Blog
Türkiye'nin Çayönü Tepesi'nde Kırmızı Zeminli 9.500 Yıllık Kamu Binası Ortaya Çıkarıldı
Evlerin aksine, yapının ortak bir buluşma yeri olarak hizmet verdiği anlaşılıyor.
www.arkeonews.com
Arkeologlar, Türkiye'nin güneydoğusundaki Diyarbakır ilinin Ergani ilçesinde bulunan dünyanın en önemli Neolitik yerleşimlerinden biri olan Çayönü Tepesi’nde, zemini kırmızıya boyanmış 9.500 yıllık bir kamu binası ortaya çıkardı. Bu keşif, insanlığın göçebelikten yerleşik hayata geçiş dönemindeki en eski tarım topluluklarından bazılarının sosyal ve kültürel yaşamına ışık tutuyor.
Neolitik Arkeolojide Önemli Bir Keşif
Çayönü’nde ilk kez 1964 yılında başlatılan kazılar, insanlık tarihinde tarımın başlangıcı, hayvanların evcilleştirilmesi ve erken metalurji de dahil olmak üzere birçok "ilk"i ortaya çıkardı. Bu sezon, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi'nden Doç. Dr. Savaş Sarıaltun başkanlığında, arkeologlar çalışmalarını höyüğün doğu tarafındaki 900 metrekarelik bir alana yoğunlaştırdı. Burada, MÖ 7600-7500 yıllarına tarihlenen "Kırmızı Döşemeli Kamu Binası" olarak adlandırılan yapıyı ortaya çıkardılar.
Evlerin aksine, yapının ortak bir buluşma yeri olarak hizmet verdiği anlaşılıyor. Sarıaltun, toplantılara, ritüellere veya toplu etkinliklere ev sahipliği yapmış olabileceğini şöyle açıkladı: "Bu yapı, özel konutlardan farklı. Tüm topluluk tarafından paylaşılan bir alanı temsil ediyor ve bu da onu Çayönü'ndeki en değerli keşiflerden biri yapıyor."
Kredi: AA
Nesiller Boyu Kullanımda Olan Bir Yapı
Bulgular, binanın 150-200 yıl boyunca kullanıldığını gösteriyor. Arkeologlar, zemininin en az dört kez yeniden boyandığını ve bunun da binanın yerleşim için öneminin devam ettiğini ortaya koydu. Canlı kırmızı tonları oluşturmak için kullanılan pigmentler, muhtemelen yakınlardaki dağlarda bulunan doğal aşı boyası veya demir açısından zengin kilden elde edilmişti.
Pigmentin bu gelişmiş kullanımı, yalnızca erken dönem estetik tercihlerini göstermekle kalmıyor, aynı zamanda Neolitik toplumda ortak alanlara atfedilen sembolik ve ritüelistik değeri de yansıtıyor. Binanın, mozaik zeminli bir diğer anıtsal yapı olan ünlü Terrazzo Binası'na yakınlığı, yerleşimin sosyal ve törensel yaşamındaki önemini daha da vurguluyor.
Arkeologlar, Çayönü Tepesi'nde canlı kırmızı boyalı zemine sahip 9.500 yıllık bir kamu binası ortaya çıkardı. Kaynak: AA
Çayönü Tepesi: Medeniyetin Beşiği
12.000 yıldan daha eski bir tarihe sahip olan Çayönü Tepesi, avcılık ve toplayıcılıktan çiftçiliğe ve kalıcı yerleşime geçişi temsil eden Neolitik Devrim'in en kritik alanlarından biridir. Yukarı Mezopotamya'da bulunan bu alan, Göbeklitepe ve Nevali Çori gibi çığır açan diğer arkeolojik alanlarla rekabet etmektedir .
Kazılar, yalnızca erken dönem evlerini ve ortak yapıları değil, aynı zamanda hayvanların evcilleştirilmesine, ilk tahıl tarımına ve hatta erken dönem bakır işçiliğine dair kanıtları da ortaya çıkardı. Bu keşifler, Çayönü'nü insan toplumlarının kentsel yaşama nasıl evrildiğini anlamada bir mihenk taşı haline getiriyor.
UNESCO Dünya Mirası statüsüne aday gösterilen Çayönü, tarımın, teknolojinin ve sosyal örgütlenmenin kökenleri hakkında paha biçilmez bilgiler sunuyor. Kırmızı Katlı Bina'nın son keşfi, erken dönem çiftçi topluluklarının ortak kamusal alanları nasıl inşa edip sürdürdüklerine dair nadir bir bakış açısı sunarak, bu alana yeni bir boyut katıyor.
Kredi: AA
Kırmızı Zeminli Binanın Önemi
Bu yapının benzersizliği yalnızca yaşıyla değil, aynı zamanda Çayönü'nde keşfedilen türünün ilk örneği olan boyalı zeminiyle de ilgilidir. Sarıaltun, birden fazla katmanda kullanılan kırmızı pigmentin, binanın özel karakterini korumak için bilinçli bir çaba gösterdiğini vurguladı. Bu, toplumsal kimliğin, sembolik uygulamaların ve paylaşılan ritüellerin erken Neolitik toplumlarda zaten köklü bir şekilde yerleşmiş olduğunu gösteriyor .
Arkeologlar, bu yapıyı inceleyerek yaklaşık 10.000 yıl önce yaşamış insanların günlük yaşamlarını, manevi pratiklerini ve sosyal örgütlenmelerini yeniden canlandırmayı amaçlıyor. Bu şekilde Çayönü, insanlığın kalıcı yerleşimler ve ortak kültürel yaşam konusundaki ilk deneyimlerine dair anlayışımızı yeniden şekillendirmeye devam ediyor.
Kapak Görseli Kredisi: Kamu Malı
By Oğuz Kayra
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >