Blog
Felaketten Sonra Bazıları Pompeii’ye Yeniden Yerleşmiş
Pompeii Arkeoloji Parkı’nın yeni araştırması, kentin MS 79’daki ünlü patlamadan sonra yeniden iskân edildiğini, ancak bunun kalıcı olmadığını öne sürüyor.
Erman Ertuğrul - www.arkeofili.com
79 yılında Vezüv Yanardağı’nın patlamasıyla şehrin harabeye dönmesinin ardından bazı insanlar Pompeii’ye yeniden yerleşmiş.
MS 79 yılında Vezüv Yanardağı’nın patlaması sonucu hayatını kaybedenlerden biri. C: Unsplash
Hayal edin: Şiddetli bir volkanik patlamayla yok olmuş antik Roma kenti Pompeii’ye evinize geri dönüyorsunuz. Sokaklar külle kaplanmış, eviniz devasa kayalar altında yıkılmış, en sevdiğiniz fırın ise ortadan kaybolmuş. Şaşırtıcı bir şekilde, bazı insanların gerçekten de böyle yaptığına, hatta felaketin ardından hayatlarından geri kalanları yeniden toplamak için şehre geri döndüğüne dair artık kanıtlar var.
Pompeii Arkeoloji Parkı’nın yeni araştırması, kentin MS 79’daki ünlü patlamadan sonra yeniden iskân edildiğini, ancak bunun kalıcı olmadığını öne sürüyor.
MS 79’dan önce Pompeii’de yaklaşık 20.000 kişinin yaşadığı tahmin ediliyor, ancak patlamada ölenlerin kesin sayısı hâlâ tartışmalı. 1748’de başlayan kazılardan bu yana yaklaşık 1.300 kurbana ait kalıntılar bulundu, ancak kentin yaklaşık üçte biri hâlâ gün yüzüne çıkarılmamış durumda.
Şimdi ise, hayatta kalmayı başarmış fakat başka bir yerde yeni bir hayat kuramayan pek çok insan, yıkıma uğramış şehre geri dönmüş gibi görünüyor. Umutsuzluk ve belirsizlik içinde kalan evsizler, barınacak bir yer bulmak ve yıkıntılar arasında değerli bir şey kurtarma umuduyla geri gelmişti. Bazıları bunda başarılı oldu ve kent, nihayetinde MS 5. yüzyılda tamamen terk edilene kadar bir nüfus tarafından iskân edildi.
Insula Meridionali’de yakın zamanda yapılan kazılarda bulunan bir dekoratif kalıntı. C: Pompeii Archeological Park
Bu teori, MS 79 sonrası Pompeii’de insanların yaşadığını gösteren yeni veriler ve arkeolojik kanıtlarla destekleniyor. Pompeii’nin antik şehir merkezinin güney kesimindeki Insula Meridionalis bölgesinde yapılan son kazılar, insanların volkanik kül tabakasının üzerinden yükselen üst katlarda yaşamış olabileceğini gösteriyor.
Eski evlerin üst katlarına bir miktar yaşam sürülürken, eski zemin katlar fırın ve değirmenlerin bulunduğu mahzenlere dönüştürüldü.
Pompeii Arkeoloji Alanı Direktörü ve makalenin ortak yazarı Gabriel Zuchtriegel yaptığı açıklamada, “Yeni kazılar sayesinde tablo artık daha net: MS 79 sonrası Pompeii, eski Pompeii’nin hâlâ tanınabilir kalıntıları arasında, bir şehirden ziyade hassas ve gri bir yığın olarak, bir tür kamp, eski bir favela olarak yeniden ortaya çıkıyor” diyor.
Arkeolojik kazılarda, MS 79’dan sonraki yüzyıllara tarihlenen seramik parçaları ve mermer kırıkları gibi çeşitli buluntular ortaya çıkarıldı. Hatta MS 100 ile 200 yılları arasına tarihlenen bir tortu tabakasında gömülü bir yenidoğan bebeğin kalıntıları bulundu. Görünüşe göre hayat geri dönmüştü.
Aslında daha önce bu alanın yeniden iskân edildiğine dair kanıtlar tespit edilmişti, ancak Pompeii’nin renkli fresklerine ve hâlâ sağlam olan evlere ulaşma telaşında, alanın yeniden iskân edildiğine dair hafif izler kelimenin tam anlamıyla ortadan kaldırıldı ve çoğu zaman hiçbir belgeleme yapılmadan geçildi.
Pompeii’nin antik kent merkezinin güney kesiminde yer alan Insula Meridionali’de devam eden kazılar. C: Pompeii Archeological Park
Bulgular üzerine hazırlanan yeni makalede şu ifadeler yer alıyor:
“Hayatta kalanlar, geride ne kadar az şey kaldığını düşününce elbette biraz kasvetli hislerle, ‘evlerine’ dönebilirdi; ancak gidecek başka yeri olmayanlar için bu hiç yoktan iyiydi. Üst katlardaki yarı yıkılmış duvarlar arasında idare ettiler, toz toprak içinde geçici barınaklar ve ocaklar yaptılar. Değerli eşyaları, aletleri ve malzemeleri kurtarma umuduyla yer altını kazdılar. Ara sıra bir kurban ya da çürüyen bir hayvanın cesedi bulunuyordu.”
Yine de MS 79 sonrası Pompeii, eski ihtişamının bir gölgesinden ibaretti ve şehir asla eski görkemine kavuşamadı. Oradaki yaşam neredeyse kelimenin tam anlamıyla kıyamet sonrası bir hayattı.
Araştırmacılar, “Pompeii’nin yeniden kuruluşu bir başarısızlık değildi; nitekim Geç İmparatorluk Çağı’na kadar devam etti. Ama bir başarı da değildi. Gerçek bir şehir yeniden doğmadı: Bu, yüzyıllar içinde ufalanan bir şehir iskeletinin harabeleri arasında, çevredeki bitki örtüsünün yeni bir güçle geri geldiği bir varoluş çabasıydı” diye yazıyor.
IFL Science. 7 Ağustos 2025.
Makale: Gabriel Zuchtriegel, Luca Borsa, Anna Onesti, Luca Salvatori, Giuseppe Scarpati. 2025.
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >