Blog
Köpeðiyle Gömülen Kadýn
Bronz Çaðýna tarihlenen Karasuk Kültürü mezarlarýndan bugüne dek çýkan bulgular, kadýnlarýn cenazelerinin ölüme düðüne gider gibi süslendiðini gösteriyordu. Bu nedenle kadýn mezarlarýnlardan bolca taký ve mezar hediyeleri çýkmasý þaþýrtýcý deðildi. Ancak geçen yýlki kazýlarda açýlan bir Karasuklu kadýn mezarý arkeologlarý þaþýrttý çünkü mezarda bir de köpek iskeleti vardý. Bir mezardan ise içinde bebek bulunan taþ kutu çýkarýldý.
Adýný Yenisey Nehri'nin Karasuk kolundan alan ve Güneybatý Sibirya'da Tunç Çaðýna tarihlenen M.Ö 1.200 ila M.S 700 yýllarý arasýna yaþadýklarý tahmin edilen yarý göçebe halktan alan Karasuk Kültürü'nün varlýðý bugüne dek açýlan mezarlardan tespit edilebiliyor.
Khakassian-Minusinsk havzasýndaki diðer kültürler gibi, Karasuk kültürü insanlarýnýn kýþýn koyunlarý, sýðýrlarý ve atlarý ile yaylalara göçtüðü ve yazýn çiftçilik yaptýklarý anlaþýlýyor.
Mezarlara "Karasuk Kekleri" deniliyor
Karasuklar ölülerini genel olarak çitle çevirdikleri taþlýk arazilerdeki mezarlýklara gömüyorlardý. Her çitin içinde yaklaþýk 15-16 mezar yer alýyordu. En ortadaki mezar genellikle kabilenin önemli üyelerinden birine ait olurdu. Çocuk mezarlarý ise genelde bu çitlerin dýþýnda yer alýrdý. Mezarlarýn çevresi kumtaþý parçalarýndan inþa edilen on beþ 20 santim yükseklikte dörtgen taþ duvarla çevriliyordu.
Sýrt üstü gömülen cenazeler ahiret hayatýna mezar hediyeleri ile uðurlanýrken, kadýnlar adeta düðüne hazýrlanýr gibi süslü elbiseler ve mücevherlerle gönderiliyordu. Mezarlara mücevherler ve taký eþyalarý dýþýnda çanak çömlekler, kemik eþyalar, koyun, sýðýr ve at eti , býçaklar ve muhtelif metal eþyalar gömülüyordu.
Tarih öncesi Bozkýr Kültürlerine ait mezarlardan Karasuk Kültürüne ait mezarlarý ayýran önemli farklardan biri de mezarlarýn derine olmamasý ve cesedin topraðýn yaklaþýk 70 santimetre altýna gömülmesiydi. Bu derinlik Avrasya'ya has mezar gömülerine nazaran bir hayli sýðdý. Taþlýk arazilerdeki küçük çukurdan oluþmalarý nedeniyle arkeologlar bu mezarlarý "Karasuk Kekleri" olarak adlandýrýyor.
2021 yýlýnda Rusya Federasyonuna baðlý özerk Hakasya Cumhuriyeti'nin (Republic of Khakassia) Askis kentinin Sagayskaya bölgesinde yapýlan kazýlarda o mezarlardan 7 tanesi daha açýða çýkarýldý. Karayolu ve demiryoluna yakýn alanlarda olmasýna raðmen bugüne dek bozulmadan gelen Bronz Çaðý mezar alanlarý Novosibirsk Arkeoloji ve Etnografya Enstitüsü SB RAS Arkeolojik Kurtarma Çalýþmalarý Bölümü'nden araþtýrma görevlisi Oleg Mitko liderliðindeki arkeoloji ekibince kazýldý.
Sonuçlarý “Problems of Archaeology, Etnography, Antropology of Siberia and Neighboring Territories” dergisinde yayýnlanan arkeoloji kazýlarý, kurgan tipi mezarlarýn bulunduðu "Sagayskaya Protoka 7" ve "Askiz 17" olarak adlandýrýlan iki ayrý mezarlýkta gerçekleþtirildi.
Taþ kutu içinde gömülmüþ bebek bulundu
Bir kýsmýnýn daha önce mezar soyguncularýnca yaðmalandýðý anlaþýlan mezarlardan ikisinde insan kalýntýsýna rastlanamazken, hem doðanýn hem de yaðmacýlarýn tahribatýndan kurtulmayý baþaran ikisinde alýþýlmadýk derecede bol mezar eþyasý bulundu. Bir mezardan ise, içinde bebek yaþta bir çocuðun iskeleti olan taþ kutu çýktý. Taþ kutu ile gömülmüþ çocuðun yanýnda mezar hediyesi olarak, bir koyunun aþýk kemiði, bronz bir býçak ve toka þeklinde küçük bir süs eþyasý vardý.
Yanýbaþýna köpeði gömülen kadýn mezarý
Kazýlarda Bozkýrýn tarih öncesi Karasuk Kültürü has þekilde süslü elbiseler ve mücevherlerle gömülen dört kadýn iskeletine rastlandý. Kadýnlardan birinin mezarýnda bir de köpek iskeletine rastlandý. Köpek, baþý insan arkadaþýna dönük þekilde çömelmiþ bir pozisyonda gömülmüþtü. Anlaþýlan dostuna sadakati mezarda da devam etmiþti.
Sagayskaya Protoka 7'deki bir mezardan Karasuk kadýn cenaze mezarlarýnýn bilinen hemen hemen tüm özelliklerini taþýyan giysi parçalarý ve takýlar ile mezar hediyeleri çýktý. Kadýnýn elmacýk kemiklerinin yanýnda bronz tel halkalar, tapýnak yüzükleri denilen yuvarlak halkalar ve bronz düðmeler bulundu. Kafatasýnýn yaný sýra, kaburgalarýnýn arasýnda, kol kemiklerinde ve pelvis kemikleri arasýndaki bölgede de ayný stilde düðmeler vardý. Her iki elinde de stilize edilmiþ iki taç yapraðýndan oluþan, dökme bronz yüzükler takýlýydý.
Karasuk kültüründe ilk kez baþlýk pullarýna rastlandý
Askiz 17'deki bir mezarda da kadýnýn kafatasýnýn etrafýndaki alanda ve gövdesinin yanýndaki düðmelerde tel yivli bronz tapýnak yüzükleri ve düðmeler bulundu. Arkeologlar ayrýca cesedin, kafatasýnýn altýnda silindirik boncuklar ve yuvarlak uçlu üçgen plakalar buldular. Plakalar delikliydi, bu da baþlýðýna dikilmiþ pullar olabileceðini gösteriyordu. Karasuk kültüründe daha önce böyle bir bulguya rastlanmamýþtý. Kadýnýn mezarýnda çok sayýda biblo bulunurken, sað dirseðinin yanýnda ayna olarak kullanýlan dökme bronz dýþbükey bir plaka ve sað kolunda damalý desenli büyük bir bronz bilezik keþfettiler. Farklý desenler içeren benzer bilezikler diðer Karasuk mezarlýklarýndan da bilinmekteydi. Kadýnýn eol elinin parmaklarý, önceki cenazede bulunanlara benzer, ancak çok daha iyi durumda ve çok daha üstün kalitede, çift taraflý taç yapraklarý olan dört dökme bronz yüzükle süslenmiþti.
Diðer mezarlardaki benzer ölü gömme eþyalarý yaðmalandýðý açýkça anlaþýlýyordu. Yaðmalanan mezarlardan bazýlarýnda sadece çanak çömlek ve hayvan kemiði izleri vardý, bazýlarýnda ise soyguncularýn her nasýlsa fark edemedikleri bronz yüzük ve düðme parçalarý vardý.
Yaðlananan mezarladan birinde deri kayýþla birbirine baðlý iki düðme bulunurken ve parmaklardan birinin üzerinde bakýr oksit izleri görüldü ki bu da muhtemelenen yüzüðünün çalýnmýþ olduðunu iþaret ediyordu.
Karasuk kadýnlarý cenaze elbiseleri ile muhtemelen böyle görünüyordu
Peki kadýnlarýn cesetleri bu süsler, takýlar ve giysiler ile mezara konulduðunda nasýl görünüyordu?
-------------------------------------
Kaynak : http://paeas.ru/x/ru/2021/2021_1002-1010.pdf ve https://www.haaretz.com/archaeology/MAGAZINE-russian-archaeologists-reveal-karasuk-cake-burials-in-siberia-1.10632586
Bu yazý hakkýnda yorum bulunamamýþtýr. Ýlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >