Uçan dev sürüngenler, 150 milyon yýllýk varoluþlarý boyunca evrimleþerek uçmakta iki kat daha baþarýlý hale geldiler.

Dinozorlarýn yanýnda yaþayan Pterodaktiller ve diðer kanatlý sürüngenler milyonlarca yýl boyunca gökyüzünün ölümcül efendileri olmak için uçma yeteneklerini istikrarlý bir þekilde geliþtirdiler.

Nature dergisinde yayýnlanan yeni bir araþtýrma, dünyanýn ilk uçan omurgalýlarý haline gelen bir grup yaratýk olan Pterozorlar’ýn 66 milyon yýl önce dinozorlarla ayný zamanda nesli tükenmeden önce, uçuþ performanslarýný 150 milyon yýllýk varoluþlarý boyunca iyileþtirmek için evrimleþtiðini gösterdi.

Reading, Lincoln ve Bristol Üniversiteleri’nden bilim insanlarý, hayvanlarýn zaman içinde çevrelerine daha uygun hale gelmek için nasýl evrimleþtiklerine dair en ayrýntýlý çalýþmayý gerçekleþtirdiler. Fosil kayýtlarýný, uçuþ verimliliklerini ölçmek ve evrimsel hikayeleri hakkýndaki bilgilerimizdeki boþluklarý doldurmak için günümüzün yaþayan kuþlarýna dayanan yeni bir uçuþ modeliyle birleþtirdiler.

Bu çalýþma, bilim insanlarýnýn Pterozorlar’ýn aþamalý evrimini takip etmelerine ve tarih boyunca uçmada iki kat daha baþarýlý olduklarýný göstermelerine izin verdi. Ayrýca, evrimlerinin daha önce ileri sürüldüðü gibi ani evrim patlamalarýndan ziyade, uzun bir süre boyunca tutarlý küçük geliþmelerden kaynaklandýðýný da gösterdi.

Reading Üniversitesi’nde evrimsel biyolog olan çalýþmanýn baþ yazarý Profesör Chris Venditti, “Pterozorlar, bazýlarýnýn serçe büyüklüðünde olduðu, bazýlarýnýn ise hafif bir uçaðýn kanat açýklýðýna sahip olduðu çeþitli kanatlý kertenkele grubuydu. ‘Jurassic World’ filminin hayranlarý, bu yaratýklarýn ne kadar büyük ve ölümcül olabileceðine dair bir dramatizasyon görmüþ olacaklar. Beslenme þekilleri, böceklerden küçük dinozorlara kadar çoðunlukla diðer hayvanlardan oluþuyordu.” diyor.

“Havadaki muhtemel yeteneklerinin iyi bilinmesine raðmen, Pterozorlar’ýn uçmada daha iyi olup olmadýklarý ve bunun onlara atalarýna göre avantaj saðlayýp saðlamadýðý sorularý bilim insanlarýný yýllardýr þaþýrtan sorulardý. Doðal seçilimin nispeten kýsa zaman ölçeklerinde nasýl çalýþtýðýna dair birçok örnek var. Ancak þimdiye kadar bitkilerin veya hayvanlarýn uzun bir süre boyunca daha verimli hale gelmek için uyum saðlayýp saðlamadýðýný göstermek çok zordu.”

“Yeni yöntemimiz, uzun vadeli evrimi tamamen yeni bir þekilde incelememize ve sonunda bu soruyu, milyonlarca yýllýk evrimsel sýralarýnýn farklý aþamalarýnda bulunan canlýlarý karþýlaþtýrarak yanýtlamamýza olanak saðladý.”

Pterozorlar karada yaþayan hayvanlardan evrimleþti ve ilk olarak yaklaþýk 245 milyon yýl önce Erken Triyas döneminde uçan canlý olarak ortaya çýktý. Ýlk fosiller 25 milyon yýl sonrasýna aitti.

Bilim insanlarý, farklý aþamalarda kanat açýklýðýný ve vücut boyutlarýný ölçmek için fosilleri kullanarak Pterozor uçuþ verimliliðindeki deðiþiklikleri izledi. Canlý kuþlara dayanan yeni modelleri, 75 pterozor türünün verilerine uygulandý ve bu da Pterozorlar’ýn milyonlarca yýl içinde giderek daha iyi uçtuklarýný gösterdi.

Modeller, Pterozorlar’ýn vücut þekillerinin ve boyutlarýnýn 150 milyon yýllýk tarihlerinde uçarken yüzde 50 daha az enerji kullanacak þekilde uyarlandýðýný gösterdi. Yaratýklarýn kütlesel olarak 10 kat arttýðýný, bazýlarýnýn sonunda 300 kg’dan daha aðýr olduðunu gösterdiler.

Yeni yöntem ayrýca bir grup Pterozor’un -azhdarchoids- kuralýn bir istisnasý olduðunu ortaya çýkardý. Bilim insanlarý, bu hayvanlarýn ne kadar iyi uçtuklarý konusunda fikir ayrýlýðýna düþtüler, ancak yeni çalýþma varoluþlarý boyunca daha iyi olmadýklarýný gösterdi.

Reading Üniversitesi’nde evrimsel biyolog ve ortak yazar olan Dr. Joanna Baker, “Bu durum, bu hayvanlarýn yetkin uçucular olmalarýna raðmen muhtemelen zamanlarýnýn çoðunu yerde geçirdiklerinin benzersiz bir kanýtý. Son derece verimli uçuþ, muhtemelen onlara pek bir avantaj saðlamadý ve vücut boyutlarýna göre daha küçük kanatlara sahip olduklarýný bulmamýz, uçuþa olan baðýmlýlýklarýnýn azaldýðýna dair fosil kanýtlarýyla uyumlu.” diyor.

Lincoln Üniversitesi’nden biyofizikçi ve yazar Profesör Stuart Humphries, “Son 300 milyon yýldýr deðiþmeyen birkaç þeyden biri fizik yasalarý, bu yüzden bu harika hayvanlarda uçuþun evrimini anlamak için bu yasalarý kullanmak harikaydý.” þeklinde yorumluyor.

Bristol Üniversitesi’nden Profesör Mike Benton, “Yakýn zamana kadar paleontologlar, canlýlarýn anatomisini fosillerine göre tanýmlayýp iþlevlerini yerine getirebiliyorlardý. Þimdi nesli tükenmiþ hayvanlarýn operasyonel verimliliðini hesaplayabilmek ve ardýndan onlarý evrimleri boyunca karþýlaþtýrarak verimliliðin nasýl deðiþtiðini görmek gerçekten heyecan verici. Fosillere sadece þaþkýnlýkla bakmak zorunda deðiliz, bize söylediklerini gerçekten anlayabiliriz.” diyor.

University of Reading. 28 Ekim 2020.

Makale: Venditti, C., Baker, J., Benton, M. J., Meade, A., & Humphries, S. (2017). 150 million years of sustained increase in pterosaur flight efficiency. bioRxiv, 153957.

www.arkeofili.com

Bu yazý hakkýnda yorum bulunamamýþtýr. Ýlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >