Blog
Mezolitik Dönemde Ýnsanlar Geyik Diþleriyle Süsleniyordu
| Kategori: Arkeoloji ve Sanat Haberleri | Yorum: 0 yorumMezolitik Dönemde Ýnsanlar Geyik Diþleriyle Süsleniyordu
Geyik, kuzey iðne yapraklý kuþaðýnda yaþayan insanlar için en önemli hayvandý ve kesici diþleri belki de en çok arzu edilen maddeydi.
Yaklaþýk 8.200 yýl önce, Rusya’nýn Karelya Cumhuriyeti’ndeki Onega Gölü’nde yer alan Yuzhniy Oleniy Ostrov adasý, farklý yaþlardaki erkeklerin, kadýnlarýn ve çocuklarýn gömülü olduðu büyük bir mezarlýða ev sahipliði yapýyordu.
Mezarlarýn çoðu, gömülü kiþinin ölümünden sonra da rahatlýðýný saðlama isteðine iþaret eden birçok nesne ve kýrmýzý aþý boyasý içeriyordu. Geyiklere ait kesici diþlerden yapýlmýþ takýlar görünüþe göre giysilere, pelerinlere, baþlýklara ve kemerler gibi kýyafetlere ve aksesuarlara tutturulmuþtu. Korunmuþ bir giysi kalýntýsý bulunmamasýna raðmen, geyik diþlerinin bulunduðu yerler, bu kýyafetlerin olasý modeline ýþýk tutuyor.
Yivli geyik diþi takýlar
Helsinki Üniversitesi’nden Arkeolog Kristiina Mannermaa baþkanlýðýndaki bir araþtýrma, geyik diþi takýlarla süslenmiþ kýyafetler ile gömülenlerin kimler olduðunu tespit etmeyi ve bu takýlarýn onlar için ne anlama geldiðini belirlemeyi amaçladý.
Çalýþma, toplamda 4.000’den fazla diþ süslemesinin üretim tekniðini veya diþlerin tutturulma ve asýlma için iþlenme þeklini analiz etti. Sonuçlar þaþýrtýcýydý; neredeyse tüm diþler benzer þekilde kökün ucunda bir veya daha fazla küçük oluk açýlarak iþlenmiþ ve bu þekilde takýlarýn baðlanmasý kolaylaþtýrýlmýþtý.
Yalnýzca iki tanesinin diþ kýsmýnda ipe geçirilmek için tek bir küçük delik açýlmýþ ve ikisi de ayný kadýnýn mezarýnda bulunmuþtu. Baltýk bölgesinde ve Ýskandinavya’da bulunan Yuzhniy Oleniy Ostrov mezarlarýyla ayný döneme ait mezarlarda bulunan diþ takýlarýn neredeyse tamamý delinmiþti. Takýyý sabitlemenin en kesin yolu delmektir, ancak bir diþin dar ucunda delik açmak, oluk açma iþlemine göre daha zahmetlidir.
Arkeolojik ve etnografik araþtýrmalar, insanlarýn dünyanýn hemen hemen her yerinde ve her zaman süslemeleri birkaç farklý amaç için kullandýklarýný gösterdi. Sámi topluluklarý da dahil olmak üzere Avrasya’daki birçok yerli halk için dekorasyonlar, bir kiþinin kimliðini ve kökenini tanýmlamanýn önemli bir yolu olmuþtu ve hala da öyle.
Bunlar sadece estetik detaylar deðil, ayný zamanda topluluklar arasý iletiþim ve topluluklar içi istikrarýn güçlenmesiyle de baðlantýlý.
Takýlar gibi dýþ unsurlar, komþu gruplarýn bir topluluktan bahsetmesi için kullandýklarý isimleri de etkileyebilir. Hatta, Kristiina Mannermaa, mezar alanýnda bulunan insanlara ‘yivli geyik diþi taký halký’ diyor.
Mannermaa “Mezarlarda kunduz ve ayý diþlerinden yapýlmýþ takýlar da yer alsa da, geyik diþlerinin içlerindeki payý çok büyük ve karþý konulamaz.” diyor.
Genel olarak, bireysel mezarlarda sadece bir ya da en fazla birkaç farklý yiv tipi yaygýndý. Bu durum, belirli bir mezar veya kümede bulunan takýlarýn, oldukça kýsa süre içinde gerçekleþtirilen rutin seri üretimlerin sonucu olduðunu iþaret ediyor. En yaygýn yiv türleri saðlam olduklarý kadar hýzlý ve yapýmý kolay olanlardý.
Riitta Rainio, “Ýlginç bir þekilde, yivler her zaman diþin en geniþ tarafýnda yapýlmamýþtý. Ancak yivlerin diþin geniþ tarafýnda yapýlmasý en kolay seçenek olurdu. Birçok mezarda, yivler diþin ince tarafýnda yer alýyordu, bu ise diþin dengesiz pozisyonu nedeniyle iþlemi zorlaþtýrýyor olmalýydý. Zanaatkar, diþleri belirli bir pozisyonda baðlamak için bu yönteme baþvurmuþ olabilir.” diyor.
En fazla sayýda geyik diþi genç yetiþkin kadýn ve erkeklerin mezarlarýnda, en az sayýda diþ ise çocuk ve yaþlýlarýn mezarlarýnda bulundu. Baþka bir deyiþle, geyik diþi takýlarý bir þekilde yaþ ile baðlantýlýydý ve muhtemelen özellikle üremenin en yoðun olduðu dönemler ile baðlantýlýydý.
Geyik, Avrasya orman bölgesindeki tarih öncesi avcý-toplayýcýlarýn ideolojisi ve inançlarýndaki en önemli hayvandý ve sýnýrlý mevcudiyetleri, geyik diþlerini antik avcýlar için deðerli bir malzeme haline getirdi. Geyikler çok sýk avlanmazdý ve topluluðun tüm üyeleri avlanmaya katkýda bulunmazdý. Yakalanan bir geyiðin tüm kesici diþleri tek bir kiþiye verilmiþ olabilir.
Geyiklerin alt çenede altý kalýcý kesici diþi ve kesici þeklinde iki kalýcý köpek diþi olmak üzere toplam sekiz kesici diþi vardýr. Zaman zaman, kesici diþlerin yerini tutan süt diþleri de süs eþyalarýna dönüþtürülüyordu. En büyük süs eþyalarý en az 8 ila 18 geyiðe ait diþ gerektiriyordu.
www.arkeofili.com
RSS
Bu yazý hakkýnda yorum bulunamamýþtýr. Ýlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >