Blog
Neandertallerin sapiens Dilini Öğrenememesi mi Sonlarını Getirdi?
Dil benzeri iletişim kapasitesinin, modern insanların Neandertaller ve Denisovalılardan ayrılmasından önce ortaya çıktığı yaygın olarak kabul ediliyor.
www.arkeofili.com
Neandertaller konuşma yetisine sahipti, fakat Homo sapiens’in dillerini öğrenememeleri onların yok oluşunda rol oynamış olabilir.
Dil, modern insanlar arasında kültürel kimliğin önemli bir göstergesi. C: Wikimedia Commons
Dil benzeri iletişim kapasitesinin, modern insanların Neandertaller ve Denisovalılardan ayrılmasından önce ortaya çıktığı yaygın olarak kabul ediliyor. Bu da soyu tükenmiş bu insan türlerinin muhtemelen konuşabildiğini düşündürüyor. Ancak henüz hakem değerlendirmesinden geçmemiş yeni bir çalışmaya göre, tarihöncesi akrabalarımızın Homo sapiens dillerini öğrenememesi, onlarla tam anlamıyla bütünleşememelerine ve belki de nihai yok oluşlarına katkıda bulunmuş olabilir.
Pleistosen atalarımızın dil sistemleri bilinmese de, araştırmacılar insan dilinin “ergodiklik” adı verilen bir özellikle tanımlandığını vurguluyor. Ergodiklik, farklı gruplar arasındaki kültürel farklılıkları yansıtan çok sayıda lehçe icat etme ve aynı zamanda herkesin bu lehçeleri öğrenebilme kapasitesini ifade eder. Çalışmanın yazarları bu nedenle, ergodiklik kapasitesinin ne zaman ortaya çıktığını ve Neandertallerin bu önemli özelliği paylaşıp paylaşmadığını belirlemeye çalıştı.
Bunun için araştırmacılar, grup kimliğinin kültürel işaretlerini oluşturmak amacıyla yerel gelenekleri çeşitlendirme eğilimi anlamına gelen “polifili” kavramının izlerini aradı. Araştırmacılar, bunun insan topluluklarının “biz” ve “onlar” duygusunu korumasını sağladığını ve böylece grup içindekiler ile dışındakiler arasında bir ayrım yarattığını söylüyor.
Polifili; sanat eserleri, giyim tarzı, beslenme alışkanlıkları ve yaşam biçimleri gibi pek çok davranışsal biçimde ifade edilebilir. Ancak dil, polifilinin özellikle güçlü bir taşıyıcısıdır; çünkü bir yetişkinin yabancı bir dili aksansız şekilde öğrenmesi neredeyse imkânsız. Bu da konuşmayı kültürel kimliğin mükemmel bir işareti haline getirir.
Bununla birlikte, bir çocuk hangi dile maruz kalırsa kalsın ana dil düzeyinde akıcılık kazanabilir. Bu durum, hepimizin herhangi bir yabancı grubun davranışlarını, normlarını ve kültürlerini benimseme kapasitesine doğuştan sahip olduğumuzu gösterir.
Mevcut arkeolojik kanıtları inceleyen araştırmacılar, polifilinin yaklaşık 50.000 yıl önce ortaya çıkmış olabileceğini öne sürüyor. Bu dönemde Aurignacian adı verilen taş alet endüstrisi Homo sapiens toplulukları arasında Avrasya’ya yayılmıştı. Bu kültür içinde, bölgesel süs eşyası farklılıkları, maddi kültürün grup kimliği işareti olarak kullanılmış olabileceğini düşündürüyor.
Buna karşılık Neandertal aletleri ve diğer eserleri böyle bir çeşitlilik göstermiyor. Bu da onların grup-özel kültür oluşturma kapasitesinden yoksun olabileceğine işaret ediyor. Bu görüş, modern insanlarla Neandertallerin prefrontal korteksleri arasındaki yapısal farklılıklarla da destekleniyor; bu farklar, Homo sapiens’te daha yüksek yaratıcılık – dolayısıyla polifili – kapasitesine işaret ediyor.
Genel olarak bu bulgular, ergodikliğin Homo sapiens ve Neandertallerin ayrılmasından çok sonra ortaya çıktığını ve her iki soy tarafından paylaşılmadığını gösteriyor. Araştırmacılar şunları yazıyor: “Olası sonuçlardan biri, Neandertallerin çağdaş Homo sapiens gruplarının ya da uzak Neandertal topluluklarının dillerinden herhangi birini yeterince iyi öğrenememiş olmaları.”
Çalışma yazarları, “Neandertallerin muhtemelen sapiensler gibi tam olarak konuşamaması, onları ne kadar süre bir sapiens grubunun içinde yaşarlarsa yaşasınlar ‘dış grup yabancıları’ olarak görmeye yol açmış olabilir” diyor.
“Bu sürekli ‘ötekileştirme’, onların kolonici Homo sapiens gruplarıyla tam anlamıyla kaynaşmasını engellemiş, melezlere karşı seçilim sürecine katkıda bulunmuş ve nihayetinde Neandertallerin yok oluşuna neden olmuş olabilir.”
IFL Science. 22 Ağustos 2025.
Makale: Cerrito, P. et al. 2025.
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >