Bu Rönesans tablosunda Cosimo, Giovanni ve Piero Medici’yi görüyoruz. Aile üyelerinden bazıları ölümcül sıtmadan, muhtemelen avlanma alanlarındaki sivrisineklerden ölmüş olabilir.

Medici ailesinin geçmişi güç mücadeleleri, entrika ve cinayetle dolu, ancak aile mezarlığına gömülen organlar başka bir katile işaret ediyor: Medicilerin avlanma alanlarında aileden birine bulaşmış olabilecek sıtma.

Araştırmacılar, dokularda sıtmaya neden olan parazitin kanıtını buldular ve tarihte o zamandan beri yapısal olarak bozulmamış bir parazitin ilk gözlemini yaptılar.

Mediciler, Rönesans Floransa’sında büyük etkiye sahip olan ve sonunda 16. yüzyılda Toskana Dükalığı’nın hükümdarları olan ultra güçlü, zengin bir bankacı aileydi.

Söz konusu aile, güçleri ve statüleri nedeniyle, ölülerini hükümdarlar gibi Floransa’nın merkezindeki San Lorenzo Bazilikası’na gömdü. Cesetlerin iskelet kalıntılarını tabutlarda tuttular ve çıkardıkları organları genellikle sadece Medici ailesinin armasını taşıyan ayrı pişmiş toprak kavanozlarda sakladılar.

Yeni çalışmada araştırmacılar, organ kalıntılarını bu kişilerin vücutlarıyla eşleştirmek amacıyla doku örneklerini analiz ettiler. Tesadüfen kırmızı kan hücreleri üzerindeki parazit benzeri yapıları keşfettiler.

Medici organlarını barındıran Medici armasının bulunduğu pişmiş toprak bir kavanoz (solda); Medici dokusunun (sağda) mikroskobik görünümü. C: Maixner, F. et al. 2023.

Araştırmanın yürütüldüğü İtalya’daki Mumya Araştırmaları Enstitüsü’nün yöneticisi Albert Zink, “Kırmızı kan hücrelerinin korunabileceğini biliyorduk.” diyor. “Ancak parazitleri görmeyi beklemiyorduk. Üzerinden 500 yıl geçmişti.” Zink daha önce Buz Adam Ötzi’nin 5.300 yıllık kalıntılarında kırmızı kan hücreleri bulan bir araştırmaya öncülük etmişti.

Daha fazla analiz, bu yapıların sıtma paraziti Plasmodium falciparum olduğunu doğruladı. Bilim insanları, 2. veya 3. yüzyıldan 20. yüzyılın başlarına kadar bölgede sıtmanın endemik olduğunu biliyorlardı, ancak endemik sıtma türünün, hastalığın daha hafif bir biçimine neden olan P. Vivax olduğunu varsaymışlardı. Daha ölümcül olan P. falciparum genellikle tropik iklimleri tercih eder.

Enfekte olan Medici’nin tekrarlayan şiddetli bir ateş yaşamış olması muhtemel, ancak araştırmacılar, sıtmanın bu kişiyi gerçekten öldürüp öldürmediğini kesin olarak söyleyemiyor.

Sıtmanın açık kanıtı

Yeni çalışma, parazitin ürettiği proteinleri saptamak yerine, ilk kez patojenin kendisinin mikroskobik olarak gözlemini sunuyor.

Bununla birlikte, DNA’yı analiz etme girişimleri sonuçsuz kaldı. Zink, parazitin genel yapısını korumasına rağmen, P. falciparum’un genetik olarak bugün bulunanlardan nasıl farklı olduğunu değerlendirmek için yeterli DNA’nın korunmadığını söylüyor.

Hem erkek hem de kadın Medici’ler, sıtma taşıyan sivrisineklerin gelişmesi için mükemmel bir ortam olan Floransa’nın bataklıklarında avlanmayı severdi. Ailenin bir üyesi o bölgede sıtmaya yakalandıysa, diğerleri de aynı şeyi yaşamış olabilir.

New Jersey’deki Ronin Enstitüsü’nde biyolojik antropolog olan ve Medici ailesinde sıtma üzerine çalışmış ancak mevcut araştırmayla ilgisi olmayan Raffaella Bianucci, “Bununla birlikte, bireyin anonimliği, sonuçları bağlam içinde belirlemeyi veya bireyin semptomlarını anlamayı ve bulguları daha fazla yorumlamayı zorlaştırıyor.” diyor.

Diğer iki kavanozun içindekiler zaten iki önde gelen kişiyle eşleşmişti – Anna Maria Luisa de’ Medici (1667 – 1743) ve II. Ferdinand de’ Medici’nin karısı olan Vittoria della Rovere (1622 – 1694). Doku örneklerinin daha fazla analizi, mevcut çalışmada örneklenen içeriklerin bir bireyle eşleşmesine yardımcı olabilir.

Her iki durumda da araştırma, sıtmanın önceden düşünülenden daha yaygın olduğunu ve daha öldürücü türü olan P. falciparum’un ılıman İtalyan ikliminde hayatta kaldığını gösteriyor. Çalışma ayrıca Mediciler arasında sıtmaya dair daha kesin kanıtlar sağlıyor.

Zink, “Bu durum, şüphelenilen ancak asla bu şekilde gösterilemeyen bir şeyin açık kanıtı.” diyor.

Live Science. 9 Haziran 2023.

Makale: Maixner, F., Drescher, D., Boccalini, G., Piombino-Mascali, D., Janko, M., Berens-Riha, N., … & Zink, A. (2023). Emerging Infectious Diseases,29(6), 1280.

Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >