Blog
‘Büyük Kral I. Xerxes’ Yazılı Alabastronda Afyon Bulundu

Yale Peabody Müzesi’nin Babil Koleksiyonu’nda yer alan söz konusu parça, Akkadca, Elamca, Persçe ve Mısır dili dâhil dört antik dilde yazıt taşıyan bir alabaster vazo.
www.arkeofili.com
Pers hükümdarı Xerxes’in adı yazan ve kraliyet elitine ait olduğu anlaşılan nadir bir Mısır alabastronunda afyon izleri tespit edildi.
Mısır alabastronlarından örnekler. C: Koh, A. J., Lassen, A. W., & Crandall, A. M. (2025).
Bu şaşırtıcı keşif, uyuşturucunun antik Mısır’da yüksek itibara sahip olabileceğini ve geniş çapta tüketildiğini; kralların ve yöneticilerin öte dünyaya yaptıkları yolculukta bile bu maddeyi yanlarında taşımayı seçtiklerini düşündürüyor.
“Bu çalışma, afyonların antik Mısır toplumunun daha geniş bir parçası olduğuna dair şimdiye kadarki en açık ve kapsamlı kanıtı sunuyor ve yazıtlı bir Mısır alabastronunun içeriğinin bilimsel tekniklerle ilk kez tanımlanmasını sağlıyor” diye yazıyor eser üzerine hazırlanan yeni çalışmanın yazarları.
Yale Peabody Müzesi’nin Babil Koleksiyonu’nda yer alan söz konusu parça, Akkadca, Elamca, Persçe ve Mısır dili dâhil dört antik dilde yazıt taşıyan bir alabaster vazo. Üzerinde MÖ 5. yüzyıl Pers hükümdarı I. Xerxes’in adı ve “Büyük Kral” unvanı bulunuyor.
Araştırmacılara göre, bu türden bütün halde korunmuş, yazıtlı nesneler dünya çapında 10’dan az ve bunların tamamının hükümdarlar ya da diğer elitlerce tutulduğu düşünülüyor. Çalışma yazarları, gaz kromatografisi-kütle spektrometrisi kullanarak vazoda noskapin, hidrokotarnin, morfin, tebain ve papaverin tespit etti—bunların tümü afyon için tanısal biyobelirteçler.
Bu bulgu, bazı araştırmacıların parfüm veya kozmetik saklamak için kullanıldığını düşündüğü bu kraliyet kaplarının işlevine ilişkin uzun süredir devam eden tartışmayı nihayet sonuçlandırabilir. Elde edilen sonuçlara dayanarak yazarlar, bu kapların aslında seçkin yöneticilerin uyuşturucu maddelerini barındıran antik “paketler” olduğunu öne sürüyor.
Daha önce, Kahire’nin güneyinde yer alan ve daha az varlıklı bireyler için mezarlık olarak kullanılmış Sedment’teki bir mezarda bulunan bir dizi kapta da afyon izlerine rastlanmıştı. Birlikte ele alındığında bu keşifler, maddenin antik Mısır’da hem halk hem de elitler tarafından kullanılmış olabileceğine işaret ediyor.
Bu durum, özellikle Tutankamon’un mezarında bulunanlar olmak üzere diğer antik alabaster kapların içeriklerine dair ilginç soruları da gündeme getiriyor. Çalışma yazarlarına göre, “Tutankamon’un mezarından yağmalanan birçok alabastronda, kurumuş afyon lateksinin özellikleriyle eşleşen, belirgin kokulu yapışkan, koyu kahverengi organik kalıntılar açıkça gözlenmişti.”
“Bu nedenle, muhtemelen en azından bazı kaplar, gerçekte afyon içermekteydi; bu da ancak yeni yeni anlamaya başladığımız, uzun ömürlü bir antik Mısır geleneğinin parçası” diye yazıyorlar.
Araştırmacılar, bu tür alabaster vazoların afyonla eşanlamlı hâle gelmiş olabileceğini dahi öne sürüyor; tıpkı “bugün nargilelerin, nargile tütünü tüketimiyle özdeşleşmesi” gibi. Bu son nokta bir ölçüde spekülatif olsa da, şu saptamayı vurguluyorlar: “Artık son derece açık ki afyon kullanımı, antik günlük yaşamın yerleşik bir unsuruydu.”
IFL Science. 21 Ekim 2025.
Makale: Koh, A. J., Lassen, A. W., & Crandall, A. M. (2025).
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >