Blog
140.000 Yıllık Bu Çocuk Bir Melez Çıktı!
Bu fosil, Neandertal ve Homo sapiens özelliklerini aynı anda taşıyan bilinen en eski insan kalıntısı. Uzun süre boyunca bu iki grup tamamen ayrı türler olarak kabul ediliyordu.
Erman Ertuğrul - www.arkeofili.com
140.000 yıl önce yaşamış 5 yaşındaki bir çocuk, Neandertaller ve Homo sapiens türleri arasındaki melezleşmenin en eski kanıtı.
Bu çocuk, dünyada Neandertaller ve Homo sapiens arasındaki melezleşmenin bilinen en eski örneği. Kafatası, modern insanlarla aynı kavise sahip. C: Tel Aviv University
Yaklaşık 140.000 yıl önce bir Neandertal ve modern bir insan çiftleşti. Bu ilişkinin nasıl gerçekleştiğini bilmiyoruz. Hangi ebeveynin hangi türe ait olduğunu da bilmiyoruz, fakat 5 yaş civarında ölen bir çocuklarının olduğunu biliyoruz. Bu çocuğun iskeletinin keşfi, “küresel bir atılım” olarak değerlendiriliyor. Neden bu kadar önemli? Çünkü bu, iki farklı insan grubunun çiftleştiğine dair elimizdeki en eski kanıt.
Çocuğun iskeleti yaklaşık 90 yıl önce, İsrail’de Karmel Dağı’ndaki Skhul Mağarası’nda bulundu. Bu fosil, Neandertal ve Homo sapiens özelliklerini aynı anda taşıyan bilinen en eski insan kalıntısı. Uzun süre boyunca bu iki grup tamamen ayrı türler olarak kabul ediliyordu.
Son birkaç yılda, insanların geçmişte Neandertallerle çiftleştiğini gösteren birçok çalışma yapıldı. Bu ilk araştırmaların sonuçları oldukça önemliydi: Atalarımızın Afrika’dan düşündüğümüzden daha geç göç ettiğini gösterdi ve tek bir büyük göç dalgası yerine, insanların kıta dışına yüzyıllar boyunca farklı dalgalar halinde çıktığını ve bu yolculuklarda diğer arkaik insanlarla karşılaştığını ortaya koydu.
2024’te yayımlanan bir araştırma, Neandertal genlerinin son 50.000 yıl içinde DNA’mıza dahil olduğunu gösterdi. Bu, atalarımızın dünya çapındaki yayılımına dair bildiklerimizi kökten değiştirdi. Genetik analizler, yalnızca bu dönemdeki etkileşimlerin günümüz insanlarının soyunda rol oynadığını ortaya koydu. Daha önceki Neandertal–insan çiftleşmeleri ise günümüz Afrikalı olmayan topluluklarının gen havuzuna katkıda bulunmamıştı.
Bu da demek oluyor ki, İsrail’de bulunan ve kız olduğu düşünülen çocuğun iskeleti, daha sonraki topluluklara katkı sağlamayan bir grubun parçası olabilir.
Çocuğun kafatasının kavisine karşın çenesi Neandertallerin özelliklerini taşıyor. C: Tel Aviv University
Tel Aviv Üniversitesi Tıp ve Sağlık Bilimleri Fakültesi’nden Profesör Israel Hershkovitz, “Son on yıldaki genetik çalışmalar, bu iki grubun gen alışverişinde bulunduğunu gösterdi. Bugün bile, son Neandertallerin yok oluşunun üzerinden 40.000 yıl geçmiş olmasına rağmen, genomumuzun yüzde 2 ila 6’sı Neandertal kökenli” diyor.
“Ancak bu gen alışverişi çok daha geç, 60.000–40.000 yıl önce gerçekleşti. Burada ise 140.000 yıllık bir insan fosiliyle karşı karşıyayız. Çocuğun kafatası genel şekli itibarıyla Homo sapiens’e benziyor, özellikle kafatası kubbesinin kavisinde. Ancak beyin damar sistemi, alt çene ve iç kulak yapısı Neandertallere özgü özellikler taşıyor.”
Uzun süre boyunca Neandertallerin Avrupa’da evrimleştiği ve yaklaşık 70.000 yıl önce buzulların ilerleyişini takip ederek İsrail’e göç ettikleri düşünülüyordu. Ancak Hershkovitz ve ekibi 2021’de Neandertallerin bu bölgede çok daha eskiye, yaklaşık 400.000 yıl öncesine dayanan bir varlığı olduğunu gösterdi.
İsrail’deki Nesher Ramla adlı arkeolojik alanda, bu Neandertaller Afrika’dan yaklaşık 200.000 yıl önce çıkan Homo sapiens gruplarıyla karşılaştı. Yeni araştırmaya göre, bu karşılaşmalar sırasında bazı gruplar çiftleşti. Görünüşe göre İsrail’deki Neandertaller, sonunda Homo sapiens topluluklarına karışarak ortadan kayboldu.
Bu sonuçlara ulaşmak için ekip çocuğun fosilini test etti. İlk olarak kafatası ve çene mikro-BT teknolojisiyle tarandı. Bu sayede kafatasının anatomik yapısının (örneğin iç kulağın) detaylı üç boyutlu modeli çıkarıldı ve diğer insan türleriyle karşılaştırıldı.
Ayrıca, beynin çevresindeki damar sistemini incelemek için kafatasının içinin üç boyutlu bir rekonstrüksiyonu yapıldı.
Profesör Hershkovitz, “İncelediğimiz fosil, Neandertaller ile Homo sapiens’in çiftleştiğine dair bilinen en eski fiziksel kanıt. 1998’de Portekiz’de, her iki grubun özelliklerini taşıyan bir çocuğun iskeleti bulundu. ‘Lapedo Vadisi Çocuğu’ olarak bilinen bu fosil 28.000 yıl öncesine aitti — yani Skhul çocuğundan 100.000 yıl daha gençti” diyor.
“Antropologlar geleneksel olarak Skhul Mağarası ve Nazaret yakınlarındaki Qafzeh Mağarası’ndan çıkan fosilleri erken Homo sapiens gruplarına atfetmişti. Ancak mevcut çalışma, en azından Skhul’daki bazı fosillerin, yerel ve daha eski Neandertal popülasyonundan Homo sapiens topluluğuna sürekli gen aktarımının sonucu olduğunu gösteriyor.”
IFL Science. 20 Ağustos 2025.
Makale: Bouvier, B., Malassé, A. D., Otte, M., Levitzky, M., & Hershkovitz, I. (2025).
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >