Blog
Polonya'da bulunan obsidyenlerin bir kýsmý Anadolu'dan götürülmüþ
| Kategori: Arkeoloji ve Sanat Haberleri | Yorum: 0 yorumPolonya'da bulunan obsidyenlerin bir kýsmý Anadolu'dan götürülmüþ
Son yýllarýn popüler dizisi Game of Thrones'ta ejderha camý (dragon glass) olarak nitelendirilen ve mucizevi özelliklere sahip olduðuna inanýlan obsidyen paleolitik ve neolitik çaðlarýn en gözde ticari ürünüydü. Son araþtýrmaya göre Anadolu'dan obsidyen ihraç edilen ülkeler arasýnda Polonya'da yer alýyordu.
Polonya’da 20.000 yýl önce görülmeye baþlanan deðerli obsidyen aletler, avcý toplayýcýlar tarafýndan Slovakya ve Türkiye’den götürülmüþ.
Son yýllarýn oldukça popüler TV dizisi Taht Oyunlarý'nda (Game of Thrones) Ejderha Camý (Dragon glass) olarak tanýmlanan obsidyenin mucizevi özelliklere sahip olduðuna inanýlýyordu. Volkanik cam þeklindeki volkanik kaya, insanoðlunun her zaman ilgisini çekmiþti. Obsidyen, günümüzde Polonya olan topraklarda ise yaklaþýk 20.000 yýl kadar önce ortaya çýktý.
Science in Poland'da Szymon Zdziebłowski imzasýyla yayýnlanan habere göre; obsidiyen ve ondan yapýlmýþ nesneler oldukça dikkat çekici. Bu kayanýn karakteristik bir camsý parlaklýðý var ve kenarlarý kýrýldýktan sonra çok keskin oluyor. Bu volkanik taþ, lavlarýn milyonlarca yýl önce hýzla soðumasýnýn bir sonucu olarak oluþmuþtu.
Dr. Dagmara H. Werra: Obsidyen bir neþter, elmas býçakla rekabet edebilir.
Polonya Bilimler Akademisi Arkeoloji ve Etnoloji Enstitüsü’nden Dr. Dagmara H. Werra, “Obsidyen bir neþter, elmas býçakla rekabet edebilir. Günümüzde bazý cerrahlar, ameliyat sýrasýnda obsidyenin keskin kenarlarý nedeniyle daha az doku yaralanmasýna neden olduðunu, yaralarýn daha hýzlý iyileþtiðini ve daha küçük yara izi býraktýðýný iddia ederek, geleneksel aletlerin yerine obsidyen býçaklar kullanýyor.” diyor.
Arkeolog Werra, Paleolitik dönemde, günümüz Polonya topraklarýna getirilen obsidyenden yapýlmýþ eserleri inceliyor.
En eski siyah ve gri obsidyen eserler, günümüz Slovakyasý ve daha az bir ölçüde Macaristan topraklarýndan Polonya’daki Vistula nehrine doðru yola çýkmýþtý. Obsidyen kaynaklarý Polonya’da oluþmuyor.
Güneydoðu Anadolu'dan Polonya’ya obsidyen götürüldü
Küçük Asya bölgesinden de büyük miktarlarda obsidyen kaynaðý biliniyor. Werra ve Dr. Iwona Sobkowiak-Tabaka’nýn ortaklaþa yürüttüðü son araþtýrmalar, obsidyenin ayný zamanda günümüz Türkiyesi sýnýrlarýndaki güneydoðu Anadolu gibi uzak bölgelerden de Polonya’ya ulaþtýðýný gösteriyor.
Werra, “Akgezenler’i öldürmek için bu malzemeden yapýlmýþ ok uçlarýnýn kullanýldýðý Game of Thrones evreninde obsidyenin rolüyle eþleþen bir hikaye anlatmayacaðým. Ancak insanlar her zaman egzotik ürünlere ve uzak diyarlardan gelen hammaddelere özel önem verdiler. Bu o dönemde parlak obsidyenlerdi.” diyor.
Obsidyenden hangi eþyalar yapýlmýþtý? En eski örnekler Paleolitik dönemden, yani 20.000 yýldan daha uzun bir süre önce, ok ucu gibi aletlerdi. Yaygýn olarak kullanýlan çakmaktaþý uçlarýyla ayný teknolojide yapýlmýþlardý. Werra’ya göre, obsidyen ok uçlarýnýn gövdelerinde, saplara takýldýklarýný gösteren görünür izler var.
C: D. Werra
Werra, Polonya’dan bilinen bazý obsidyen aletlerin birkaç yüz bin yýllýk olabileceðini, ancak arkeologlarýn bunlarýn yaþlarýný belirlemekle ilgili sorunlarý olduðunu belirtiyor.
Yaklaþýk 20.000 yýllýk ok uçlarýndan bazýlarýnda, deriyle temas izlerini belirlemek mümkün
Poznan Arkeoloji Müzesi’nden Dr. Małgorzata Winiarska-Kabacińska tarafýndan obsidyen ürünlerin mikroskobik analizlerine göre, Palaeolitik obsidyen ok uçlarý, silika kayalarý veya çakmaktaþý ile yapýlmýþ eþyalarla ayný þekilde kullanýlmýþtý. Deri ve ahþabý kazýmak ve et iþlemede obsidyenden yapýlmýþ aletler kullanýlýyordu. Yaklaþýk 20.000 yýllýk ok uçlarýndan bazýlarýnda, deriyle temas izlerini belirlemek mümkündü. Bu durum, sopadaki obsidyen býçaðýn, deri þeridi ile daha da güçlendirildiðini gösteriyor olabilir.
Werra, çakmaktaþý aletlerle benzer fonksiyonlara sahip olmasýna raðmen obsidyenin özel bir hammadde olarak deðerlendirilebileceðini öne sürüyor.
Obsidyen kaynaðý olan yerlerde, dolayýsýyla daha yaygýn olan bölgelerde bile, bu kayanýn özel amaçlar, ayinler veya törenler için kullanýldýðý bilinen örnekler var. Bu örnekler Orta Doðu, Antik Mýsýr ve Yeni Dünya’dan biliniyor. Örneðin, Aztekler insan kurban etmek için obsidyen býçaklar kullanýyordu.
Werra, “Þimdilik, Polonya topraklarýnda ritüel ya da törensel baðlamda onaylanmýþ herhangi bir obsidyen uygulamasý yok” diyor. Ancak obsidyen alet analizlerinin daha yeni baþladýðýný ve bu alanda bazý sürprizlerin olabileceðini vurguluyor.
Polonya’da toplam yüz obsidyen nesne keþfedildi
Polonya’da en erken dönemden (Paleolitik ve Mezolitik) yalnýzca tek bir obsidyen öðenin bulunduðunu biliyoruz.
Arkeologlar bugüne kadar Polonya’da toplam yüz obsidyen nesne keþfetti. Werra, “Bu eþyalar muhtemelen bitmiþ ürünler olarak topraklarýmýza ulaþtý. Bu dönemde Polonya’daki sahalarda obsidyen iþlemeye yalnýzca birkaç örnek var.” diyor.
Tarýmýn ortaya çýktýðý Neolitik dönemde ise gerçek bir patlama yaþandý. Bu süre zarfýnda, Vistula’ya küçük kalýplar getirildi ve yerel yerleþim yerlerinde iþlendi.Toplamda, bu döneme ait 2.000’in üzerinde obsidyen alet Vistula Nehri bölgesinden biliniyor. Bitmiþ aletlere ek olarak, arkeologlar ayrýca atýk formundaki küçük obsidyen parçalarýný, yani üretimlerin izlerini de keþfetti.
RSS
Bu yazý hakkýnda yorum bulunamamýþtýr. Ýlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >