Blog
Kemikler, Tehlikeden Kaçmamýzý Saðlayan Bir Hormon Salgýlýyor
| Kategori: Arkeoloji ve Sanat Haberleri | Yorum: 0 yorumKemikler, Tehlikeden Kaçmamýzý Saðlayan Bir Hormon Salgýlýyor
Kemikler tarafýndan salgýlanan bir hormon, ‘savaþ ya da kaç’ yanýtýmýzý koordine etmeye yardýmcý oluyor, bu da iskeletlerimizin düþündüðümüzden daha aktif olduðunu gösteriyor.
Adrenalin kelimesini, çýngýraklý yýlanla karþýlaþmak ya da korku filmi izlemek gibi kan akýþýmýzý harekete geçiren herhangi bir olayla iliþkilendiririz. Ancak yapýlan araþtýrma, söz konusu vücudumuzun stres karþýsýnda verdiði tepki olunca, adrenalinin kemiklerimizden salýnan baþka bir hormondan daha az önemli olduðunu ortaya koydu.
Columbia Üniversitesi genetisyeni Gérard Karsenty, “Ýskeletimiz, vücudumuz için gerekli sert kemikler olmaktan çok daha fazlasý.” diyor.
Kemiklerimiz, 1970’lerde keþfedilen ve iskeleti yeniden oluþturan osteokalsin adýnda bir protein salgýlar. Karsenty ve ekibi 2007 yýlýnda bu proteinin kan þekeri seviyesini kontrol altýnda tutup, yað yakmada bir hormon görevi gördüðünü keþfetmiþti. Ardýndan Karsenty’nin ekibi, hormonun beyin fonksiyonlarýný yerine getirmede ve fiziksel saðlýðý korumada, yaþlý farelerde hafýzanýn onarýmýnda, yine yaþlý farelerde ve insanlarda egzersiz sýrasýnda performansý artýrmada oldukça önemli olduðunu keþfetti. Bu bulgular Karsenty’i, evrimsel süreçte hayvanlarýn tehlikelerden kaçmak için kemikli iskeletler geliþtirmiþ olabileceðini düþünmeye itti.
(Beynin Geliþiminin Yavaþlamasý Ýnsanlarý Daha Mý Zeki Yaptý?)
Yeni yapýlan çalýþma da bu tartýþmayý destekliyor. Karsenty ve meslektaþlarý, farelerin ayaklarýna hafif bir elektrik vererek ve doðuþtan gelen korkularýný tetikleyen tilki idrarý koklatarak onlarý birçok strese maruz býraktý. Ardýndan araþtýrmacýlar, hayvanlarýn kanýndaki osteokalsin seviyesini ölçtü.
Ekibin Cell Metabolism dergisine bildirdiðine göre, 2-3 dakikalýðýna strese maruz kalan farelerde osteokalsin seviyesi dört katýna çýktý. Ýnsanlardaki klasik bir stres etkeninin de benzer bir etkiye sahip olduðu gözlemlendi: Araþtýrmacýlar, katýlýmcýlardan seyircilerin önünde konuþmalarýný istediðinde katýlýmcýlarýn osteokalsin seviyeleri yükseldi.
Daha sonra Karsenty’nin ekibi, osteokalsinin bir tehdit karþýsýnda istemsiz bir fiziksel tepki olarak verdiðimiz “savaþ ya da kaç” tepkisini tetikleyip tetiklemediðini anlayabilmek için kollarý sývadý. Tepkiler arasýnda nabzýn hýzlanmasý, daha aðýr nefes alma ve kan þekerinin yükselmesi bulunuyor; ayrýca bu tepki, hýzlýca kaçabilmemiz için vücuda fazladan enerji saðlamasýyla biliniyor.
Ekip, osteokalsin seviyesini hep ayný stres belirleyicileri ile test etmemek için genetiði deðiþtirilmemiþ farelerin yerine genetiði deðiþtirilmiþ fareleri koyduðunda, kemirgenler zar zor tepki gösterdi. Normal farelerde, bir stres nedeni olmadan bile tek bir osteokalsin enjeksiyonu savaþ ya da kaç tepkisini tetiklemede yeterli olmuþtu.
Kemirgenlerin beyinleri ve iskeletleri arasýndaki sinirsel baðlantýlarý inceleyen ekip, osteokalsinin savaþ ya da kaç tepkisini nasýl etkilediðini keþfetti. Araþtýrmacýlar, beyindeki amigdala adý verilen bölgenin, herhangi bir tehlike tespit ettiðinde osteoblast denilen kemik hücrelerine kan dolaþýmýna osteokalsin salmalarý için sinyal verdiðini ortaya koydu. Bu sayede osteokalsin, parasempatik sinir sisteminde, kalp hýzýný ve nefes almayý yavaþlatan sinir liflerindeki aktiviteyi azaltýyor. Karsenty, bu durumun sempatik sinir sistemindeki engelleri kaldýrarak, adrenalinin salýnmasý da dahil olmak üzere vücudun stres tepkisini açýða çýkardýðýný söylüyor.
Karsenty, bu bulgularýn vücudun ne zaman savaþ ya da kaç tepkisi vereceðini belirleyenin adrenalin deðil osteokalsin olduðunu gösterdiðini söyledi. Ayrýca bulgular, böbreküstü bezleri çýkarýlmýþ kemirgenlerin ve saðlýk durumlarý nedeniyle fazla adrenalin üretemeyen kiþilerin tehlike karþýsýnda neden þiddetli bir þekilde fiziksel tepki verdiklerini de anlamamýza yardýmcý oldu.
New Jersey’deki Rutgers Üniversitesi’nde bir kemik fizyoloðu olan Patricia Buckendahl, çalýþmada yer almamasýna raðmen bulgularýn, “kesinlikle bahsedilmeye deðer” olduðunu ve hayvanlarýn avcýlardan ve diðer tehditlerden kaçmasýna yardým etmesi için geliþtirilen kemiklerin olabileceði desteklediðini söylüyor. Aslýnda Buckendahl, osteokalsinin sýçanlarda bir stres hormonu olarak bulunduðuna dair ilk bulgularý 20 yýl önce sunmuþtu ancak kimse o zaman bu fikri çok fazla ciddiye almamýþtý.
“Her zaman, kemiklerin kalsiyum depolanan bir dokudan çok daha fazlasý olduðunu söylemiþimdir.”
Sciencemag / Emily Underwood / 12 Eylül 2019.
Makale: Berger, J. M., Singh, P., Khrimian, L., Morgan, D. A., Chowdhury, S., Arteaga-Solis, E., … & Rahmouni, K. (2019). Mediation of the Acute Stress Response by the Skeleton. Cell metabolism, 30(5), 890-902.
RSS
Bu yazý hakkýnda yorum bulunamamýþtýr. Ýlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >