Blog
İnsanlar 50.000 Yıl Önce Afrika’dan Ayrılmayı Nasıl Başardı?
Türümüz Homo sapiens, 300.000 yıldan daha uzun bir süre önce Afrika’da ortaya çıktı.
www.arkeofili.com
Homo sapiens, daha önce başarısızlıkla sonuçlanan göç girişimlerinin ardından, 50.000 yıl önce Afrika’dan ayrılmayı nasıl başardı?
Afrika’dan önceki göçler başarısız oldu, fakat yeni bir çalışma türümüzün yeni ortamlara nasıl uyum sağlayacağını öğrendikten sonra bunun kıtayı başarıyla terk etmelerine yardımcı olduğunu öne sürüyor. C: Pixabay
Yeni bir araştırmaya göre, modern insanlar Afrika’dan büyük göçlerine başlamadan önce, çok daha çeşitli ekolojik ortamlara taşındılar ve bu da onların dünya genelinde göç edebilme esnekliğini kazanmalarını sağlamış olabilir.
Türümüz Homo sapiens, 300.000 yıldan daha uzun bir süre önce Afrika’da ortaya çıktı. Genetik kanıtlar, Afrika dışındaki tüm modern insan topluluklarının büyük ölçüde yaklaşık 50.000 yıl önce Afrika’dan göç eden küçük bir modern insan grubuna dayandığını gösteriyor.
Ancak önceki araştırmalar, Homo sapiens’in ilk dalgalarının Afrika’dan çıkışının yaklaşık 270.000 yıl kadar öncesine dayandığını öne sürüyor. Bu da şu soruyu gündeme getiriyor: Bu erken göç dalgaları neden günümüz insanlarının genetik yapısında iz bırakmadı?
Nature dergisinde yayımlanan yeni çalışmada araştırmacılar, Afrika’daki 120.000 ila 14.000 yıl öncesine tarihlenen arkeolojik alanlardan elde edilen kanıtları inceledi. Eski bitki ve hayvan kalıntılarını analiz ederek, bu uzun zaman dilimi boyunca insanların hangi iklim ve yaşam alanlarında yaşadıklarını yeniden yapılandırdılar — böylece bitki örtüsü, sıcaklıklar ve yağış miktarları hakkında ayrıntılı bir tablo oluşturuldu.
Araştırmacılar, modern insanların yaklaşık 70.000 yıl önce yaşam alanı çeşitliliğini genişletmeye başladıklarını ortaya çıkardı — Batı ve Orta Afrika’daki ormanlara, Kuzey Afrika’daki çöllere ve yıllık sıcaklık aralığı daha geniş olan bölgelere yerleştiler.
“İnsanlar en az 70.000 yıldır zorlu yaşam alanlarında başarılı bir şekilde yaşıyor” diyor çalışmanın ortak yazarı arkeolog Emily Hallett.
Bu keşif “büyük bir sürprizdi” ve modern insanların Afrika’dan yaptığı son büyük göçün neden başarılı olduğunu açıklamaya yardımcı oluyor, diyor çalışmanın kıdemli yazarlarından evrimsel arkeolog Eleanor Scerri.
Emily Hallett, “Ekolojik esnekliğimiz, türümüzün dünya genelinde yayılmasını ve karşılaştığımız her yaşam alanında gelişmesini sağlayan şeyin bir parçasıydı” diye ekliyor.
Cambridge Üniversitesi’nden evrimsel ekolog ve çalışmanın diğer kıdemli yazarı Andrea Manica ise, “Modern insanlar en başından beri oldukça iyi birer ‘genelci’ydi; çok çeşitli yaşam alanlarında bulunabiliyorlardı” diyor.
“70.000 yıl kadar önce gördüğümüz şey, Homo sapiens’in nihai genelci haline gelmesiydi; gittikçe daha ekstrem ortamlara girmeye başladılar. Bu yeni edinilen esneklik, 50.000 yıl önce onlara bir avantaj sağladı ve böylece dünya genelinde hızla yayılmalarına ve yeni, zorlu çevrelerde başarılı olmalarına olanak tanıdı — örneğin kuzey enlemlerindeki soğuk ortamlar gibi” diyor Manica.
“Araştırmacıların modern insanlarda gözlemlediği bu ekolojik esneklik, muhtemelen tek bir evrimsel adaptasyonun ya da teknolojik yeniliğin sonucu değildi” diyor çalışmanın diğer ortak yazarı evrimsel biyolog Michela Leonardi. Bunun yerine, pek çok faktörün karmaşık bir etkileşimi gibi görünüyor: modern insan topluluklarının daha geniş alanlara yayılması, gruplar arasında artan etkileşim ve kültürel değişimler yaşanması ve yeniliklerin geliştirilip sürdürülme olasılığının artması gibi.
Scerri’ye göre, modern insanların neden yaklaşık 70.000 yıl önce daha zorlu yaşam alanlarına yayılmaya başladığı hâlâ belirsiz. Bir olasılık, o zamana kadar yaşadıkları alanların küçülmeye başlamış olması — ancak bunun neden olduğu bilinmiyor. “Muhtemelen zorunluluk nedeniyleydi”
Live Science. 18 Haziran 2025.
Makale: Hallett, E.Y., Leonardi, M., Cerasoni, J.N. et al. (2025). Nature.
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >