Blog
İnsanlar Güney Amerika’nın Güneyine 14.500 Yıl Önce Ulaşmış
Science dergisinde yayımlanan çalışmada, uluslararası bir ekip, 139 farklı etnik gruba ait 1.537 insan genomunu analiz ederek Amerika’daki en erken insanların genetik özelliklerini belirledi.
www.arkeofili.com
Amerika kıtalarındaki yerli halklar birçok kez birbirinden ayrılmış ve bu da önemli genetik çeşitlilik kayıplarına yol açmış.
Andlarda yaşayan insanların törenleri. C: Pixabay
Son buzul çağı sırasında, Asya’dan Bering Kara Köprüsü üzerinden geçen insanlar Amerika kıtaları boyunca ilerlerken üç büyük nüfus ayrımı yaşadı. Bu yolculuk, yeni bir genetik analizle ortaya kondu. Araştırma ekibi bu süreci, “Afrika’dan çıkıştan sonra en uzun insan göçü” olarak tanımlıyor. Bu yolculuk sonunda bir grup insan, 14.500 yıl önce Patagonya’ya yerleşti.
Science dergisinde yayımlanan çalışmada, uluslararası bir ekip, 139 farklı etnik gruba ait 1.537 insan genomunu analiz ederek Amerika’daki en erken insanların genetik özelliklerini belirledi.
“Birçok yerli nüfus küçük ve genetik açıdan benzersiz” diyor çalışmanın ortak yazarı, Singapur’daki Nanyang Teknoloji Üniversitesi’nde nüfus genom bilimi profesörü olan Hie Lim Kim. “Çalışmamızın temel bulgularından biri, bu grupların son derece düşük genetik çeşitliliğe sahip olmaları.”
Kim ve ekibi, GenomeAsia 100K konsorsiyumu tarafından toplanan ve ataları Amerika’ya erken göç etmiş Asya kökenli topluluklara ait genetik verileri analiz ederek, Amerika kıtalarındaki yerli halkların genetik arka planını belirledi ve üç önemli zaman diliminde yaşanan genetik ayrışmaları saptadı.
İlk nüfus ayrımı, Son Buzul Maksimumu sırasında, yaklaşık 26.800 ila 19.300 yıl önce gerçekleşti. Bu dönemde yerli Amerikalılar, Kuzey Avrasya halklarından ayrıldı. Bu tarihler, New Mexico’daki White Sands bölgesinde 23.000 ila 21.000 yıl öncesine tarihlenen eski ayak izleri ve kızak izleriyle de tutarlı.
Çalışmaya göre ikinci büyük nüfus ayrımı 17.500 ila 14.600 yıl önce yaşandı; bu dönemde Kuzey Amerika’daki yerli nüfus ayrıştı ve bazı gruplar güneye doğru ilerledi. Bu Mezoamerikalı grup, daha sonra 13.900 yıl önce hızla dört yerli genetik soya ayrıldı: Amerika’nın güneybatısındaki Chaco yerlileri (Pueblo halkları), Güney Amerika’da ise Amazon yerlileri, And yerlileri ve Patagonya yerlileri.
“Bu tahminimiz, Patagonya’daki arkeolojik kayıtlarla oldukça uyumlu” diyor Kim. Bu kayıtlar, kıtanın en güney noktalarında 14.500 yıl önce insanların yaşadığını gösteriyor. “Farklı bölgelere yerleştikten sonra popülasyonlar arasında genetik farkların birikmesi zaman alır” diye açıklıyor.
Ancak insanlar binlerce yıl önce yeni kıtalara göç ederken, genetik çeşitliliklerinde bir azalma yaşadılar — önce coğrafi engeller nedeniyle, daha sonra ise Avrupalı sömürgecilerin gelişiyle yok olan nüfuslar nedeniyle.
Araştırma ekibinin bulduğu önemli bir kayıp, insan lökosit antijen (HLA) genlerindeki çeşitlilikti. HLA genlerinin yüksek çeşitliliği, bağışıklık sistemi sağlığı açısından kritik öneme sahip. Önceki çalışmalar, Güneydoğu Asya gibi çok sayıda hastalık yapıcı organizmanın bulunduğu bölgelerde HLA çeşitliliğinin yüksek olduğunu göstermişti. Ancak Güney Amerika’daki yerli halkların genomlarında HLA genlerinin çeşitliliğinin önemli ölçüde düşük olduğu görüldü; bu da bu insanların yeni patojenlere karşı daha savunmasız olmasına yol açmış olabilir, diyor Kim.
Araştırmacılar çalışmalarında, çağdaş yerli halkların özel tıbbi ihtiyaçlarına dikkat çekmeyi amaçladıklarını belirtiyor. Çünkü bazı gruplarda, ilaçlara olumsuz tepkiler gibi sorunlarla ilişkilendirilen gen varyantları bulunabiliyor.
“Mevcut ilaçların çoğu, genellikle yerli halklar hariç tutularak Avrupa kökenli popülasyonlar üzerinde yapılan çalışmalarla geliştirildi” diyor Kim. “Bu grupların özgün genetik profillerini dikkate alan özel sağlık hizmetleri ve hastalık önleme stratejileri sunmak çok önemli.”
Live Science. 15 Mayıs 2025.
Makale: Gusareva, E. S., Ghosh, A. G., Kharkov, V. N., Khor, S. S., Zarubin, A., Moshkov, N., … & Kim, H. L. (2025).
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >