Boğaziçi Üniversitesi'ne bağlı olarak kurulan Bizans Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi, Bizans tarihi, kültürü, sanatı ve arkeolojisine dair yürütülecek çalışmalar sayesinde, Ortaçağ Anadolu ve Balkanlar, İstanbul ve Osmanlı tarihi ile kültürüne de ışık tutacak.

Boğaziçi Üniversitesi bünyesinde Türkiye'de ve dünyada Bizans uygarlığı ile ilgili çalışmaların gelişimine katkıda bulunmak ve hali hazırda yapılan araştırmalar için bir platform işlevi görmek amacıyla Bizans Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi kuruldu. Boğaziçi Üniversitesi öğretim üyesi ve Bizans tarihi uzmanı Prof. Dr. Nevra Necipoğlu'nun müdürlüğünü üstlendiği Boğaziçi Üniversitesi Bizans Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi, Türkiye'deki devlet üniversiteleri arasında bu alanda akademik çalışmaların yürütüleceği ilk merkez oldu. Merkez, Bizans tarihi, kültürü, sanat ve mimarlık tarihi ve arkeolojisi konularındaki akademik birikimi uluslararası bir ortama taşıyarak geliştirmeyi amaçlıyor.

Merkezin kuruluş amacını anlatan Prof. Dr. Nevra Necipoğlu şunları söyledi; "Türkiye gerek coğrafi, gerek tarihsel ve kültürel anlamda Bizans'ın mirasçısı olan bir ülke. Dünyanın pek çok yerinde Bizans araştırmaları merkezleri mevcutken, Bizans İmparatorluğuna on bir yüzyıl boyunca başkentlik yapmış olan İstanbul'da böyle bir merkezin bulunmaması giderilmesi gereken büyük bir eksiklikti. Merkezi kurarken öncelikle bu noktayı göz önünde bulundurduk. Boğaziçi Üniversitesi'nin Bizans çalışmaları ile bağları aslında Robert Kolej günlerine, Bizans İstanbulu'nun dünyadaki en önemli uzmanlarından sayılan Alexander Van Millingen'in burada hocalık yaptığı 1879-1915 yıllarına geri gidiyor. 1999 yılında ise Boğaziçi Üniversitesi dünyaca ünlü Bizans uzmanlarını İstanbul'da buluşturan bir konferansa ev sahipliği yaparak bu alanda öncülük etmiştir. Bizans'a dair önyargılar ve korkular nedeniyle benzer faaliyetlerin düzenleyicileri tarafından son dakikada iptal edildiği o yıllarda, Boğaziçi Üniversitesi'nde düzenlenen Bizans İstanbulu konulu konferans çok önemli bir dönüm noktası olmuş, önyargıların en azından akademik düzeyde kırılmasını sağlayarak Türkiye'de Bizans çalışmalarının önünü açmıştır. Sahip olduğu Bizans uzmanları ve yetiştirdiği öğrencileriyle Türkiye'de Bizans çalışmalarına değerli katkılarda bulunan Boğaziçi Üniversitesi, tüm bu nedenlerle söz konusu merkezin kurulması için İstanbul'daki en uygun mekândı."

Bizans uygarlığının hem Doğu Akdeniz ve Avrasya tarihini hem de Türkiye tarihini anlamamızdaki önemine dikkat çeken Prof. Dr. Nevra Necipoğlu son yıllarda Türkiye'de Bizans çalışmaları alanında olumlu adımlar atıldığını ifade ederek; "Bizans uygarlığına ilgi artıyor olsa da söz konusu alanda kat edilmesi gereken önemli yolumuz var. Merkez olumlu gelişmelerin hızlandırılıp sürdürülebilir kılınmasını sağlayacak. Bizans çalışmalarının gelişmesinin ve kuvvetlenmesinin yolu üniversitelerden geçiyor" dedi.

Merkezin temel işlevlerinin Türkiye'de Bizans uygarlığı üzerine çalışan araştırmacı yetiştirilmesini teşvik etmek, var olan araştırmacıların çalışmalarına katkıda bulunmak, hem Türkiye'den hem de yurt dışından gelecek araştırmacılar için tartışma ve fikir alışverişi ortamı yaratmak olduğunu da belirten Prof. Necipoğlu, Merkezin genel çerçevede Ortaçağ Anadolu ve Balkanlar tarihi, İstanbul ve erken dönem Osmanlı tarihi ve kültürünün daha iyi anlaşılmasına da katkıda bulunacağını sözlerine ekledi.

Boğaziçi Üniversitesi Bizans Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi düzenlenecek ulusal ve uluslararası konferanslar, çalıştaylar, konuşma dizileri, seminerler ve bunların yayınlanması aracılığı ile Bizans çalışmaları sahasındaki araştırmaları destekleyecek. Merkezin önemsediği bir başka faaliyet alanı da Bizans kültürel mirasını belgelemeye ve korumaya yönelik çalışmalar ve projeler olacak. Merkez ayrıca Bizans tarihi, kültürü, sanat ve mimarlık tarihi, arkeolojisi konularında bilimsel ve akademik işbirliğinin gelişmesini teşvik edecek; bu amaçla Türkiye'de ve diğer ülkelerde yüksek lisans ve doktora öğrencilerinin, doktora sonrası araştırmacıların ve öğretim üyelerinin bilimsel alışveriş ve hareketliliğine katkıda bulunacak.