Blog
Zalim Ýmparator Caracalla Kimdi?
Roma tarihinin en kana susamýþ imparatorlarýndan biri olarak kabul edilen Caracalla, bazen gereksiz askeri seferler düzenliyordu.
Daha çok tanýnan adýyla Caracalla, MS 4 Nisan 188’de Iulianus Bassianus adýyla Lugdunum’da (Lyon) dünyaya geldi. Severus Hanedaný’ndan Septimus Severus ile Syria’daki Emesa’da bir yüksek din görevlisinin kýzý olan Iulia Domna’nýn iki oðlundan büyük olanýydý. Kardeþi ise ileride Roma Ýmparatorluðu’nun yönetimini paylaþacaðý Geta’ydý. MS 202’de ise Gaius Fulvius Plautianus’un kýzý Plautilla ile evlendi.
Babasý tarafýndan caesar unvaný verilen Caracalla’nýn ismi, Marcus Aurelius ailesiyle de iliþkilendirilmesi adýna Marcus Aurelius Antoninus’a çevrildi (MS 195). Caracalla adýný ise, sýk sýk giydiði caracallus adý verilen bir Gal pelerininden aldý. Ancak resmi adý Marcus Aurelius Antoninus olduðu için sikkelerde, yazýþma ve yazýtlarda bu isimle anýlýyordu.
(Kendisini Tanrý Ýlan Eden Ýmparator Caligula Kimdi?)
Septimus Severus tarafýndan, Parth Savaþý sonrasýnda Augustus unvaný verilen Caracalla (MS 198) imparatorluðun yönetimine bir ortak olarak dahil edildi. Daha sonralarý kardeþi Geta’ya da babasý tarafýndan augustus unvaný verildi.
Kýsa süren ikili yönetim
MS 208 yýlýnýn baþlarýnda iki oðlu ve karýsýyla birlikte yola çýktýðý Britannia seferi sýrasýnda, MS 211’de hayata gözlerini yuman Septimus Severus’un ardýndan Caracalla ve Geta Roma Ýmparatorluðu’nun baþýna geçti. Ýki imparatorun birlikte yönetimi, daha önceleri Marcus Aurelius ile Lucius Verus döneminden de bilinmekteydi.
Artýk yönetimi paylaþan iki kardeþ, Roma’ya döndükten sonra Palatinus Tepesi’deki saraya yerleþtiler. Ýki kardeþin aralarýndaki husumet ve kýskançlýktan dolayý birbirlerine karþý oluþan güvensizlikleri, yaþadýklarý mekanlarýn giriþlerinin birbirine geçiþ olmayacak þekilde ayrý tutulmasýna neden oldu. Ýlerleyen süreçte iki imparator arasýndaki krizden dolayý imparatorluðun ikiye bölünmesi dahi düþünüldü. Ancak anneleri Iulia Domna’nýn itirazý üzerine bu fikirden vazgeçildi.
Kardeþiyle birlikte yönetimde olduðu bu dönemde Caracalla tek baþýna imparator olmak istiyordu. Bu nedenle babasýnýn ölümünden kýsa bir süre sonra, kardeþi Geta’ya komplo kurarak onu subaylarýna öldürttü. Kardeþi Geta, annesinden kendini korumasýný istediði saldýrý anýnda, subaylar tarafýndan annesinin kollarýnda öldürüldü (MS 212). Ýki kardeþin imparatorluðu ortak yönetimi yalnýzca on ay sürdü.
(Sanal Gerçeklik, Caracalla Hamamýnýn Ýhtiþamýný Gösteriyor)
Olayýn ardýndan Caracalla, praetor’lara ve senatörlere, kardeþi Geta’nýn kendisini öldürmek niyetinde olduðunu ve bundan dolayý kendini savunduðunu anlattý. Donativium (bahþiþ, büyük miktarda para) karþýlýðýnda praetor’larýn rýzasý ve Senatus’un onayýyla sorun halledildi.
Geta’nýn destekçileri de benzer bir kadere mahkum edildi. Olayýn ardýndan Geta’nýn anýsý lanetlendi (damnatio memoriae). Adý yazýtlardan ve sikkelerden kazýnarak silindi.
Caracalla Yönetimi
Caracalla, babasý Septimius Severus kadar karizmatik bir lider olarak bilinmese de, babasýnýn politikasýný benimsedi ve askeriyeye büyük bir önem verdi. Ayrýca askerlerin desteðini almak için maaþlarýný yarý yarýya artýrdý.
En önemli icraatý ise Constitutio Antoniniana adlý fermaný ile birlikte Roma egemenliði altýnda yaþayan tüm özgür bireylere Roma vatandaþý statüsünü kazandýrmasýydý.
Roma yurttaþlýðý (civitas Romana) Roma tarihinde iç savaþlara bile yol açmýþtý. Ýmparatorluk Dönemi’nde de hala bir sorun halindeydi.
(Roma Ýmparatoru Hadrianus Kimdi?)
Caracalla MS 212 yýlýnda, imparatorluk sýnýrlarý içindeki tüm özgür kadýn ve erkeklere Roma yurttaþý olma imkaný veren bir fermaný (Constitutio Antoniniana) çýkarttýrarak en önemli icraatini hayata geçirdi. Bu fermaný çýkarttýrmasýndaki amaç büyük ihtimalle kamu hizmeti yükümlülüðünü yaygýnlaþtýrmak ve imparatorluk gelirlerini yükseltmekti. Bunun nedeni ise yurttaþ olanlardan ek vergi alýnabilmesiydi. Romalý ve Romalý olmayanlar arasýndaki ayrýmýn kaldýrýlmasý, tek bir ulusa dayalý imparatorluk bilincini ortaya çýkarýyordu.
Caracalla döneminde imparatorluk hem doðuda hem de batýda bazý tehditlerle karþý karþýyaydý. Bu nedenle Caracalla imparator olduðu bu sürecin büyük bir kýsmýnda bu tehditlerle uðraþmak zorunda kaldý. Bu nedenle MS 213’ün ilk aylarýnda gittiði German sýnýrýnda Roma düþmanlarýndan Allamanlara (Alamani) karþý savaþ açarak düþmanlarýný Main Irmaðý civarýnda yenilgiye uðrattý. Senatus, Caracalla’nýn bu zaferinden sonra ona Germanicus Maximus unvaný verdi. Caracallus denen Gal pelerinini giymesinden ötürü anýldýðý Caracalla ismini de bu savaþlar sýrasýnda aldý.
MS 214’te Doðu’ya hareket eden Caracalla, Dacia (bugünkü Romanya) ve Trakya üzerinden Anadolu’ya geldi ve Troia ile Pergamon’u (Bergama) ziyaret etti. Kýþý ise Nikomedeia’da geçirdi.
MS 215 yýlýnýn baharýnda, babasýnýn Parth’larla yaptýðý savaþlarýn yol açtýðý sorunlarý gidermek için doðuya bir sefer düzenledi. Bu sefer ile Parthlarý kesin yenilgiye uðratmak istiyordu. Mayýs ayýnda ilk olarak Antiokheia’ya geldi, oradan da Aleksandreia’ya ilerledi. Burada birçok kiþi, nedeni tam olarak bilinmeyen bir provakasyon sonucu imparatorun öfkesine kurban gitti. Aleksandreia katliamý olarak bilinen bu olay uzun süre akýllarý meþgul etti.
MS 216’da baþlayan Parth seferiyle Parth kentleri yakýlýp yýkýldý. Caracalla Kýþ mevsiminin yaklaþmasýyla, Edessa’ya (Urfa) çekildi. Edessa’da kaldýðý bu süreçte kendini eðlenceye verirken bir yandan da ertesi yýl çýkacaðý Parth seferinin planlarýný yaptý.
Roma tarihinin en kana susamýþ imparatorlarýndan biri olarak da kabul edilen Caracalla’nýn, bazen gerekmediði düþünülen askeri seferler düzenleyerek imparatorluðun gerileme dönemine girmiþ varlýðýný daha da zayýflatarak doðudaki eyaletleri olumsuz yönde etkilediði biliniyor.
Ýleriki zamanlarda askeri baþarýlarýnýn yaný sýra dengesiz ve paranoyak hareketleri, orduda huzursuzluk yaratmaya baþlamýþtý. MS 217 yýlý baharýnda Karrhai’da (Harran) bulunan Ay Tanrýsý Men Tapýnaðýný ziyaret etmek için çýktýðý yolda Praetor Praefectus’u Marcus Opellius Macrinus’un kýþkýrtmasý sonucu Martialis adlý bir praetor muhafýzý tarafýndan öldürüldü (MS 8 Nisan 217).
Kaynakça:
Ýplikçioðlu, Bülent. Hellen ve Roma Tarihinin Ana Hatlarý. Ýstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayýnlarý,2007.
Tekin, Oðuz. Eski Yunan ve Roma Tarihine Giriþ. Ýstanbul: Ýletiþim Yayýnlarý,2014.
“Caracalla.” Son güncelleme 9 Haziran, 2019. https://www.livius.org/articles/person/caracalla/
“Caracalla.” Son güncelleme 4 Nisan,2020. https://www.britannica.com/biography/Caracalla
Prof. Dr. Mustafa Hamdi Sayar, Prof. Dr. Birsel Küçüksipahioðlu tarih ders notlarý
Kaynak:Arkeofili.com
RSS
Bu yazý hakkýnda yorum bulunamamýþtýr. Ýlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >