Blog
Merkezileþmiþ Gücün Yükseliþinde Nüfus Yoðunluðu Önemliydi
| Kategori: Arkeoloji ve Sanat Haberleri | Yorum: 0 yorumMerkezileþmiþ Gücün Yükseliþinde Nüfus Yoðunluðu Önemliydi
Erken popülasyonlar, yarý eþitlikçi avcý-toplayýcý toplumlardan orta ve geç Holosen dönemde merkezi bir otorite tarafýndan yönetilen topluluklara geçiþ yaptýlar, ancak bunun nasýl gerçekleþtiði hala antropologlarýn kafasýný kurcalýyor. Maine Üniversitesi liderliðindeki bir grup araþtýrmacý, nüfus büyüklüðünün ve yoðunluðunun önemli itici güçler olduðunu iddia ediyor.
Antropoloji profesörü Paul Jim Roscoe, siyasal merkezileþmede demografinin rolünü vurgulayan bir model olan Güç Teorisi’nin geliþtirilmesine öncülük etti. Bu modeli, Peru’daki tarih öncesi kuzey kýyý toplumlarýndaki güç dinamiklerindeki deðiþime uyguladý.
Teoriyi test etmek için, antropoloji, kuaterner ve iklim çalýþmalarý profesörü Daniel Sandweiss ve Utah Eyalet Üniversitesi’nde doktora sonrasý araþtýrmacýsý Erick Robinson, günümüzden önce 10.000 ila 1.000 yýllarý arasýndan, 755 radyokarbon tarihinden bir toplam olasýlýk daðýlýmý (SPD) oluþturdu.
Ekip, Güç Teorisi’nin ilkeleri veya nüfus yoðunluðu ve büyüklüðünün siyasi merkezileþmeyi etkilediði ve erken Peru toplumlarýndaki güç dinamiklerindeki deðiþim arasýnda bir korelasyon buldu.
“Ýnsanlarýn sadece 5-10.000 yýl arasýnda, kimsenin kimseyi bir þey yapmaya zorlamadýðý küçük avcý-toplayýcý gruplardan, muazzam güce sahip ve birkaç kiþi tarafýndan yönetilen devasa endüstriyel devletler seviyesine nasýl ulaþtýðýyla her zaman ilgilenmiþimdir. Saha çalýþmamdan ve Yeni Gine’deki diðer araþtýrmalardan, liderlerin çoðunlukla büyük, yüksek yoðunluklu popülasyonlarda ortaya çýktýðý anlaþýldý ve bunun nedeni Güç Teorisi’yle açýklanabildi. Maalesef, arkeologlarýn geçmiþte popülasyonlarýn büyüklüðü ve yoðunluklarýný ele almasý yakýn zamana kadar zordu. SPD teknikleri, bu önemli deðiþiklikleri insan sosyal yaþamýnýn bu dramatik dönüþümü nasýl geçirdiðini anlamaya çok yardýmcý oldu.’’ diyor Roscoe.
Bilim insanlarý daha önce Peru’nun kuzey kýyýsýndaki nüfusun Geç Pre-seramik, Initial, Erken Horizon ve Erken Intermediate dönemlerde (ya da günümüzden önce 6.000 – 1.200 yýllarý arasýnda) arttýðýný öne sürmüþlerdi. Roscoe ve meslektaþlarýnýn oluþturduðu SPD bu fikri doðruluyor.
Araþtýrmacýlara göre kýyý ovasýna yerleþen ilk insanlar, ilk önce düþük yoðunluklu gruplarla ya avcý-toplayýcýlýk yapýyorlardý ya da bahçeciliðe henüz baþlamýþlardý. Geç Preseramik dönemden bir milenyum sonra, bazý geliþmeler, artan etkileþim ve paylaþýlabilir kaynaklar doðurdu. Ýnsanlar tarýma baþladý, sulama sistemleri geliþtirdi ve zaman geçtikçe daha yerleþik hale geldi. Sonunda, dünyanýn ilk yönetimlerinden bazýlarý kuruldu.
Nüfus büyüklüðündeki ve yoðunluðundaki artýþla desteklenen tarým, sulama ve yerleþikliðin baþlangýcý ve geliþimi, politikacýlarýn baþkalarý ile etkileþime geçme ve manipüle etme kapasitesini güçlendirdi. Araþtýrmacýlara göre, sonuç olarak siyasi merkezileþme ve hiyerarþi oluþtu.
Roscoe ve meslektaþlarý, radyokarbonlu SPD’ler aracýlýðý ile erken Peru topluluklarýnda çiftçilik, sulama ve yerleþimden kaynaklanan merkezi otoritelerdeki artýþýn, nüfus büyüklüðündeki artýþla ayný zamana denk geldiðini gösterdiler. Çalýþmalarýnýn sonuçlarý, “Güç Teorisi’nin beklentileri ile Peru’nun kýyý antik çaðlarý hakkýnda þu anda bilinenler arasýnda geniþ, düþük çözünürlüklü bir uyuþma” olduðunu gösterdi.
Proje ayný zamanda, tarih öncesi politik merkezileþmenin büyümesinde demografinin etkisini inceleme konusunda SPD’lerin kapasitesini vurguluyor. Ancak bu etkinin kapsamýný belirlemek ek çalýþma gerektiriyor.
Roscoe, “Bu çalýþmanýn, dünya üzerindeki güç merkezlerinin ortaya çýkmasý ve geliþmesinde demografinin rolünü anlamak için SPD’lerin deðerini göstermesini umuyoruz.’’ diyor. “Þu anda ihtiyacýmýz olan þey SPD veritabanlarýmýzýn boyutunu arttýrmak ve içerdiklerini bildiðimiz bazý zayýflýklarý filtrelemek.”
www.arkeofili.com
RSS
Bu yazý hakkýnda yorum bulunamamýþtýr. Ýlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >