Blog
Vikinglerle İlgili (Neredeyse) Tamamen Yanlış Olan 7 Efsane
Vikinglerle İlgili (Neredeyse) Tamamen Yanlış Olan 7 Efsane
Yazar: Zeynep Şoray
Vikingler ile ilgili yanlış bilgi çok. Genellikle kana susamış, kanatlı miğferleri olan, yıkanmayan savaşçılar olarak tasvir ediliyorlar.
Ancak bu bilgiler, büyük ölçüde Avrupa sanatında romantik kahramanlar ya da egzotik vahşiler olarak yer aldıkları 19. yüzyıldaki Viking tasvirlerine dayanan zayıf bir imaj. Ancak gerçek Vikingler sadece efsanelerden ibaret değildi ve miğferlerinde kanatları ya da boynuzları yoktu. Burada, Vikingler hakkındaki yedi efsaneyi çürütüyoruz:
1- Vikingler kanatlı ve boynuzlu miğferler takardı
Bu fikir, 19. yüzyılda Alman sanatçı Carl Emil Doepler’e kadar uzanır. Doepler, Richard Wagner’in “Nibelung Yüzüğü” adlı dört destansı operadan oluşan “Yüzük Döngüsü” için kostümler tasarlarken Germen tanrıları (örneğin Wotan/Odin) kanatlı miğferlerle betimlemişti. Wagner, Germen mitolojisinden esinlenmişti; ancak buradan yola çıkarak İskandinavların — yani Vikinglerin — de kanatlı miğfer taktıkları düşüncesi doğdu. Viking miğferlerinin boynuzlu olduğu düşüncesi ise yine 19. yüzyıl resimlerinden çıktı ve Hollywood filmlerinde pekiştirildi. 1942’de Danimarka’da bulunan boynuzlu törensel miğferler de bu mite ilham vermiş olabilir; fakat bu miğferler MÖ 900 yılına, yani Vikinglerden bin yıl öncesine tarihleniyordu.
2- Vikingler düşmanlarını “kan kartalı” yöntemiyle infaz ederdi
“Kan kartalı” infazı, Orta Çağ İskandinav metinlerinde anlatılıyor; fakat bu gerçek bir uygulamadan ziyade sadece korkunç bir fikir olabilir. Bazı destanlara göre Viking kralları düşmanlarının kaburgalarını omurgalarından kesip ciğerlerini dışarı çekerek kanat şeklinde açığa çıkarırdı. Destanlarda bu cezanın iki örneği verilmişti. Ancak uzmanlar bu anlatıların dramatik etki için abartılmış olabileceğini düşünüyor ve bu uygulamaya dair hiçbir arkeolojik kanıt bulunmuyor. Yine de 19. yüzyıldaki Viking anlatılarında ve bazı modern televizyon dizilerinde yer alması, bu miti yaygınlaştırdı.
3- Vikingler sadece yağmacıydı
Pek çok Viking gerçekten de yağmacıydı. Ama hepsi öyle değildi; aynı zamanda tüccar ve cesur kaşiflerdi. Arap gümüş sikkeleri gibi buluntular, Viking ticaret ağlarının Bizans’tan Britanya Adaları’na kadar uzandığını gösteriyor. Kanada’daki L’Anse aux Meadows yerleşimi ise Vikinglerin MS 1000 yılı civarında — Christopher Columbus’dan neredeyse 500 yıl önce — Amerika kıtasına ulaştığını kanıtlıyor. Vikingler kürk, mors dişi ve kehribar gibi ürünlerle ticaret yapardı. Bazı tarihçiler, Viking genişlemesinin ekonomik ve kültürel nedenlerinin, yağma ve köleleştirme kadar önemli olduğunu öne sürüyor.
4- Vikingler son derecede şiddet yanlısıydı
Vikinglerin zaman zaman — hatta sıkça — şiddet uyguladığı doğru. Ama onlar şiddetin hâkim olduğu bir çağda yaşıyorlardı ve o dönemde birçok toplum da benzer şekilde şiddete başvuruyordu. MS 793’teki Britanya’daki Lindisfarne baskını gibi meşhur olaylar Vikinglerin kanlı ününü pekiştirdi. Ancak o dönemde Avrupa genelinde savaşlar ve katliamlar yaygındı. Vikinglerin diğerlerinden “daha şiddetli” olduğu fikri, büyük ölçüde Viktorya dönemi icadı.
5- Tüm Vikingler sarışındı
Tüm Vikinglerin uzun boylu, sarışın ve mavi gözlü “Nordik” görünümde olduğu fikri, 19. yüzyıl Avrupa’sındaki ırkçı teorilerden doğmuş olabilir. Ama Vikingler bir kültürel gruptu, etnik değil. Yeni DNA çalışmaları, Vikinglerin Güney Avrupalılar, Slavlar ve kuzeydeki yarı-göçebe ren geyiği çobanları olan Sami halkıyla karışım taşıdığını gösteriyor. Vikingler Bizans ve İslam dünyası gibi uzak yerlere seyahat ettiğinden, bazılarının atalarının bu bölgelerden olması olası. Viking mezarlarından çıkarılan DNA da bazı savaşçıların koyu saçlı ve farklı yüz hatlarına sahip olduğunu gösteriyor.
6- Vikingler pis ve hijyenden yoksundu
Vikingler genellikle yıkanmayan, pis ve kötü kokan savaşçılar olarak betimlenir. Oysa Vikingler, zamanlarına göre oldukça temiz insanlardı. Mezar buluntuları arasında taraklar, cımbızlar ve kulak kaşıyıcılar bulundu. Ayrıca sabun kullanıldığını gösteren kâse parçaları da keşfedildi. O dönemlerde banyo yapmak yaygın değildi; bu yüzden Vikinglerin temizlik alışkanlığı dikkat çekiciydi. Arap seyyah Ahmad ibn Fadlan, MS 921 yılında doğu Slav bölgesi Rus’ta yaşayan Vikinglerin her gün yıkandığını kaydeder — ve bunu garip bir alışkanlık olarak niteler.
7- Vikingler Hıristiyanlık sayesinde “evcilleşti”
Bazı anlatılarda, Vikinglerin Hıristiyanlığı benimsemesiyle şiddetten uzaklaştığı öne sürülüyor. Ancak bu büyük ihtimalle bir Hıristiyan propagandası. Vikingler, yaklaşık 8. yüzyılda pagan olarak ortaya çıktılar. 10. yüzyılda Harald Bluetooth, Danimarka’yı Hıristiyanlaştırdığını ilan etti. Ama Vikingler tarihleri boyunca şiddetli yanlısıydılar. Hıristiyan olduktan sonra şiddetten vazgeçtiklerine dair bir kanıt yok. Kitlesel mezarlar, Hıristiyan inançlara sahip Vikinglerin de büyük katliamlar yaptığını gösteriyor.
Live Science. 8 Mayıs 2025.
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >