Blog
Şempanzelerin Ağaçlara Neden Taş Attığı Çözülmüş Olabilir
Beş yıllık saha çalışması boyunca araştırma ekibi, Gine-Bissau’daki bir doğa rezervinde beş farklı noktada video görüntüleri topladı.
Erman Ertuğrul - www.arkeofili.com
Beş yıl süren bir çalışma, şempanzelerin anlaşılmaz bir şekilde ağaçlara taş atmasının bir iletişim biçimi olabileceğini öne sürüyor.
Gine-Bissau’daki bir doğa koruma alanında yaşayan bu erkek şempanzenin bir taş attığı an, bir kamera tuzağı tarafından görüntülendi. C: Chimbo Foundation.
Wageningen Üniversitesi & Araştırma Enstitüsü ile Alman Primat Araştırma Merkezi’nden davranış biyologları tarafından yürütülen son araştırma, Batı Afrika’daki vahşi şempanzeler arasında dikkat çekici bir olguyu ortaya çıkardı: şempanzelerin taşları ses üretmek için kullanması – muhtemelen bir iletişim biçimi olarak.
Beş yıllık saha çalışması boyunca araştırma ekibi, Gine-Bissau’daki bir doğa rezervinde beş farklı noktada video görüntüleri topladı. Bu, hem kamera tuzakları kullanılarak hem de yerel saha rehberlerinin desteğiyle mümkün hale geldi. Belirli bölgelerde çarpıcı bir davranış örüntüsü gözlemlendi: yetişkin erkek şempanzeler, taşları tekrar tekrar ağaç gövdelerine vuruyordu ve bunun sonucunda bu ağaçların dibinde taş yığınları oluşuyordu.
Çalışmanın baş yazarı Sem van Loon, bu davranışı “taş destekli davul çalma” olarak tanımlıyor. “Bu durum, şempanzelerin uzun mesafelerde bilgi iletmek veya üstünlük göstermek için içi boş ağaç gövdelerine elleriyle ya da ayaklarıyla vurarak çıkardıkları klasik ‘davul sesi’ davranışıyla bağlantılı görünüyor” diyor.
Ancak bazı belirgin farklar da var: şempanzeler taş atmadan önce genellikle yüksek sesli çığlıklara (pant-hoot) başvuruyor, ardından sessizliğe geçiyorlar – oysa klasik davul çalma eyleminde gürültüden önce genellikle sessizlik olur.
Van Loon, bu davranışın arkasında farklı bir motivasyon olabileceğini düşünüyor: “Bu yüksek ve düşük frekanslı seslerin, grup içi iletişimin ötesine geçerek daha uzak mesafelere ulaşması amaçlanıyor olabilir” diyor. “Taşların ağaçlara çarpmasıyla oluşan akustik özellikler, yoğun ormanlık alanlarda bu tür bir iletimi mümkün kılıyor.”
Gözlemler, kültürel aktarımı işaret ediyor. Genç şempanzeler bu davranışı daha yaşlı grup üyelerinden öğreniyor, bu da davranışın genetik değil sosyal olarak öğrenildiğini gösteriyor.
Davranışsal ekoloji profesörü Marc Naguib, bu keşfin daha geniş anlamına dikkat çekiyor: “Bu, kültürün yalnızca insanlara özgü olmadığını gösteriyor ve bu tür davranışların doğa koruma çalışmalarında da dikkate alınması gerektiğini ortaya koyuyor.”
Wageningen University. 26 Mayıs 2025.
Makale: van Loon, S., Heitkönig, I. M., Goedmakers, A., Mundry, R., & Naguib, M. (2025).
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >