Blog
Türkiye'nin Doğusundaki Zernaki Tepe Antik Kentinde Altı Yeni Aramice Yazıt Ortaya Çıkarıldı
Keşifleri, İran ve Anadolu dünyaları arasında önemli bir sınır karakolu olarak hizmet vermiş olabilecek Part dönemine ait bir yerleşime işaret ediyor.
www.arkeonews.com
Arkeologlar, Türkiye'nin doğusundaki Van ilinde bulunan 3.000 yıllık antik kent Zernaki Tepe'de altı yeni Aramice yazıt keşfetti . Aralarında kasıtlı olarak silinmiş birkaç yazıtın da bulunduğu bulgular, Doğu Anadolu'daki Part dönemine ışık tutuyor ve bir zamanlar bölgeye egemen olan antik güçler arasındaki siyasi çatışmanın izlerini ortaya koyuyor.
Erciş ilçesinin Yukarı Işıklı Mahallesi'nde bulunan Zernaki Tepe, 270 hektarlık etkileyici bir alanı kaplıyor ve Doğu Anadolu'nun bilinen en büyük antik kent merkezlerinden biri olma özelliğini taşıyor.
Kazı çalışmaları Van Müze Müdürlüğü gözetiminde, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dekanı ve Arkeoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Rafet Çavuşoğlu'nun akademik danışmanlığında yürütülmekte olup, projeye Van Valiliği ve Erciş Kaymakamlığı destek vermektedir.
Part Etkisi ve Silinmiş Yazıtlar
Şehrin savunma duvarlarına kazınmış dört yeni yazıtın, Ahameniş ve Part İmparatorluklarının idari ve kültürel dili olan Aramice dilinde yazıldığı ortaya çıktı.
Keşifleri, İran ve Anadolu dünyaları arasında önemli bir sınır karakolu olarak hizmet vermiş olabilecek Part dönemine ait bir yerleşime işaret ediyor.
Çavuşoğlu, üç yazıtın kasıtlı olarak silindiğini, bunun kültürel veya siyasi bir çalkantıya işaret ettiğini söyledi:
"Bazı yazıtlar kasıtlı olarak kazınmış. Bu, muhtemelen medeniyetler arası bir çatışmaya veya sonraki bir iktidarın öncekinin izlerini silme çabasına işaret ediyor."
Uzmanlar, bu işaretlerin Part egemenliğinden sonraki bir geçiş evresine ait olabileceğine inanıyor. Bu evrede, ortaya çıkan yerel güçler ve Roma eyalet yetkilileri, daha önceki sembolleri ve idari dilleri değiştirmeye çalışmıştı. Bu süreç, antik Anadolu'nun sınır bölgelerinde sıklıkla gözlemleniyordu.
Arkeologlar, Türkiye'nin doğusundaki Van ilinde bulunan 3.000 yıllık antik kent Zernaki Tepe'de altı yeni Aramice yazıt keşfetti. Kaynak: AA
İmparatorluklar Arasında Bir Şehir
Arkeolojik ve tarihi bulgular, Zernaki Tepe'nin Urartu Krallığı'nın yıkılmasından sonra (MÖ 9.-6. yüzyıl), Medler ve daha sonra Ahameniş Persleri'nin bölgeyi ele geçirmesiyle geliştiğini göstermektedir.
Helenistik çağda Seleukos İmparatorluğu döneminde kent, klasik Hippodamya kent tasarımına benzeyen ızgara planlı bir yerleşim düzenini benimsedi.
Partlar MÖ 2. yüzyılda kontrollerini batıya doğru genişlettiklerinde bu kentsel temelleri miras aldılar ve Zernaki'yi hem İran hem de Anadolu geleneklerini yansıtan müstahkem bir sınır yerleşimine dönüştürdüler.
Mühendislik ve Altyapı
Kazılarda ayrıca kireç taşı ve bazalt karışımından yapılmış oval biçimli burçlar, drenaj kanalları ve yaklaşık 4,25 metre kalınlığında, 3 metre yüksekliğinde sur duvarları ortaya çıkarıldı.
Kentin surlar içerisinde biriken suyu tahliye edecek şekilde tasarlanmış drenaj sistemi, gelişmiş bir şehir planlamasının ve uzun vadeli bir yerleşimin göstergesidir.
Çavuşoğlu, "Bu sistem, hidrolik mühendisliğinin bilinçli bir şekilde anlaşıldığını gösteriyor," dedi. "Bunun kısa ömürlü bir askeri üs değil, planlı ve sürdürülebilir bir kentsel yerleşim olduğu açık."
Bulgular arasında kasıtlı olarak silinmiş birkaç yazıt da yer alıyor. Kaynak: AA
Taştaki Silinmiş Hafıza
Bir zamanlar Yakın Doğu'nun ortak dili olan Aramice, Partlar döneminde yönetim ve kraliyet yazıt dili olarak kullanılmaya devam etti.
Zernaki Tepe'deki bazı metinlerin kasıtlı olarak silinmesi, yeni yöneticilerin kendi kültürel ve dini kimliklerini dayatmaya çalıştıkları sonraki Roma dönemindeki yeniden işgali yansıtıyor olabilir.
Çavuşoğlu, bu tür eylemlerin "tarihi yeniden yazmanın sembolik bir biçimi olduğunu, sonraki güçlerin kendilerinden öncekilerin varlığını silmek veya etkisizleştirmek için kullandıkları bir eylem" olduğunu kaydetti.
Zernaki Tepe'nin Yeniden Keşfi
Kaymakam Murat Karaloğlu, alanın önemine dikkat çekti:
"Bu altı yeni yazıtla birlikte, burada bulunan Aramice metinlerin toplam sayısı on dörde ulaştı. Bu alanın, yaklaşık 3.000 yıl öncesine ait olabilecek antik kentin anıtsal girişini işaret ettiğine inanıyoruz."
Yeni ortaya çıkarılan her taş parçası, Doğu Anadolu'nun uzun zamandır unutulmuş siyasi bulmacasının bir parçasını daha ortaya çıkarıyor.
Araştırmacılar Zernaki Tepe'nin gömülü geçmişini ortaya çıkarmaya devam ettikçe bir şey netleşiyor: Taştan silinen her kelime, unutulmayı reddeden bir imparatorluğun yankısını taşıyor.
Kapak Görseli Kredisi: AA
Leman Altuntaş tarafından15 Ekim 2025
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >