Tiran sözcüðünün kökeni “bey” ya da “efendi” anlamýna gelen tyrannos’a dayanýr. Oligarþi ile yönetilen kent-devletlerinde, yönetimi zorla, yasal olmayan bir þekilde ele geçiren kiþiye tiran denirdi. MÖ. 7. ve 6. yüzyýllarda görülen tiranlar, toplumun zengin kesiminden ortaya çýkýyor ve yönetimi ele geçiriyordu.

Tiranlar baþlarda egemen olduklarý kentlerin imarý için çalýþýyor ve halkýn sevgisini kazanýyorlardý. Tiranlar için halk desteði de büyük önem arz ediyordu. Fakat yönetimi ele geçirmelerinin verdiði hoþnutsuzluk ve diktatör gibi  davranmalarý nedeniyle halkýn desteðini yitirdiler ve demokrasiyi yerleþtirmeye çalýþan kent-devlet yapýsý içinde bulunmamasý gereken kiþiler olarak kabul edildiler.

Kent devletlerinin geliþmeye baþlamasýyla, zengin ve soylu sýnýf ile halk tabakasý arasýnda anlaþmazlýklar baþladý. Halkýn orta ve aþaðý sýnýfý, yasalarýn ya da toplum yaþamýný düzenleyen kurallarýn, adetlere ve geleneklere göre yorumlanýp uygulanmasýndan mutlu deðildi. Çünkü bu þekilde soylu sýnýfýn dediði oluyor ve hukuk kurallarý daha çok soylu sýnýfýn iþine yarýyordu.

Yasalarýn yazýlý hale gelmesini isteyen toplum ile aristokratlarýn yaptýðý mücadeleler olumlu sonuç verdi ve böylece kanunlarýn yazý ile saptanmasý sonucu herkes hangi suça ne ceza verileceðini öðrendi. Tanrý buyruðu olarak kabul edilen ve sadece aristokratlarýn iþine yarayan sözlü yasalardan, toplumun her kesiminin sosyal ve siyasal yaþamýný adil bir þekilde düzenleyen yazýlý yasalara geçiþ demokrasinin baþlangýcý için önemli bir adýmdý. Adaletin uygulanmasýnda çifte standart endiþesi böylelikle kalkýyordu.

Tiranlarýn ortadan kalkmasýndan sonra Atina’da demokratik rejim daha kolay uygulandý. Birkaç yýl sonra aristokratlarýn baþýnda bulunan Isagoras’a karþý verdiði mücadeleden galip çýkan Kleisthenes, Atina’nýn baþýna geçti. Demokratik sürecin bir kez daha tiranlarca kesintiye uðratýlmamasý için Halk Meclisi’ne yetki vererek, yýlda bir kez “Çanak Çömlek Mahkemesi” olarak çalýþmasýna olanak saðladý.

Çanak Çömlek Mahkemesi’nde yurttaþlar, tiran olabileceðinden þüphelendikleri kiþilerin adlarýný çanak çömlek parçalarýna yazýyorlardý. Daha sonra yapýlan sayýmlarda, eðer bir kiþinin adý büyük çoðunluk tarafýndan yazýlmýþ ise o kiþi 10 yýllýðýna kent dýþýna sürülüyordu fakat baþka bir ceza almýyordu.Tekin, O. (2008). Eski Yunan ve Roma Tarihine Giriþ, (S. 73-80). Ýstanbul: Ýletiþim-Arkeofili