Blog
Tunç Çaðýnda kalay Anadolu'ya Asya'dan deðil Avrupa'dan gelmiþ
| Kategori: Arkeoloji ve Sanat Haberleri | Yorum: 0 yorumTunç Çaðýnda kalay Anadolu'ya Asya'dan deðil Avrupa'dan gelmiþ
Arkeoloji gizemlerinden biri olan Bronz Çaðý'nda Avrasya'daki bronz üretimi için kullanýlan kalayýn kökeni; Türkiye, Ýsrail ve Yunanistan'da bulunan külçeler incelenerek araþtýrýldý. Kalayýn Tunç Çaðýnda Anadolu, Ege ve Akdeniz'e sanýldýðý gibi Asya'dan deðil Avrupa'dan geldiði anlaþýlýrken, Avrupa ile Avrasya arasýnda ticaret yollarý bulunmasý gerektiðine dikkat çekildi
[Telif Hakký: Ehud Galili]
Avrasya'da Bronz Çaðý'nda bronz üretimi için kullanýlan kalayýn kökeni, tarih öncesi arkeolojisinde çözüm bekleyen gizemlerden biri. Geçmiþte, arkeolojik bronz ve kalay nesneler üzerinde kalay kaynaklarýnýn belirlenmesi amacýyla sayýsýz araþtýrma yapýlmýþtý, ancak hiçbiri kalayýn geldiði asýl kaynaklarý göstermeyi baþaramamýþtý.
Gizemin çözülmesini saðlayabilecek anahtar niteliðinde bir araþtýrma
Heidelberg Üniversitesi'nden yapýlan açýklamaya göre; Tunç Çaðýnda kullanýlan kalayýn kökenlerinin saptanmasý, Heidelberg Üniversitesi'nden ve Mannheim'deki Curt Engelhorn Arkeometri Merkezi'nden araþtýrmacýlar tarafýndan gerçekleþtirilen araþtýrma ile çözülebilir hale geldi.
Plos One dergisinde 26 Temmuzda Daniel Berger, Jeffrey S. Soles, Alessandra R. Giumlia-Mair, Gerhard Brügmann, Ehud Galili, Nicole Lockhoff, Ernst Pernicka imalarý ile yayýnlanan "Isotope systematics and chemical composition of tin ingots from Mochlos (Crete) and other Late Bronze Age sites in the eastern Mediterranean Sea: An ultimate key to tin provenance?" baþlýklý makaleye konu olan araþtýrma; Doðu Akdeniz'de (Mochlos, Uluburun, Hishuley Carmel, Güney Kfar Samir güney, Hayfa) bilinen yerlerden, önceki arkeolojik ve arkeometalürjik araþtýrmalarýn konusu olan 27 kalay külçesini araþtýrdý. (Makalenin orijinaline bu linkten ulaþabilirsiniz)
Araþtýrmada, kalay ve kurþun izotoplarýnýn birleþik yaklaþýmýný, iz elementlerle birlikte kullanarak, potansiyel kalay kaynaklarýnýn coðrafyasý bir hayli daraltýldý.
Kalay sanýldýðý gibi Asya'dan deðil Avrupa'daki Kalay madenlerinden gelmiþ olabilir
[Telif Hakký: Ehud Galili]
Araþtýrmacýlar Doða Bilimlerinin yöntemlerini kullanarak, Ýsrail, Türkiye ve Yunanistan'daki arkeolojik alanlarda bulunan Milattan Önce ikinci bin yýlýndaki kalaylarý incelediler. Külçe þeklindeki kalaylarýn daha önce varsayýldýðý gibi Orta Asya'dan gelmediði, Avrupa'daki kalay yataklarýndan geldiðini ortaya çýkarttýlar.
Bronz Çaðýnda Avrupa ile Doðu Akdeniz arasýnda ticaret yollarý olmasý gerektiði anlaþýlýyor
Bulgularýn Bronz Çaðý kompleksi içinde bile olsa ve Avrupa ile Doðu Akdeniz arasýnda geniþ kapsamlý ticaret yollarýnýn olmasý gerektiði gösteriyor. Bu erken uluslararasý ticaret aðýnýn temel satýþ mallarý kalay, kehribar, cam ve bakýr gibi çok raðbet edilen hammaddeler olmalýydý.
Bir çaða adýný veren Tunç (Bronz) Bakýr ve kalayda elde ediliyordu
Bakýr ve kalay alaþýmý olan Tunç, Orta Doðu, Anadolu ve Ege'de Milattan Önce dördüncü ve üçüncü bin yýllarýnda çokça üretiliyordu. Üretimi hakkýndaki bilgiler zamanla Eski Dünya'nýn geniþ alanlarýna hýzla yayýlmýþtý.
Heidelberg Üniversitesi Yer Bilimleri Enstitüsü ve Curt Engelhorn Arkeometri Merkezinde emekli oluncaya kadar çalýþan Prof. Dr. Ernst Pernicka, “Bronz, haklý olarak tarihin bir dönemine ismini verecek kadar önemli, silahlarda, mücevherlerde ve günlük hayatta kullanaýlan dayanýklýlýk isteyen malzemelerde kullanýlan bir maddeydi. Bakýr yataklarý biliniyordu ama Bakýrý setleþtiren kalayýn kökeni uzun zamandan beri arkeolojik araþtýrmalarda cevabý merak edilen gizemlerdendi" diyor.
"Kalay nesneler ve kalýntýlar Avrupa ve Asya'da nadir görülüyor. Doðu Akdeniz bölgesinde ise yok denecek kadar az. Kalayýn bu bölgelere dýþarýdan ithal edilmiþ olduðu tahmin ediliyor "dedi.
Türkiye, Ýsrail ve Yunanistan'da bulunan kalay külçeleri Avrupa menþeyli çýktý
Prof. Dr. Ernst Pernicka ve Dr. Daniel Berger baþkanlýðýndaki Heidelberg-Mannheim araþtýrma ekibi, Türkiye, Ýsrail ve Yunanistan'da bulunan kalay külçelerini inceledi. Külçe formunda iþlem gören metallerin araþtýrmasý bilimsel açýdan özellikle önemli sayýlýyor çünkü köken sorunlarýnda dair hedeflere daha kolay odaklanýlabiliniyor. Söz konusu araþtýrmada ise kurþun ve kalay izotop verilerinin yaný sýra iz element analizi kullanýldý. Kullanýlan yöntem sayesinde eldeki kalaylarýn Avrupa’daki kalay yataklarýndan geldiði anlaþýldý. . Örneðin Ýsrail’deki kalay eserleri, büyük ölçüde Ýngiltere'den (Büyük Britanya) Cornwall ve Devon’dan gelen kalayla eþleþiyor.
Curt Engelhorn Arkeometri Merkezi araþtýrmasý Dr. Daniel Berger, "Bu sonuçlar ilk kez kalay metalinin kaynaðýný gösteriyor. Bu nedenle önemli ve arkeolojik araþtýrmalar için yeni açýlýmlar saðlar, yeni görüþler ve doðal olarak yeni sorular doðurur" dedi.
Metinde yer alan Kalay külçelerin yerleri Avrasya Haritasýnda yeþil noktalar ile gösterilmiþtir. Sarý noktalar M.Ö. Bin yýllarýnda Doðu Akdeniz'de ve Yakýn Doðu'daki büyüklü küçüklü kalay yataklarýný göstermektedir: 1: Mochlos (Girit), Yunanistan, 2: Uluburun, Türkiye, 3: Gelidonya, Türkiye, 4: Hishuley Carmel, Ýsrail, 5: Kfar Samir güney, Ýsrail, 6: Hayfa, Ýsrail, 7: Thermi (Midilli), Yunanistan , 8: Atina, Yunanistan, 9: Phylakopi (Milos), Yunanistan, 10: Resmo (Girit), Yunanistan, 11: Knossos (Girit), Yunanistan, 12: Kalydon (Girit), Yunanistan, 13: Ialysos (Rhodos), Yunanistan, 14: Salamis (Kýbrýs), Türkiye, 15: Alaca Höyük, Türkiye, 16: Tülintepe, Türkiye, 17: Mycenae, Yunanistan, 18: Dendra, Yunanistan, 19: Abydos, Mýsýr, 20: Gurob, Mýsýr, 21: Abraq, Birleþik Arap Emirlikleri, 22: Tepe Yahya, Ýran, 23: Salcombe, Ýngiltere, 24: Erme Haliç, Ýngiltere, 25: S'Arcu e, Forros, Sardunya, Ýtalya, 26: Cornwall / Devon, Ýngiltere , 27: Morne Daðlarý, Down County, Kuzey Ýrlanda (Ýngiltere), 28: Brittany, Fransa, 29: Massif Central, Fransa, 30: Kuzey Portekiz / Ýspanya, 31: Bohem-Sakson Erzgebirge ile Erzgebirge eyaleti, Vogtland, Fichtelgebirge , Kaiserwald (Slavkovský les), 32: Slovak Ore Daðlarý, Slovak Repub Lic, 33: Mt. Cer, Sýrbistan, 34: Mt. Bukulja, Sýrbistan, 35: Monte Valerio, Ýtalya, 36: Sardunya, Ýtalya, 37: Kestel, Türkiye, 38: Hisarcýk, Türkiye, 39: Doðu Çölü, Mýsýr, 40: Deh Hosein, Ýran, 41: Batý Afganistan (Herat ve Farah illeri), 42: Orta / kuzey-doðu Afganistan (Hindu Kush), 43: Karnab / Lapas / Čangali (Zeravšan vadisi), Özbekistan, 44: Mušiston / Takfon (Hissar Daðlarý), Tadzhikistan, 45: Pamir, Tadzhikistan, 46 : Kýrgýzistan, 47: Tosham, Bhiwani bölgesi, Hindistan, 48: Bastar bölgesi / Koraput bölgesi, Hindistan, 49 (haritada deðil): Kazakistan. Not: Ýç metin haritasýndaki yeþil ve sarý sembollerin boyutu, ana haritadaki nesnelerin sayýsýyla iliþkilendirilmez..
arkeolojikhaber.com
RSS
Bu yazý hakkýnda yorum bulunamamýþtýr. Ýlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >