Blog
Stonehenge’e Ýnþa Edilecek Tünel, Ýtirazlara Raðmen Onaylandý
| Kategori: Arkeoloji ve Sanat Haberleri | Yorum: 0 yorumStonehenge’e Ýnþa Edilecek Tünel, Ýtirazlara Raðmen Onaylandý
Tünelin yapýmýný destekleyenler, tünelin trafik sýkýþýklýðýný azaltacaðýný ve ziyaretçi deneyimini iyileþtireceðini söylüyor. Desteklemeyenler ise, yeraltýnda hala saklý olan eski eserlerin kaybolmasýndan korkuyor.
Ýngiliz Hükümeti, Stonehenge Dünya Mirasý Alaný’nýn altýna dört þeritli bir otoyol tüneli inþa etmek üzere tartýþmalý bir planý onayladý. Yaklaþýk 3,5 km uzunluðundaki tünel ve yakýnýndaki yollar, trafik sýkýþýklýklarý ve uzun gecikmeleriyle ünlü, ikonik taþ daireye endiþe verici derecede yakýn olan dar A303 otoyolunu iyileþtirmek için oluþturulan 2,2 milyar dolarlýk bir projenin parçasý.
Arkeologlar, çevreciler ve doðaya sevgiyi ve saygýyý teþvik eden bir inanç olan, bu nedenle alaný kutsal kabul eden druidizmin günümüz taraftarlarýnýn güçlü itirazlarýna raðmen proje onaylandý. Ancak projenin destekçileri, tünelin manzarayý orijinal haline geri döndüreceðini, ziyaretçiler için deneyimi iyileþtireceðini ve þu anda yýlda 1,6 milyon olan ziyaretçi sayýsýný aþmasýný saðlayacaðýný söylüyor.
Ýngiltere’deki Stonehenge de dahil olmak üzere, 400’den fazla tarihi esere bakan hayýr kurumu English Heritage’ýn küratoryal direktörü Anna Eavis, “Ziyaretçiler, Stonehenge’i, hemen yanýnda çalýþan çirkin bir kamyon trafiðini görmeden, yaþanmasý gerektiði gibi deneyimleyebilecekler. Ýnsanlar Stonehenge’in sadece bir taþ çemberden daha fazlasý olduðuyla ya ilgilenmezler ya da unuturlar. Onlar için burasý bir manzara. Bu proje Stonehenge’i tekrar yürünebilecek bir yer yapacak. Örneðin ziyaretçiler, karayolunu canlarýný riske atmadan geçip, güneyden taþlara yaklaþabilecekler.” diyor.
Projeyi desteklemeyenler, tünel projesinin daha yeni anlaþýlmaya baþlanan ve hala sürprizlerle dolu bu manzaraya onarýlamaz bir þekilde zarar verebileðini iddia ediyor. Geçtiðimiz Haziran ayýnda alanýn yakýnýnda muazzam bir daire þeklinde düzenlenmiþ 20 derin þaftýn keþfi, alan tekrar araþtýrýlýrken hükümeti de kararý 4 ay daha geciktirmeye zorlamýþ oldu.
Bradford Üniversitesi’nde peyzaj arkeoloðu ve keþfi yapan Stonehenge Gizli Peyzaj Projesi’nin eþ lideri Vince Gaffney, “Uzaktan algýlama, arkeolojide devrim yarattý ve antik manzaralara dair anlayýþýmýzý deðiþtirdi. Hatta iyi bildiðimizi düþündüðümüz Stonehenge’i bile. Bunlarýn orada olduðunu kimse bilmiyordu. Kim bilir daha bilmediðimiz neler var.” diyor.
Baþlangýçta Londra ve Exeter arasýnda 18. yüzyýldan kalma bir taþýma yolu olan A303 otoyolu, Ýngiltere’nin güneybatýsýnýn ana yollarýndan biri haline geldi. Stonehenge ziyaretçilerine ek olarak, aðýr kamyon trafiðini ve Cornwall ve Devon’daki deniz kenarýndaki destinasyonlara giden gezginleri taþýyor.
A303 boyunca en kötü þöhrete sahip darboðazlardan biri, Amesbury ve Wiltshire’daki Berwick Down arasýndaki iki þeritli dar yol. Otoyol, Britanya’nýn en popüler turistik yerlerinden biri olan ikonik taþ çemberin 200 metre yakýnýndan geçiyor.
A303’ün tarihini anlatan Highway to The Sun kitabýnýn yazarý Tom Fort, “Yol asla böylesi trafik seviyeleri için tasarlanmadý. Yýllar içinde bazý bölümlerini parça parça iyileþtirip dört þeritli bölünmüþ otoyollara geniþlettiler, ancak Stonehenge etrafýndaki gerginlik her zaman zor olan kýsýmdý. Hiç kimse bu konuda ne yapýlacaðý konusunda hemfikir olamadý.” diyor.
Yýllar boyunca trafik sorununu çözmek için 50’den fazla farklý öneri ortaya atýldý. Tünel fikri ilk olarak 1990’larýn baþýnda önerildi ve yýllar içinde birkaç kez yeniden ele alýndý, ancak yüksek maliyeti nedeniyle her seferinde reddedildi.
Onaylanan plan, Stonehenge’e yaklaþýrken otobaný dört þeride geniþletecek, ardýndan taþ çemberin güneyinden yaklaþýk 3,5 km uzunluðunda bir tünelle yeraltýndan geçecek.
Tünelin kendisi yüzeyin yaklaþýk 40 m altýnda, herhangi bir arkeolojik tabakanýn çok altýnda uzanacak olsa da, giriþler ve kapýlar, Dünya Mirasý Alaný’nýn arazisindeki üst topraktan geçecek. Bu, tünelin tüm alanýn altýnda çok daha uzun olmasý gerektiðine inanan Gaffney, “Bir Dünya Mirasý alaný ile böyle oynamamalýyýz. Ona iyi bakmak bizim görevimiz,” diyor.
Bugünkü duyurudan önce, Ýngiltere Kýrsal Koruma Kampanyasý ve Ýngiliz Arkeoloji Vakfý da dahil olmak üzere tünele muhaliflerden oluþan bir grup, hükümeti planý yeniden gözden geçirmeye çaðýrdý.
150.000 kiþi tarafýndan imzalanan dilekçede, “Stonehenge’de A303 geniþlemesi gerekli görülüyorsa, en az 4,5 kilometre uzunluðunda derin açýlmýþ bir tünel aracýlýðýyla yapýlmalýdýr. Daha kýsa herhangi bir þey, Dünya Mirasý Sözleþmesi’ne aykýrý olarak bu manzaraya onarýlamaz zarar verecektir,” yazýyor.
Muhalifler, tünel kazýsý öncesinde yapýlan hazýrlýk arkeoloji çalýþmalarýnýn akademik bir kazý ile ayný yüksek standartta tutulmayacaðýna dair endiþelerini de dile getirdiler.
Yýllardýr Stonehenge’de kazý yapan, Londra Üniversitesi Arkeoloji Enstitüsü’nden Michael Parker Pearson, “Bir araþtýrmacý olarak, Stonehenge gibi bir Dünya Mirasý Alaný’nda kazý yapmak istiyorsam, üst topraðýn yüzde 100’ünü elemek zorunda kalýrým. Aksi takdirde izin alamam. Üst toprak, arkeolojik kalýntýlarýn büyük çoðunluðunu aldýðýnýz yerdir,” diyor. Pearson, tüneli inþa eden geliþtiricilere, üst topraðýn yüzde birinden az bir oranda elemeye izin verileceðini söyledi.
Ancak English Heritage’dan Eavis, bu büyüklükteki bir proje için tüm üst topraðý elemenin standart uygulama olmadýðýný söyledi. “Yolun çizgisi araþtýrýldý, arkeolojik olarak deðerlendirildi ve önemli hiçbir þeyin kaçýrýlmadýðýndan emin olmak için uygun kazý ve eleme stratejileri uygulandý,” diyor.
Arkeolog Mike Pitts de ayný fikirde. British Archaeology Konseyi’nin yayýný olan British Archaeology editörü Pitts, “Tünel projesiyle ilgili alanlardaki üst toprak, yüzyýllardýr yoðun bir þekilde sürüldü. Bulunmasý muhtemel olan tek þey, herhangi bir arkeolojik baðlamdan çýkarýlan taþ aletler ve imalatlarýndan kalan enkazdýr,” diyor.
Tüm arkeologlar projeye karþý deðil. Bournemouth Üniversitesi’nden Timothy Darvill, “Tünelin yapýlmasýný ve mümkün olan en kýsa sürede bitirilmesini savunuyorum. Bazýlarýnýn düþündüðü gibi, insanlarýn bunun Dünya Mirasý Alaný’nda bir yol inþa etmekle ilgili olmadýðýný hatýrlamalarý gerekiyor. Mevcut bir yolu kaldýrýp yer altýna koymak için yapýlmýþ bir proje,” diyor.
Darville, herkes mevcut yolun bir felaket olduðu konusunda hemfikir olduðunu ve iyileþtirilmesi gerektiðini söyledi. “Sadece Haziran ayýnda yaz gündönümünün kutlanmasýnýn canlý videosunu dinleyin. Bütün gece yolun sesini duyabiliyorsunuz ve bir de bu çok az trafik olmasý gereken kilitlenme dönemindeydi.”
Ve Darville, tünelin lehine baþka bir faktörün daha olduðunu söyledi, “Ýngiltere karayollarýndan anlýyoruz ki, tünel yapýlmadýðý takdirde, büyük olasýlýkla yüzeye çift yönlü taþýt yolu yapýlmak zorunda kalýnacak. Bunu kimse istemez!”
National Geographic.
www.arkeofili.com
RSS
Bu yazý hakkýnda yorum bulunamamýþtýr. Ýlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >