Blog
Dinozorlar Çaðýndan Kalan Ýlk Çiçek Tohumlarý Keþfedildi
| Kategori: Arkeoloji ve Sanat Haberleri | Yorum: 0 yorumDinozorlar Çaðýndan Kalan Ýlk Çiçek Tohumlarý Keþfedildi...
Yazan: Sabiha Zeynep Cesur Tarih: 30 Temmuz 2016
Belki de hiçbir zaman dinozorlarýn bahar çiçeklerini koklayýp hayatýn tadýný çýkarýp çýkarmadýklarýný öðrenemeyeceðiz ama bilim insanlarý, ankylosaurus ve iguanadon dinozor türleriyle ayný dönemde oluþmuþ antik çiçekler hakkýnda yeni ipuçlarý keþfetti.
SRXTM taramalarý kullanýlarak oluþturulan Kretase dönemine ait çiçekli bitkilerin meyveleri ve tohumlarý. F: Else Marie Friis
Geçtiðimiz günlerde araþtýrmacýlar, 110 milyon ile 125 milyon yýl öncesine ait bilinen en eski çiçekli bitkilerin tohumlarý olan Kretase dönemi çiçek tohumlarýný keþfetti. Bulunan bu çelimsiz tohumlar bütün modern çiçeklerin antik atalarýný oluþturan biyolojiye yeni bir bakýþ açýsý sunuyor.
Bulunan tohumlar çok küçük. En büyüðü 2.5 milimetre çapýnda olan tohumlar þaþýrtýcý bir þekilde iyi muhafaza edilmiþ durumda. Hatta öyle ki iç hücre yapýsý hala görünür durumda. Bilim insanlarý ilk defa tohum embriyolarýný, yani yeni bir bitkinin oluþtuðu ve etrafýnda besin deposu bulunan bölümü saptayabildi. Bu yapýlar Kretase tohumlarýnýn nasýl geliþtiðine ve günümüzdeki bitkilerle mukayesesine dair ender bir bakýþ saðlýyor.
Çalýþmanýn baþyazarý ve Ýsveç Doða Tarihi Müzesi emekli profesörü Else Marie Friis, Kuzey Amerika ve Portekiz’de toprakta muhafaza edilen çiçekli bitkilerin (angiosperm) fosil kalýntýlarýný inceledi. Friis ve meslektaþlarý bitkileri görüntülemek için sinkrotron radyasyon ýþýnlarý kullanýlýnan yeni bir görüntüleme tekniði kullandý. (Synchrotron radiation X-ray tomographic microscopy – SRXTM). Bu teknik sayesinde kolaylýkla zarar görebilen fosiller, hasar verilmeden veya tahrip edilmeden incelenebiliyor. 75 farklý türe (ve bazý farklý cinslere) ait 250 tohum görüntülendi. Tohumlarýn içindeki embriyo ve besin deposu en ince ayrýntýlarýyla görüntülendi.
Ýncelenen fosil tohumlarýnýn hemen hemen yarýsýnýn hücre yapýlarý tohum kabuðunda korunmuþ haldeydi ve yaklaþýk 50 tohum ise embriyonun tamamýna ya da bir kýsmýnýna sahipti. Embriyolarýn iki boyutlu (2D) görüntülerini elde ettiklerinde tohumlar arasýnda deðiþiklik gösteren ölçüleri ve þekilleri saptadýlar, ve embriyolarýn üç boyutlu (3D) þekillerini özel bir yazýlým kullanarak oluþturdular. Bazý örneklerde embriyolar modern bitkilerin embriyolarýyla benzerlik göstermekte. Bu bitkilerin, Kretase çiçekli bitkilerin uzaktan akrabasý olduðu düþünülüyor.
Kretase dönemi ilk zamanlarýndan kalan iyi muhafaza edilmiþ embriyo ve besin deposunu gösteren sanal kesitler (Soldaki: 2D canlandýrma, saðdaki: 3D canlandýrma). F: Else Marie Friis.
Friis þöyle diyor: “Bu incelemeler sayesinde ilk çiçekli bitkilerin yaþam döngüsünün erken dönemi hakkýnda yeni bir bakýþa sahip oluyoruz. Bu da Kretase dönemin ilk zamanlarýndaki, çiçekli bitkilerin ilk ortaya çýkýþý ve hýzlý yayýlýmý sýrasýnda çiçekli bitkilerin ekolojisini anlamamýzda önemlidir.”
Kretase dönemi boyunca, çiçekli bitkiler evrildi ve hýzlýca çeþitlendi. Yine Kretase döneminde ortaya çýkan birçok böcek türü de, çiçekli bitkilerin bu dönemde bu kadar hýzlý kök salýp geliþmesinde rol oynamýþ olabilir.
Yaþayan ve fosil bitkilere ait önceki kanýtlar ilk çiçekli bitkilerin yere yakýn alanda yetiþtiðini ve bozulmuþ çevrelerden yararlandýðýný gösteriyor. Bu bitkiler, geliþme aþamalarýnda da hýzlýca ilerliyorlardý. Araþtýrmada incelenen tüm tohumlar yaþam döngülerinin uyku halindeki (pasif) bir evresindeyken korunmuþtu. Tohumdaki embriyolarýn boyutu 0.25 milimetreyi geçmeyecek kadar küçüktü. Bu yüzden, de çimlenmeden önce tohumun içerisinde çok daha büyümeleri gerekiyordu.
Friis þöyle diyor: “Fosil bitkiler üzerine bu keþiflerimiz, mevcut bitkiler temel alýnarak kurulmuþ, küçük embriyolarýn ve uyku hali evresinin (dormansi) tüm çiçekli bitkiler için geçerli olduðu þeklindeki hipotezi destekliyor.” Tohumlarýn uyku hali evresi sayesinde tohumlar sert çevre koþullarýnda geliþmeden bekleyip, geliþme evresini koþullarýn daha elveriþli olduðu bir zamana erteleyebiliyor. Bu hala günümüzde birçok çiçekli bitkinin uyguladýðý bir sað kalma stratejisidir.
Bulgular Nature dergisinde çevrimiçi olarak yayýmlandý.
Live Science, 8 Ocak 2016-ArkeoFili.com
RSS
Bu yazý hakkýnda yorum bulunamamýþtýr. Ýlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >