.
Peki bu aletleri kim yaptı? Bu soruya Prof. Bo Li şöyle cevap veriyor: “En olası aday Denisovalılar.”
Bazı aletler, kökleri kesmek için kullanılmış olabilecek kavisli kenarlara sahipti. C: Bo Li
“Doğu Asya’da her geçen gün daha fazla Denisovalı fosili bulunuyor. Yeni tanımlanan ve 150.000 yıldan daha eski olan Harbin fosili de buna dahil” diyor. “Tibet Platosu’nda 190.000 yıl öncesine tarihlenen Denisovalılar var; Tayvan bölgesindeki Penghu’da ve Laos’ta da. Tüm bu bulgular, Doğu Asya’daki Orta Paleolitik dönemin büyük olasılıkla Denisovalılar tarafından iskan edildiğini gösteriyor.”
Antik insan soyumuzun bu kadim kardeş hattına dair bilişsel ve teknolojik beceriler konusunda Bo Li şunları söylüyor: “Denisovalılar, Sibirya’da Neandertallerle birlikte yaşadılar ve tıpkı onlar gibi oldukça gelişmiş taş aletler yaptılar – yani zekiydiler, akıllıydılar, ileri düzeydeydiler; bu tartışmasız.”
Araştırmacılar, alanın çevresinde bulunan bitki kalıntılarına dayanarak, ahşap aletlerin kivi, yemiş ve çeşitli yer altı yumrularını toplamakta kullanılmış olabileceğini belirtiyorlar.
IFL Science. 3 Temmuz 2025.
Makale: Jian-Hui Liu et al. (2025).
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >