Blog
12.000 Yıl Önce Vietnam’da Bir Adam Kuvars Okla Ölmüş Olabilir
İskelet ilk kez 2018’de, kuzey Vietnam’daki Tràng An Peyzaj Kompleksi içinde bulunan Thung Binh 1 mağarasında keşfedildi. Cenin duruşuna benzer şekilde gömülmüştü; yüzü ellerine yaslanıyordu.
www.arkeofili.com
12.000 yıl önce Vietnam’da ölen bir adamın ekstra bir kaburgası vardı ve egzotik bir okla vurulduğunda bu kaburga kırılmıştı.
Günümüzde Vietnam olarak bilinen bölgede 12.000 yıl önce ölen bir adamın yeniden yapılandırılmış kafatası. C: C.M. Stimpson
12.000 yıl önce, bugünkü Vietnam’da yaşayan bir adam, egzotik taş uçlu bir okla vuruldu. İlk yaralanmadan sağ kurtuldu ama muhtemelen enfeksiyon nedeniyle hayatını kaybetti.
Araştırmacılar, adamın iyi korunmuş iskeletinin Güneydoğu Asya’daki şiddete dair en eski kanıtlardan biri olabileceğini söylüyor. Ancak bazı uzmanlar, bu sonuca varmak için daha fazla kanıt gerektiğini belirtiyor.
TBH1 adı verilen iskelet, Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences dergisinde yayımlanan çalışmada analiz edildi. Adam, öldüğünde yaklaşık 35 yaşındaydı ve en az 12.000 yıl önce, Geç Pleistosen döneminde (126.000 – 11.700 yıl önce) yaşamıştı.
İskelet ilk kez 2018’de, kuzey Vietnam’daki Tràng An Peyzaj Kompleksi içinde bulunan Thung Binh 1 mağarasında keşfedildi. Cenin duruşuna benzer şekilde gömülmüştü; yüzü ellerine yaslanıyordu.
Her ne kadar kafatası ezilmiş olsa da, araştırmacılar kafasını ve çenesini yeniden inşa etmeyi başardı. İlk inceleme, küçük bir ayak bileği sakatlığı dışında adamın ölüm anında sağlıklı olduğunu gösteriyordu.
Fakat daha detaylı analiz, anatomik bir anomalinin varlığını ortaya çıkardı: fazladan bir kaburga. Çoğu insanda 24 kaburga bulunurken, insanların yüzde 0,2 ila 1’inde, fazladan bir kaburga (süpernümerer kaburga) olur. Bu adamın ekstra kaburgası boynuna yakın bir yerdeydi. Önemli olan ise, bu “fazladan” kaburganın kırılmış olmasıydı. Üstelik iltihaplanma izleri taşıyordu; özellikle de kemikte irin akışına izin veren bir boşluk vardı.
Adamın kaburgası, muhtemelen yakınlarda bulunan kuvars ok ucu yüzünden kırılmıştı. C: C.M. Stimpson, A. Wilshaw ve B. Utting
Araştırmacılar, “TBH1 yaralandıktan sonra birkaç ay daha yaşamış” diyor. Ancak kırık, etkili bir şekilde tedavi edilmediği için, bakteriyel ve diğer enfeksiyon türleri gelişti ve bu durum haftalar ya da aylar içinde ölümüne yol açtı.
Enfekte olmuş fazladan kaburganın yakınında, küçük ve üçgen şekilli kuvars bir yonga bulundu. Yaklaşık 18 milimetre uzunluğundaki bu parça, çentik izleri taşıyordu. Bu da onun bir ok ya da mızrak ucu olarak kullanıldığını gösteriyor. Çalışmanın ortak yazarı, Londra Doğa Tarihi Müzesi’nden zooarkeolog Christopher Stimpson, bunun bir fırlatma silahının parçası (ok ya da mızrak) olduğunu belirtiyor.
Smithsonian Ulusal Doğa Tarihi Müzesi’nden arkeolog Benjamin Utting, “Bu uç özellikle dikkat çekici. Thung Binh 1 ya da çevresindeki diğer taş aletlerle eşleşmiyor. Bu da kimin yaptığını ve nereden geldiğini merak konusu haline getiriyor” diyor.
TBH1’in boynundaki mikro uç, kırık kaburgası ve kuvarsın egzotik oluşu birleşince, araştırmacılar adamın kişiler arası bir şiddetin kurbanı olabileceğini düşünüyor. Bu da Doğu Asya’da avcı-toplayıcı gruplar arasındaki şiddet kanıtlarını birkaç bin yıl daha geriye götürüyor.
Hong Kong Üniversitesi’nden biyoarkeolog Michael Rivera ise “Bu kuvars uç, gerçekten bir enfeksiyona yol açmış olabilir, ancak bunun bir şiddet eylemi mi yoksa kazara bir yaralanma mı olduğunu söylemek zor” diyerek temkinli yaklaşıyor.
Rivera ayrıca, adamın yaralanmadan sonra birkaç ay yaşadığına ve dikkatle gömüldüğüne dikkat çekerek, TBH1’in topluluğu tarafından bakılmış olabileceğini söylüyor.
Stimpson ise, “Her ne kadar TBH1 benzersiz bir kalıntı olsa da, bu tepe ve mağaralarının sonraki dönemlerde de defin yeri olarak kullanıldığına dair arkeolojik bulgular var” diye ekliyor.
Live Science. 26 Ağustos 2025.
Makale: M. Stimpson, C., et al. 2025
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >