Blog
‘Hobbitler’ Yaþanan Hýzlý Evrimin Sonucunda Ortaya Çýktý
| Kategori: Arkeoloji ve Sanat Haberleri | Yorum: 0 yorum50.000 yýl öncesine kadar yaþayan Hobbit takma adlý Homo floresiensis türünün boyutlarý, adada yaþadýklarý hýzlý evrimin bir sonucuydu.
Bir sanatçýnýn H. floresiensis’in hayattayken nasýl göründüðüne dair yorumu. C: Tim Evanson/Flickr
Bilim insanlarý her gün yeni bir insan türü keþfetmiyor.
Fakat 2004 yýlýnda arkeologlar, Endonezya’daki Flores Adasý’ndaki Liang Bua maðarasýnda bilinmeyen bir insan türüne ait çok iyi korunmuþ fosil kalýntýlarýný açýða çýkardýklar. Homo floresiensis adlý bu yeni insan türünün küçük boyutu ona “Hobbit” takma adýný kazandýrdý.
Araþtýrmacýlar þok edici bir þekilde bu insanlarýn 18.000 yýl önce, son Buzul Çaðý’nýn sonuna kadar hayatta kaldýklarýna inanýyor. Bu tarih, Neandertallerin ve bizim dýþýmýzdaki insan türlerinden çok daha geç bir tarihti.
Keþiften hemen sonra bu Hobbit iskeletinin yorumlarý hem antropologlardan hem de evrimsel biyologlardan gelen sert eleþtiriler ile karþýlaþtý. Hobbit, küçük bir insan türüne deðil, çeþitli büyüme ve hormon koþullarýna sahip anormal bir Homo sapiens örneði olmakla suçlandý. Birçok araþtýrmacý, bu hobbitlerin insanýn evrim kaydýnýn devleri arasýnda yeri yoktu.
Yine de daha sonra bir diþi olduðu anlaþýlan bu Hobbit intikamýný aldý. Bu küçük boylu, küçük beyinli yaratýk, bir metreden biraz daha uzundu ve bir þempanzenin büyüklüðünde bir beyne sahipti. Ancak araþtýrmacýlar, Flores’teki baþka bir küçük kiþiyi ortaya çýkardýklarýnda, insanýn soyundaki yeri saðlamlaþtý. Bu ikinci birey, Hobbit’in anormal bir Homo sapiens olduðu fikrini yalanladý.
15 yýl süren yoðun araþtýrmalarýn ardýndan, antropologlar artýk 60.000 ila 90.000 yýl önce yaþamýþ olan Liang Bua bireyine güvenle bakýyorlar. Flores’teki daha yaþlý kuzenleri 700.000 yýl önce yaþamýþtý. Bu uzun saltanat, ne kadar küçük boylu ve küçük beyinli olduklarýna bakýlmaksýzýn, bu küçük insan türünün baþarýsýný kanýtlýyor.
Ve bu yýl antropologlar, Filipinler’de Homo luzonensis adý verilen yeni bir cüce insan türü buldular.
Peki neden küçük insanlar bu adalarda yaþamaya baþlamýþtý? Biyocoðrafyacýlar ve evrimsel biyologlar için cevap belliydi: ada yönetimi.
Bu Endonezya adasý küçük boyutlu H. Floresiensis’e ev sahipliði yapýyordu.
Ada hayatý ve vücut boyutu
Zoolog J. Bristol Foster aslen 1964 yýlýnda ada kuralýný önerdi. Foster’a göre, büyük gövdeli bir tür bir adaya yerleþtiðinde, nesiller boyu boyutta küçülme eðiliminde olacaðýna ve cüce torunlar býrakma noktasýna kadar geleceðine dikkat çekti. Ayný zamanda bunun tam tersi de olacaktý. Küçük gövdeli türler daha büyük olacak ve devasa türler üreteceklerdi.
Bu ada kuralýnýn dünya genelinde görüldüðü olaðanüstü durumlar var. Akdeniz ve Baja California adalarýndan cüce filleri ve mamutlar, Kýbrýs’ta bir eþek aðýrlýðýnda suaygýrlarý, Girit’te bir evcil köpek boyutunda geyik, Karayipler’de bir inek kadar büyük sýçanlar ve Yeni Zelanda’da bir insan eli kadar böcekler.
Biyologlar, bu evrimsel eðilimden sorumlu olabilecek çeþitli mekanizmalar önerdiler. Adalarda doðal avcýlarýn olmamasý bunun için iyi bir itici güç olabilir. En baþta filler ve suaygýrlarý olmak üzere birçok tür, avcýlarý büyüklükleri nedeniyle püskürtüyor, karanlýkta hiçbir katil gizlenmiyorsa bu gerek olmayan bir strateji. Ayrýca, adalarda kýt kaynak arzý daha küçük beden boyutunu teþvik edebilir, çünkü daha küçük kiþiler daha azýyla yaþayabilir.
Ya da belki de yýrtýcý hayvan tehlikesi olmayan türler daha küçük bireylerin daha fazla yavru üretmesine neden oluyor olabilir, bu da kadýnlarýn daha erken ve daha küçük boyutlarda doðurmaya baþlamasý, büyümeye daha az ve üreme konusunda daha fazla yatýrým yapmasý anlamýna gelir. Bu olasýlýk, günümüz insan pigmelerinin nasýl evrimleþtiðine dair muhtemel bir açýklamadýr.
Bu seçeneklerin tümü, sonuç olarak vücut büyüklüðü deðiþiminin altýnda yatan genetik mimaride deðiþikliklere yol açar. Bu yüzden, ada kuralýnýn küçük boyutlu Homo floresiensis ve Homo luzonensis için bir açýklama olabileceði düþünülüyor.
Homo floresiensis’in bulunduðu Liang Bua maðarasýnda kazýlar. C: AP
Adadaki nesil modellemesi
Hobbit’in en muhtemel atasý, beyni ve toplam hacmi bakýmýndan boyutunun iki katýndan daha büyük bir tür olan Homo erectus. Flores’in jeolojik tarihine ve Homo floresiensis’in bilinen en eski fosillerine dayanarak, yeni türlerin evrimi yaklaþýk 300.000 yýldan daha az bir sürede gerçekleþmiþ gibi görünüyor.
Evrimsel biyologlar, Darwinist evrimin çok uzun zaman dilimlerinde gerçekleþen yavaþ ve kademeli bir süreç olduðu fikrini benimsiyor. Peki vücut büyüklüðünde yaþanan bu ciddi deðiþiklikler bu kadar hýzlý gerçekleþebilir mi?
Bu yüzden disiplinlerarasý bir araþtýrma ekibi bu temel soruyu cevaplamaya çalýþmak için bir bilgisayar modeli geliþtirdi. Bu model, biyolojik ve ekolojik olarak gerçekçi senaryolar altýnda beden büyüklüðündeki evrimi simüle eden bir bilgisayar oyunu gibiydi.
Bilgisayar modellemesinde, bireyler adayý iskan eder, ne kadar yiyeceðin mevcut olduðuna baðlý olarak yetiþkin vücut boyutlarýna eriþir, birçok çocuk doðurur ve ölür. Oyunun temel kuralý, o anda ada için “optimum” beden ölçüsüne daha yakýn olan bireylerin daha fazla torun býrakmasýdýr. Yavrular, büyük veya küçük beden için genleri miras alýr.
Nesiller sonra nüfusta yeni mutasyonlar ortaya çýkabilir ve vücut boyutunu daha yüksek veya daha düþük deðerlere kaydýrýr. Bazen, yeni bireyler adaya gelebilir ve bölge sakinleriyle karýþabilir. Diðer bir temel kural, ilk küçük nüfusun, adanýn kaynaklarýnýn sürdürebileceði sayýnýn üzerine çýkamamasýdýr.
Araþtýrmacýlar modellemeyi deðiþtirmek için paleoklimatik verileri de kullandý. Daha sýcak ve daha nemli zamanlar adada daha fazla insaný destekleyebilir ve herhangi bir anda optimum vücut boyutunu etkileyebilir.
Araþtýrmacýlar, geniþ gövdeli Homo erectus’un adaya geldiðini ve daha sonra oradaki daha küçük bir türe evrimleþtiðini varsayarak simülasyonlarý baþlattý. Modellemenin durmasý gereken sayýlar tam olarak bilinmediði için, mevcut insan topluluklarýndan elde edilen tahminlere dayandýrýldý.
Bu belirsizlikten dolayý, araþtýrmacýlar modellemeyi her seferinde tüm parametrelerin rastgele bir kombinasyonunu kullanarak binlerce kez çalýþtýrdý. Sonuçta, Homo erectus’un Homo floresiensis kadar küçük hale gelmesinin ne kadar sürdüðü üzerine istatistiksel bir daðýlým oluþturabildi.
H. erectus ne kadar hýzlý H. floresiensis olabilir?
Araþtýrma ekibi, çeþitli parametrelerin rastgele kombinasyonlarýný kullanarak yaklaþýk 10.000 bilgisayar modeli simülasyonu gerçekleþtirdi. Simülasyonlarýn büyük kýsmý için, tam boyutlu bir H. erectus türünün daha küçük H. floresiensis türüne dönüþmesi için 500’den daha az nesil gerekliydi. En sýk görülen sonuç 280 nesil ya da sadece 4.000 yýldý.
Evrimsel bir göz açýp kapayýncaya kadar yeni bir tür
Araþtýrmacýlar 10.000 simülasyon çalýþtýrdýktan sonra, 350 neslin altýnda bu sürecin tamamlandýðýný keþfetti. Bu yýl bazlý düþünülünce, genç bir diþinin ortalama 15 yaþýnda doðum yaptýðý varsayýldýðýnda yaklaþýk 10.000 yýl anlamýna geliyor.
Bu bizim için uzun bir süre gibi görünebilir. Ancak evrimsel bir bakýþ açýsýna göre, göz açýp kapayýncaya kadar geçen süre gibidir.
Araþtýrmacýlar, “Elbette Homo floresiensis’i eþsiz kýlan özelliklerin hepsinin bu kadar hýzlý ve ayný zamanda geliþmesi beklemiyoruz. Yine de simülasyonumuz gösteriyor ki, 300.000 yýl, yeni bir insan türünün ortaya çýkmasý için yeterli zamandan çok daha fazlasý.” diyor.
“Çalýþmalarýmýz, hýzlý evrimin gerçekçi bir ekolojik parametreler kümesi altýnda oldukça makul olduðu ve doðal seçilimin adalardaki vücut boyutunu etkileyen güçlü bir güç olabileceði fikrini destekliyor. Ve eðer Homo floresiensis gerçekten de ada kurallarýnýn bir ürünü ise, insanlarýn diðer birçok memelilerde evrimi yönlendiren ayný genel kurallara uyma eðiliminde olduðumuzu gösterir.”
The Conversation. 9 Ekim 2019.
Makale: Diniz-Filho, J. A. F., Jardim, L., Rangel, T. F., Holden, P. B., Edwards, N. R., Hortal, J., … & Raia, P. (2019). Quantitative genetics of body size evolution on islands: an individual-based simulation approach. Biology letters, 15(10), 20190481.
Arkeofili
RSS
Bu yazý hakkýnda yorum bulunamamýþtýr. Ýlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >