Roma phalerası veya askeri madalya, başının üstünde iki kanadı olan Medusa’yı tasvir ediyor. C: The Vindolanda Trust

Medusa’nın yılanla kaplı başının yer aldığı yaklaşık 1.800 yıllık gümüş bir askeri madalya, bir zamanlar Roma İmparatorluğu’nun kuzey ucu olan bölgede ortaya çıkarıldı.

Arkeologlar, bu kanatlı gorgonu, imparatorluğu Piktlere ve İskoçlara karşı savunmak için MS 122 yılında Hadrian Duvarı’nın inşa edilmesinden birkaç on yıl önce, birinci yüzyılın sonlarında inşa edilmiş bir Roma kalesi olan Vindolanda arkeolojik alanında keşfetti.

Kazıları yürüten The Vindolanda Trust’ın paylaşımına göre bu “özel buluntu”, Medusa’nın başını tasvir eden gümüş bir phalera askeri süsleme. Söz konusu phalera, Hadrianus dönemine tarihlenen bir kışla tabanından çıkarıldı.

Saçlarının yılan olması ve bir bakışıyla insanları taşa çevirme yeteneğiyle bilinen Medusa’dan birçok Yunan mitinde bahsediliyor. New York’taki Metropolitan Sanat Müzesi’ne göre, en ünlü hikâyede Yunan kahraman Perseus, Athena’nın cilalı kalkanını kullanarak ölümlü gorgona dolaylı yoldan bakıp taşlaşmaması için Medusa’nın başını uyurken kesiyor.

El büyüklüğündeki Medusa madalyası, İngiltere’de bir Roma kalesi olan Vindolanda’da Hadrianus dönemine tarihleniyor. C: Vindolanda Trust

Roma kültürü, Medusa’nın hikayesi de dahil olmak üzere Yunan mitlerinden sıkça yararlanmıştı. Güney Kaliforniya Üniversitesi’nde Yunan ve Roma sanatı ve arkeolojisi üzerine uzmanlaşmış bir sanat tarihi profesörü olan John Pollini, Roma döneminde Medusa’nın apotropaik olarak görüldüğünü, yani suretinin kötülüğü uzaklaştırdığının düşünüldüğünü söylüyor.

Pollini, “Yunan döneminden beri Medusa, kötü şeyleri uzaklaştırmak, kötü şeylerin başınıza gelmesini önlemek için güçlü bir apotropaikti” diyor. Medusa’nın yılanlarla çevrili başı, Roma dönemi mezarlarında, lüks villalardaki mozaiklerde ve savaş zırhlarında da görülüyor. Pollini, örneğin Pompeii’de bulunan Büyük İskender’in birinci yüzyıla ait ünlü mozaiğinde İskender’in göğüs zırhında Medusa’nın yüzüyle tasvir edildiğini belirtiyor.

Büyük İskender, Pompeii’de bulunan bu ünlü mozaikte gorgon Medusa’lı bir göğüs zırhı giyerken tasvir edilmişti. C: Wikimedia Commons

Medusa, Roma dönemine ait diğer phaleralarda da yer alıyor, ancak ayrıntılar genellikle farklılık gösteriyor. Örneğin Vindolanda Medusa’sının başında kanatları var. Pollini, “Onu bazen kanatlı, bazen de kanatsız görebilirsiniz. Bu muhtemelen onun uçma yeteneğine sahip olduğunu gösteriyor, tıpkı Roma tanrısı Merkür’ün miğferinde küçük kanatları olması gibi.” diyor.

Phalera’lar “savaştaki kahramanlık” için ödül olarak kullanıldığından, askerlerin bunları kayışlara takıp yerel geçit törenlerinde taktıklarını söyleyen Pollini, Vindolanda phalera’sının keşfinin nadir olduğunu belirtiyor.

“Açıkçası çok fazla yok, çünkü değerli bir metaldi. En nihayetinde bu metallerin çoğu muhtemelen eritildi.”

Mezarlarda pek çok phalera bulunuyor, ancak Vindolanda’da bulunan phalera kaybolmuş gibi görünüyor. Çünkü bunlar bir kenara atılacak şeyler değildi.

Gümüş eser şu anda Vindolanda laboratuvarında konservasyondan geçiriliyor. Eser, 2024 yılında kazı alanındaki buluntulardan oluşan serginin bir parçasını oluşturacak.

Live Science. 28 Haziran 2023.

Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >