Blog
Neandertallerin Doğuya Yaptıkları Büyük Göç Rotası Belirlendi
Bu hızlı göç, çevresel koşulların daha elverişli olduğu ve dağlık nehir yollarının önünü kapatan buzulların çekildiği daha sıcak dönemlerde gerçekleşmiş olabilir.
www.arkeofili.com
120.000 ile 60.000 yıl önce Neandertaller, Doğu Avrupa’dan Güney Sibirya ve Orta Asya’ya doğru ikinci büyük göç dalgasına girişti.
Bilgisayar simülasyonuyla oluşturulan yollar, bunun Neandertallerin Avrasya boyunca izlediği rotalardan biri olabileceğini gösteriyor. C: Emily Coco/Radu Iovita
Antropologlar, süper bilgisayarlar kullanarak bu yolculuğun rotasını inanılmaz bir hassasiyetle takip etmeyi başardı.
Bu göçün gerçekleştiği, yaklaşık 120.000 yıl öncesine tarihlenen Doğu Avrupa’daki arkeolojik alanlar ve 60.000 yıl öncesine tarihlenen Moğolistan’daki Altay Dağları’ndaki alanlar sayesinde biliniyor. Ancak bu iki bölge arasında kalan geniş alan; sarp dağlık araziler, buzul engelleri ve döneme ait arkeolojik kanıtların belirgin biçimde eksikliğiyle dikkat çekiyor. Bu da göç rotasının tam olarak bilinmesini uzun süredir imkansız kılıyordu.
Daha fazlasını öğrenmek isteyen iki araştırmacı, bölgenin topoğrafyasını, iklimini ve eski nehir sistemlerini modelleyen bilgisayar simülasyonları kullanarak olası bir rota belirlemeye çalıştı. Bu model esasen en az direnç gösteren yolu bulmayı hedefledi ve eski göçmenlerin büyük çaplı göç için en olası güzergâhlarının nereden geçmiş olabileceğini ortaya koydu.
Bulgular, Neandertallerin bölgeyi geçmek için nehir vadilerini doğal otoyollar gibi kullanmış olabileceklerini gösterdi. Bu nehir koridorlarını takip ederek kuzey güzergâhı üzerinden, Kafkas Dağları’ndan Sibirya’ya kadar yaklaşık 3.250 kilometrelik bir yolu 2.000 yıldan kısa sürede geçmiş olmaları mümkün.
Bu hızlı göç, çevresel koşulların daha elverişli olduğu ve dağlık nehir yollarının önünü kapatan buzulların çekildiği daha sıcak dönemlerde gerçekleşmiş olabilir. İklim verilerine göre bu göç, ya yaklaşık 125.000 yıl önce ya da yaklaşık 60.000 yıl önceki iki sıcak dönemden birinde gerçekleşmiş olabilir.
New York Üniversitesi’nde doktora öğrencisiyken bu çalışmaya başlayan ve şu anda Portekiz’deki Algarve Üniversitesi’nde doktora sonrası araştırmacı olarak görev yapan Emily Coco, “Bulgularımız, dağlar ve büyük nehirler gibi engellere rağmen Neandertallerin kuzey Avrasya’yı şaşırtıcı derecede hızlı geçmiş olabileceğini gösteriyor” diyor.
New York Üniversitesi İnsan Kökenleri Araştırma Merkezi’nde doçent olan çalışma eş yazarı Radu Iovita ise, “Genetik verilere dayanarak bu tür hızlı ve uzun mesafeli göçlerin mümkün olabileceği öne sürülmüştü ancak bölgede sınırlı arkeolojik kanıt bulunması nedeniyle bu iddialar desteklenememişti. Detaylı bilgisayar simülasyonlarına göre bu göç, geçmişteki sıcak iklim dönemlerinde manzara koşullarının neredeyse kaçınılmaz bir sonucuydu” diye ekliyor.
Bu göç, Neandertallerin yaklaşık 40.000 yıl önceki yok oluşlarından önceki en doğuya doğru yayılma noktasıydı. Avrupa genelinde geniş bir alanda yaşamışlardı ve muhtemelen Arktik bölgelere kadar uzanmışlardı, ancak Asya’daki varlıkları Altay bölgesinde –bugünkü Rusya, Moğolistan ve Kazakistan’ın kesişim noktasında– sona erdi.
Ancak arkeolojik kanıtlar, Neandertallerin yalnızca Kafkas Dağları’nın kuzeyindeki kuzey rotasında yaşamadığını gösteriyor. Hazar Denizi’nin güneyinde, Neandertal tarihinin çok önemli başka bir bölümü şekillendi. Günümüzde İran ve Kuzey Irak’ta yer alan Zagros Dağları’nda Neandertaller, tarihöncesi Homo sapienslerle yoğun biçimde çiftleşti. Bu genetik miras, günümüzde Avrupalı veya Asyalı kökenlere sahip çoğu insanda hâlâ görülebiliyor.
IFL Science. 11 Haziran 2025.
Makale: Coco, E., & Iovita, R. (2025).
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >