Blog
Dünyada Bilinen En Eski Mozaik Yozgat’ta Bulunmuþ Olabilir
| Kategori: Arkeoloji ve Sanat Haberleri | Yorum: 0 yorumDünyada Bilinen En Eski Mozaik Yozgat’ta Bulunmuþ Olabilir
Yozgat’taki bir Hitit yerleþiminde ortaya çýkarýlan geometrik desenlerle döþenmiþ taban, dünyanýn bilinen en eski mozaiði olabilir.
Dahasý, mozaiðin bulunduðu yerleþim, kayýp Hitit þehri Zippalanda olabilir.
Uþaklý Höyük’teki kazýlar sýrasýnda keþfedilen çok renkli taban, arkeologlarýn Fýrtýna Tanrýsýna adanmýþ bir tapýnak olarak yorumladýðý bir kamu binasýnýn avlusunda ortaya çýkarýldý.
Deðiþen boyut ve þekildeki taþlardan yapýlmýþ Geç Bronz Çaðý tabaný, ayný zamanda taþtan geometrik desenlerin bilinen en eski yorumunu oluþturuyor.
Araþtýrmanýn yazarý Anacleto D’Agostino, “Çoðu insanýn daha aþina olduðu daha sonraki dönemlere ait mozaikler, iþlenmemiþ küçük, yuvarlak taþlardan yapýlmýþ “çakýl mozaikler” veya küçük, düzleþtirilmiþ kübik veya dikdörtgen fayanslardan yapýlmýþ karo mozaiklerdir.” diyor.
Buna karþýlýk, Uþaklý Höyük mozaiði, 3.147 adet düzensiz þekilli taþtan ve bir çakýl taþýndan oluþuyor. Þimdiye kadar ortaya çýkarýlan kýsým yaklaþýk 3 x 7 metre ölçülerinde.
Tüm taþlar düz bir þekilde, birbirine tam olarak dokunmadan ve koyu ve açýk renklerde geometrik desenler oluþturacak þekilde döþenmiþ. Mozaik taban, her biri beyaz, açýk kýrmýzý ve mavi-siyah olmak üzere farklý renklerde üç sýra üçgen içeren üç dikdörtgen çerçeveden oluþuyor. Ýki taþ ise turuncu-sarý renkte. Mozaik; beyaz, siyah-mavi ve beyaz renklerde dik olarak konumlandýrýlmýþ taþlarla çerçevelenmiþ.
Fýrtýna Tanrýsý tapýnaðý olarak yorumlanan binanýn mozaik ve doðu duvarý birbirine deðmiyor ancak ayný doðrultuda. Mozaiðin çerçevesi ise duvara tam olarak paralel þekilde düzenlenmiþ. Bu durum, iki Bronz Çaðý yapýsýnýn açýkça çaðdaþ olduklarýný gösteriyor.
Ayrýca, bina ve mozaik yüksek statü mimarisi ile karakterize edilirken, daha sonraki dönemlerdeki (Bronz çaðý sonlarý ve Demir çað) mimari kalýntýlarda bu özellik yoktu. Bu durum, yerleþimin Zippalanda olduðu teorisini güçlendiriyor. Ve bu nedenle tapýnak Fýrtýna Tanrýsýna ait olmalýydý.
D’Agostino, her þeyden önce, mozaikteki taþlarýn yüzünün, birçok ortaçað ve ortaçað sonrasý Avrupa þehirlerinin ve köylerinin sokaklarýnda kullanýlan kaldýrým taþlarýnýn aksine, kabaca düz veya hafif yuvarlak olduðunu söylüyor. Ýkinci olarak, Anadolu platosundaki çevre koþullarý göz önüne alýndýðýnda, taþlar yaðmur suyunu kanalize ederek ve zeminde kaygan çamur oluþumunu önleyerek çok fazla ayak bileði kurtarmýþ olabilirdi.
Hititler, Anadolu’daki yerel iklim göz önüne alýndýðýnda, yaðýþa bir uyum saðlama çabasý olarak görülebilecek þekilde, tipik olarak sokaklarýný ve kamu binalarýnýn avlularýný taþla döþemiþlerdi. (Aslýnda bazý iç odalar da taþla döþeliydi)
Belki deri, yün ve diðer organik malzemelerden yapýlmýþ ayakkabýlar bunlarýn üzerinde yürümek için uygundu ve aralarýndaki boþluklarda yer alan taþlar ve yetiþen çimler üzerinde iyi bir tutuþ elde edilebiliyordu.
Hititlerin kutsal þehri
Uþaklý Hoyuk, Hititlerin Hattuþa baþkentinden sadece iki günlük bir yürüyüþ mesafesindeydi ve mimari planý ve taþ iþi Hitit kamu binalarýna özgü bir binanýn kalýntýlarýný içeriyor. D’Agostino’ya göre, taþlarýn çoðu çaðlar boyunca yaðmalanan bu bina, muhtemelen Fýrtýna Tanrýsý tapýnaðýydý.
D’Agostino, Fýrtýna Tanrýsý’nýn MÖ 3. binyýldan baþlayarak farklý popülasyonlar arasýnda yaygýn ve seçkin bir tanrý olduðunu söylüyor.
“Yakýn Doðu panteonunda Anadolu, Levant, Suriye, Mezopotamya, örneðin Kýbrýs’ta ve Akdeniz’in diðer bölgelerinde farklý isimler altýnda ibadet edilen en önemli tanrýlardan biriydi.”
Ayrýca, Uþaklý Höyük yamaçlarýnda bulunan çivi yazýsý tabletler, Hitit Ýmparatorluðu zamanýnda bu yerleþimin önemini gösteriyor.
“Bu hala varsayýmsal ve nihai kanýtýný bekliyor, ancak sitenin konumu, büyüklüðü ve çeþitli içeriðe sahip çivi yazýsý metinleriyle birlikte büyük kamu binalarýnýn keþfi, burasýnýn Hitit kutsal þehri ile önerilen kimliðini destekliyor. Zippalanda – Fýrtýna Tanrýsý’nýn kültünün önemli bir merkezi.”
Makale: D’Agostino, A. (2019). A mosaic floor from the Late Bronze Age building II of Uþaklý Höyük, central Turkey. Antiquity, 93(372).
RSS
Bu yazý hakkýnda yorum bulunamamýþtýr. Ýlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >