Blog
Volkanik Patlama Antik Roma Kenti Pompeii’yi Nasýl Korudu?
Volkanik Patlama Antik Roma Kenti Pompeii’yi Nasýl Korudu?
Pompeii antik kenti, dünyanýn en büyüleyici arkeolojik alanlarýndan biri. Güney Ýtalya’da Napoli’nin hemen dýþýnda bulunan Pompeii, iyi korunmuþ kalýntýlarý ve günlük hayatý olduðu gibi günümüze taþýyan felaketiyle ünlü.
MS 79 yýlýnda meydana gelen bolkanik patlamanýn ardýndan tüm þehir bir volkanik kül örtüsüyle kaplandý. 18. yüzyýla kadar, þehir bu toza gömülü kaldý ve yaklaþýk 1.700 yýl boyunca onu el deðmemiþ ve görülmemiþ halde býraktý.
Pompeii’nin Tarihi
Patlamadan önce Pompeii, canlý bir Roma merkeziydi. Muhtemelen MÖ 7. veya 6. yüzyýlda orta Ýtalya’daki Osci halký tarafýndan kurulmuþ, kýsa varlýðý boyunca renkli bir tarihe sahip olmuþtu.
Þehir, MÖ 80’de bir Roma kolonisi olmadan önce Antik Yunan, Etrüskler ve Samnitler de dahil olmak üzere bir dizi yönetici tarafýndan kontrol ediliyordu. Roma yönetimi altýndaki þehir, hem Akdeniz havzasýna hem de Romalýlar tarafýndan inþa edilen stratejik yollara yakýnlýðý nedeniyle ticarette önemli bir rol oynuyordu. Ek olarak, yakýndaki bir yanardað olan Vezüv Yanardaðý’ndan çýkan kül, bu topraklarý verimli hale getiriyordu.
Bu süre zarfýnda þehir geliþti. Pompeii halký, amfitiyatrodan su kemerine kadar uzanan önemli inþaat projeleriyle sanatta (fresklerde) ve mimaride ilerlemeler kaydetti.
Felaket meydana geldiðinde, þehir bir foruma, yiyecek pazarlarýna, tapýnaklara, restoranlara, hamamlara ve 15.000 kiþilik bir nüfusa sahipti.
Volkanik patlama
MS 79 Aðustos sonunda Vezüv Yanardaðý patlamadan önce Pompeii bir dizi küçük deprem yaþýyordu. Þehrin sakinleri yanardaðýn neden olduðu küçük sarsýntýlara alýþtýklarýndan, çoðu sismik faaliyetten dolayý kendilerini tehdit altýnda hissetmiyorlardý.
Bununla birlikte, birkaç günlük depremden sonra, volkan þiddetli bir þekilde patladý ve tüm þehri kül ve lapilli, süngertaþý parçalarý ile kaplayan hýzlý hareket eden piroklastik akýþlara neden oldu. Romalý yazar Pliny the Younger sahneyi þöyle anlatýyor, “Geniþ alev tabakalarý Vezüv’ün birçok bölümünü aydýnlatýyordu; Iþýðý ve parlaklýðý gecenin karanlýðýndan daha canlýydý. . . þimdi dünyanýn baþka bir yerinde gün ýþýðý vardý, ama orada karanlýk herhangi bir geceden daha karanlýk ve daha kalýndý.”
Büyük kül bulutu her þeyi ve herkesi içine aldý, 2.000 kiþiyi öldürdü ve Pompeii’deki hayatý kalýcý bir durma noktasýna getirdi.
Diðer Þehirler
Pompeii’ye ek olarak, Vezüv Yanardaðý’nýn patlamasý Herculaneum, Oplontis ve Stabiae gibi diðer antik Roma kasabalarýný da kapsýyordu. Herculaneum, Pompeii’nin daha küçük ve daha zengin bir þehirdi. Batýdan esen rüzgâr nedeniyle patlamanýn ilk aþamasýndan kurtuldu ve þehirde yaþayan halkýn kaçmasý için deðerli zaman saðladý. Ek olarak, Pompeii’den farklý olarak, Herculaneum’u kaplayan kül kömürleþti, böylece çatýlarýn, yataklarýn ve kapýlarýn ahþabýný korurken, yiyecek gibi organik malzemeleri de korudu.
Kazýlar
Yüzyýllar boyunca Pompeii unutuldu. 16. yüzyýlda Pompeii freskleri bir Ýtalyan mimar tarafýndan keþfedilirken, alanýn düzgün bir þekilde ortaya çýkarýlmasý 1748 yýlýnda gerçekleþti.
Bu kazýlar sýrasýnda arkeologlar, harabelerin olaðanüstü koruma düzeyini, tüm binalarý, nesneleri, þaþýrtýcý bir þekilde fýrýnda piþmemiþ ekmek somunlarý dahil olmak üzere, güzel, polikromatik duvar resimlerini saðlam býraktýðýný fark ettiler. Bu freskler, bilinen en eski doða resmi tasvirlerinden bazýlarýnýn yaný sýra seküler portreler, dini ikonografi ve erotik görüntüleri içeriyordu.
Mimari ve eserlere ek olarak, arkeolog Giuseppe Fiorelli, 1863’te külde insan þeklindeki boþluklarý keþfetti. Bedenlerin etrafý belirlendikten sonra bu boþluklar, kurbanlarýn kalýplarýný oluþturmak için o zamandan beri alçý ve son zamanlarda reçine ile dolduruldu. Bebekler, çocuklar ve yetiþkinlerine ek olarak, bu kalýplar ayrýca yaban domuzu ve evcilleþtirilmiþ köpekler gibi þanssýz hayvanlarý da içeriyordu.
Pompeii’de Bugün
Bugün arkeologlar ve bilim insanlarý Pompeii’nin gizemlerini çözmeye devam ediyor. Son zamanlarda, alçý ve reçine kalýplarýnýn CAT taramalarýný almaya baþladýlar ve içlerindeki kalýntýlara bir göz attýlar.
Pompeii kazýlarýnýn baþýndaki Massimo Osanna, “Pompeii kurbanlarý hakkýnda çok þey öðreneceðiz; Yaþlarý, cinsiyetleri, ne yedikleri, hangi hastalýklarý geçirdikleri ve sosyal sýnýflarý da dahil olmak üzere.” diyor.
Ek olarak, Pompeii halk arasýnda popüler bir yere sahip. Her yýl 2,5 milyon insan, antik kenti kendi gözleriyle görebilmek ve sürekli yükselen Vezüv Yanardaðý’nýn gölgesinde durabilmek için, bu UNESCO dünya mirasý alanýný ziyaret ediyor.
www.arkeofili.com
Bu yazý hakkýnda yorum bulunamamýþtýr. Ýlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >