Blog
Dinozorlarýn Sonunu Yanardaðlar Deðil Asteroit Getirdi
| Kategori: Arkeoloji ve Sanat Haberleri | Yorum: 0 yorumDinozorlarýn Sonunu Yanardaðlar Deðil Asteroit Getirdi
Araþtýrmaya göre volkanik faaliyetler dinozorlarýn kitlesel yok oluþunda doðrudan bir rol oynamadý. Her þey asteroit yüzünden oldu.
Son zamanlarda yapýlan bir dizi araþtýrmanýn ardýndan, Yale Jeoloji ve Jeofizik bölümü yardýmcý doçenti Pincelli Hull ve meslektaþlarý, Science dergisinde yayýmladýklarý yeni bir araþtýrma makalesinde, Hindistan’ýn Deccan Tuzaklarý olarak bilinen bölgesindeki devasa volkanik patlamalardan kaynaklanan çevresel etkilerin, 66 milyon yýl önceki Kretase-Tersiyer yok oluþundan çok daha önce yaþandýðýný ve bu nedenle kitlesel yok oluþta bir rol oynamadýðýný savundu.
Birçok bilim insaný, K-T yok oluþu olarak da bilinen kitlesel yok oluþun bir asteroitin Dünya’ya çarpmasý sonucu meydana geldiðini kabul ediyor. Hatta bazý araþtýrmacýlar, volkanik faaliyetlerin benzer zamanlarda yaþandýðýna dair bulgular olduðundan, volkanlarýn K-T’deki oynadýðý role odaklandý.
Araþtýrmanýn baþ yazarý Hull, “Volkanlar kitlesel yok oluþlara yol açabilir çünkü SO2 ve CO2 gibi iklimi deðiþtirebilecek ve dünyayý asitleþtirebilecek çok sayýda gaz salýyorlar. Ancak yapýlan son araþtýrmalar, gaz salýnýmý yerine lav patlamalarýnýn zamanlamasýný belirlemeye odaklandý.” diyor.
Volkanik gaz emisyonu zamanlamasýný belirleyebilmek için Hull ve meslektaþlarý, CO2 salýnýmýnýn iklime olan etkilerini gösteren modellerle birlikte küresel sýcaklýk deðiþimini ve deniz fosillerinden elde edilen karbon izotoplarýný (izotop, normalden daha fazla ya da daha az nötronu olan atomlara denir) karþýlaþtýrdý. Böylece birçok gaz salýnýmýnýn, asteroit çarpmasýndan çok daha önce gerçekleþtiði ve asteroitlerin yok olma olayýnýn tek nedeni olduðu sonucuna vardý.
Araþtýrma için sýcaklýk kayýtlarýný derleyen eski Yale araþtýrmacýsý Michael Henehan, “Geç Kretase dönemindeki volkanik faaliyetler, kademeli olarak yaklaþýk iki dereceye kadar küresel ýsýnmaya neden oldu ancak kitlesel yok oluþa neden olmadý.” dedi. “Bazý türler Kuzey ve Güney kutuplara doðru hareket etti ancak asteroit çarpmasýndan çok daha önce geri döndü.”
Hull, “Birçok insan volkanlarýn K-T yok oluþu için önemli olduðunu düþünüyor, biz ise onlara, ‘Hayýr, deðildiler’ diyoruz.” diyerek ekledi.
Hindistan’ýn Deccan Tuzaklarý üzerine yapýlan son çalýþmalar, K-T yok oluþunun hemen ardýndan büyük patlamalar yaþandýðýna iþaret etti. Bu sonuçlar bilim insanlarýnýn kafasýný karýþtýrdý çünkü eþleþen hiçbir ýsýnma olayý yoktu. Yeni yapýlan çalýþma bu gizemi de çözdü.
Çalýþmanýn modelleyicisi ve Yale doktora sonrasý öðretim üyesi olan Donald Penman, “K-T yok oluþu, kitlesel bir yok oluþtu ve bu olay, küresel karbon döngüsünü derinlemesine deðiþtirdi,” dedi. “Sonuçlarýmýz, bu deðiþikliklerin okyanusun uzun süreli ölçekte büyük miktarda CO2 emmesine neden olduðunu böylece patlama sonrasýnda volkanik faaliyetlerin ýsýnma etkisini gizlediðini gösteriyor.”
Phys. 16 Ocak 2020. Yale Üniversitesi.
Makale: Hull, P. M., Bornemann, A., Penman, D. E., Henehan, M. J., Norris, R. D., Wilson, P. A., … & Bralower, T. J. (2020). On impact and volcanism across the Cretaceous-Paleogene boundary. Science, 367(6475), 266-272.
RSS
Bu yazý hakkýnda yorum bulunamamýþtýr. Ýlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >