Blog
Pueblo’lar Kuraklýktan Maðara Buzu Sayesinde Kurtulmuþ
Pueblo’lar Kuraklýktan Maðara Buzu Sayesinde Kurtulmuþ
Araþtýrmacýlar, lav tüpleri içindeki maðara buzunun, eski Pueblo yerlilerinin kuraklýktan kurtulmasýna yardýmcý olduðuna inanýyor.
Güney Florida Üniversitesi’nden bir ekibe göre, 10.000 yýldan fazla bir süre günümüzün batý New Mexico’sunun kurak arazisinde yaþayan insanlar, karmaþýk toplumlarý; benzersiz mimarileri ve erken dönem ekonomik ve politik sistemleriyle ünlülerdi. Ancak Ýspanyol kaþiflerin daha sonra El Malpais veya ‘’kötü topraklar’’ olarak adlandýracaðý yerde hayatta kalmak, önemli bir beceri gerektiriyordu. Þimdi ise ilk kez uluslararasý bir yer bilimleri ekibi tarafýndan bu beceri açýklandý.
El Malpais Ulusal Anýtý’nýn buzla dolu bir lav tüpünü ve bu buz birikintisinin derinliklerinde bulunan radyokarbon tarihli odun kömürünü kullanan yerbilimleri profesörü Bogdan Onac ve ekibi, eski Pueblo yerlilerinin bir su kaynaðý olarak buzu eritmek için maðaralarýn derinliklerine giderek yýkýcý kuraklýklardan kurtulduklarýný keþfetti.
MS 150 ila 950 yýllarý arasýndaki bu su toplayýcýlarý, maðarada, içme suyu toplamak veya belki de dini ritüeller için buzlarý eritmek için küçük ateþler açtýklarýný belirten kömürleþmiþ malzemeleri arkalarýnda býraktýlar.
Kuraklýklarýn, bir zamanlar Güneybatý’da yaþayan karmaþýk eski Pueblo yerlilerinin yerleþim ve geçim stratejilerini, tarýmsal yoðunlaþmayý, demografik eðilimlerini ve göçlerini etkilediðine inanýlýyor. Araþtýrmacýlar, buz yataklarýndan elde edilen keþfin, yüzyýllar boyunca eski Pueblo halkýný etkileyen beþ kuraklýk olayýnýn kesin kanýtlarýný sunduðunu iddia ediyorlar.
Onac, ‘’Bu keþif, iklim deðiþikliðinin insanlarý beklenmedik yerlerde su kaynaklarý bulmaya zorladýðý zamanda, Güneybatý’daki birçok insan-çevre etkileþiminden birine ýþýk tutuyor.’’ diyor. Keþfi destekleyen jeolojik koþullarýn artýk modern iklim deðiþikliði tarafýndan tehlikeye sokulduðuna dikkat çekiyor.
‘’Mevcut iklim koþullarý altýnda eriyen maðara buzu, kýrýlgan bir paleo-çevresel ve arkeolojik kanýt kaynaðýný hem ortaya çýkarýyor hem de tehdit ediyor.’’ diye ekliyor.
Onac, buzun ve diðer jeolojik oluþumlarýn, özellikle geçmiþ deniz seviyesi ve iklim koþullarýna bir bakýþ açýsý saðladýðý ve günümüzün iklim zorluklarýna önemli bir baðlam eklemeye yardýmcý olduðu için dünyadaki maðara derinliklerini keþfetme konusunda uzmanlaþtý.
Çalýþmalar, çoðu önemli bu birikintilerine sahip çok sayýda lav tüpünü barýndýran 40 millik akýþlarýn ortasýndaki bir lav tüpüne odaklýydý. Arkeologlar, lav akýþlarýný çaprazlayan bazý yüzey yollarýnýn su arayan eski sakinler tarafýndan býrakýldýðýndan þüphelenirken, araþtýrma ekibi çalýþmalarýnýn güneybatýdaki lav tüplerinde su birikmesinin en eski ve doðrudan kanýtý olduðunu söyledi.
Çalýþma, giriþi deniz seviyesinden 2.200 metreden daha yüksek olan ve 171 metre uzunluðunda; 14 metre derinlikte incelenen maðaranýn kullanýldýðý 800 yýllýk dönemdeki beþ kuraklýk dönemini karakterize ediyor. Maðara bir zamanlar maðaranýn en derin bölümünü dolduran çok daha büyük bir buz birikintisinin kalýntýsý gibi görünen buz bloðu içeriyor. Ulusal Park Servisi, güvenlik ve koruma nedeniyle alaný sadece Maðara 29 olarak tanýmlýyor.
Normal sýcaklýklarýn olduðu yýllarda, maðara giriþlerinin yakýnýnda mevsimsel buzlarýn erimesi, topluluðun eriþebileceði geçici su havuzlarý býrakacaktý. Ancak buzlar daha sýcak ve kurak dönemlerde yok olduðunda veya geri çekildiðinde, araþtýrmacýlar eski Pueblo yerlilerinin buz bloklarýný eritmek ve suyu almak için küçük ateþler yakmak üzere maðaranýn arka kýsýmlarýna geçtiklerine dair kanýtlar belgelediler.
Araþtýrmacýlarýn bloktan eski bir buz çekirdeði toplarken bulduklarý odun kömürü ve kül yataklarýnýn yaný sýra bir çömlek parçasý buldular. Ekip, ateþlerin küçük tutularak maðara içindeki dumaný doðal hava sirkülasyon sistemi ile yönetebildiklerini düþünüyor.
Onac, keþfin beklenmedik bir þey olduðunu söylüyor. Ekibin lav tüpüne ulaþtýklarýndaki asýl hedefi yavaþ ama istikrarlý bir þekilde eriyen buz birikintilerini kullanarak paleoiklimi yeniden inþa etmek için örnekler toplamaktý.
‘’Birçok yere girdim, ancak bu maðara, daha derin kýsýmlarýnda zeminde bulunan odun kömürü miktarý nedeniyle özel bir mekandý. Bunun ilginç bir konu olduðunu düþündüm ancak buzun çekirdeðinde odun kömürü ve is bulduðumuzda buzun su kaynaðý olarak kullanýlmasý aklýma geldi.’’
Maalesef araþtýrmacýlar zamana karþý yarýþýyor, çünkü modern iklim koþullarý maðara buzunun erimesine ve eski iklim verilerinin yok olmasýna sebep oluyor. Onac, jeolojik kanýtlar ortadan kalkmadan araþtýrmaya devam etmek için yakýn zamanda Ulusal Bilim Vakfý’ndan destek aldýðýný söylüyor.
www.arkeofili.com
Bu yazý hakkýnda yorum bulunamamýþtýr. Ýlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >