Blog
Danimarka'daki Antik Balık Tuzakları Neolitik Devrim Anlatısına Meydan Okuyor ve Taş Devri Tarihini Yeniden Yazıyor
Fehmarnbelt tüneli inşası sırasında keşfedilen bu antik balıkçılık yapıları, Taş Devri'nden kalma en iyi korunmuş ahşap aletler arasındadır.
www.arkeonews.com
Danimarka'nın Lolland adasında yapılan çarpıcı bir arkeolojik keşif, Neolitik geçiş anlayışımızı dönüştürüyor. Lolland-Falster Müzesi liderliğindeki SylFish projesinden araştırmacılar, 5.000 yıllık tahta balık tuzaklarını (balık barajları olarak da bilinir) ortaya çıkardılar ve balıkçılığın, bölgeye çiftçilik getirildikten uzun süre sonra bile günlük yaşamın önemli bir parçası olmaya devam ettiğini ortaya koydular.
Fehmarnbelt tüneli inşası sırasında keşfedilen bu antik balıkçılık yapıları, Taş Devri'nden kalma en iyi korunmuş ahşap aletler arasındadır. Alan ayrıca, insan gelişiminin kritik bir döneminde kıyı yaşamına benzersiz bir bakış sunan mızraklar, balık kemikleri ve diğer eserler de ortaya çıkarmıştır.
Yakın zamanda hakemli dergi Proceedings of the Prehistoric Society'de yayımlanan bulgular, insanların avcılık ve toplayıcılığı hızla terk edip tarıma yöneldiği fikri olan "Neolitik Devrim"in geleneksel anlatısına meydan okuyor. Bunun yerine, kanıtlar deniz kaynaklarının ve geleneksel balıkçılık tekniklerinin toplumun hayatta kalması için merkezi olmaya devam ettiği kademeli bir kültürel geçişi öneriyor.
"Bu ani bir değişimin hikayesi değil, bir adaptasyon hikayesi," diyor SylFish projesinin eş lideri Dr. Satu Koivisto. "Balıkçılık sadece yiyecek değil, aynı zamanda bir dönüşüm zamanında devamlılık, kimlik ve dayanıklılık sağladı."
Danimarka'dan tarih öncesi sepet balık tuzaklarına örnekler. A: Tudsehage'deki su altı tuzağı (2021); B–C: Åtoftegård'dan kazılan ve yeniden inşa edilen tuzak (2020); D: Lille Knabstrup'ta bulunan tuzak. (Görseller: Viking Gemi Müzesi, Kuzey Zelanda Müzesi, Danimarka Ulusal Müzesi / Kaynak: Tarih Öncesi Topluluğu Bildirileri, 2025)
Neolitik Kıyı Topluluklarına Yeni Bir Bakış
Su dolu tortularda korunan ahşap balık barajları, Taş Devri balıkçılık yöntemlerinin karmaşıklığını vurgular . Hassas mühendislik ve derin ekolojik bilgiyle inşa edilen bu yapılar, toplulukların yıl boyunca balıkları verimli bir şekilde hasat etmesini sağlamıştır. Keşif, Güney İskandinavya'daki Neolitik toplumların sadece kara tabanlı çiftçiliğe geçmediğini, bunun yerine hem kara hem de deniz kaynaklarını entegre ettiğini vurgulamaktadır.
Antik DNA analizinden daha fazla içgörü elde ediliyor. Bölgede yerel avcı-toplayıcılar ile gelen çiftçilik toplulukları arasında genetik karışım görülse de, kıyı yaşamının günlük ritmi sabit kaldı. Veriler, insanların yeni teknolojileri ve evcil hayvanları benimserken bile uzun süredir devam eden gelenekleri koruduğunu gösteriyor.
Bugün Neden Önemlidir
Bu keşif, tarihsel meraktan daha fazlasını sunuyor; insanın çevresel ve toplumsal değişime uyumunu anlamak için yeni bir çerçeve sağlıyor. Modern toplumlar ekolojik bozulma ve gıda güvensizliğiyle karşı karşıya kaldıkça, geçmişten alınan dersler (çeşitlendirilmiş kaynak kullanımı ve yerel ekolojik bilgi gibi) her zamankinden daha alakalı.
Güney Danimarka'daki Femern projesi sırasında ortaya çıkarılan Neolitik ahşap balık barajlarının planları ve kalıntıları. A–C: Farklı Syltholm ve Femern alanlarından U ve V şeklinde barajların planları. D–F: Bataklık katmanlarında korunan dikey kazıklar ve su birikintisi kalıntıları da dahil olmak üzere parçalı kanıtlar. (Görseller: Museum Lolland-Falster / Kaynak: Prehistoric Society'nin Tutanakları, 2025)
KOIVISTO, S., ROBSON, HK, PHILIPPSEN, B., STAFSETH, T., BRINCH, M., SCHMÖLCKE, U., … GROß, D. (2024). Taş Devri Danimarka'sında Sabit Ahşap Yapılarla Balıkçılık: Güney Lolland'daki Syltholm Fiyordu'ndan Yeni Kanıtlar. Tarih Öncesi Derneği Bildirileri, 90, 147–176. doi:10.1017/ppr.2024.15
Kapak Görseli Kredisi: Prehistorik Toplum Bildirileri, 90, 147–176. doi:10.1017/ppr.2024.15
By Leman Altuntaş
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >