Blog
Fethiye Açıklarında Keşfedilen Antik Demirleme Yeri ve Üç Gemi Batığı, 4.000 Yıllık Deniz Trafiğini Ortaya Çıkarıyor
Yeni tespit edilen Fethiye demirleme yeri, eski seyir kılavuzlarından ve arkeolojik paralelliklerden bilinen birkaç kritere uyuyor.
www.arkeonews.com
Türkiye'nin güneybatısındaki Fethiye'nin doğu kıyılarında yapılan kapsamlı bir su altı araştırması, Tunç Çağı'ndan Osmanlı dönemine kadar sürekli kullanılan antik bir demirleme yerinin yanı sıra, ani fırtınalardan kaçamayan üç gemi batığını ortaya çıkardı. Türkiye Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yetkilendirilen Geleceğe Miras Projesi kapsamında yapılan keşif, yaklaşık dört bin yıla yayılan denizcilik faaliyetlerinin nadir bir kesitini sunuyor.
Araştırmaya, Akdeniz Üniversitesi Kültür Mirası Koruma ve Restorasyon Anabilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Hakan Öniz liderlik etti. UPL bilimsel araştırma gemisindeki ekibi, derin su dalışlarını yüksek çözünürlüklü sonar sistemleri ve robotik platformlarla birleştirerek Türkiye kıyı şeridi boyunca su altı arkeolojisini belgeledi.
Sadece bu sezon, görev kapsamında Antalya'da altı, Fethiye'de dört olmak üzere 10 yeni gemi batığı kaydedildi ve Türkiye'nin toplam su altı arkeolojik batık sayısı 421'e ulaştı.
Binlerce Yıldır Kullanılan Gizli Bir Demirleme Yeri
Fethiye'deki en çarpıcı keşif, MÖ 4. yüzyıldan MS 6. yüzyıla kadar uzanan ve daha önce bilinmeyen bir demirleme yeriydi. Öniz, bu yerin daha önce hiç kayıt altına alınmadığını belirtti.
"Tunç Çağı'ndan Osmanlı dönemine kadar kesintisiz deniz trafiğini gösteren bir demirleme yeri belgeledik," dedi. "Deniz tabanındaki çapalar, gemilerin burada kaç bin yıldır durduğunu gösteriyor; ister sığınak aramak için, ister Mısır, Levant ve Güney Anadolu'yu birbirine bağlayan ticaret yollarında seyrederken olsun."
Ön analizler, bu demirleme yerinin bir zamanlar Mısır, Filistin, Lübnan, Suriye ile Hatay, Adana ve Mersin limanları arasında sefer yapan gemilere hizmet verdiğini gösteriyor. Fırtınalar sırasında, Anadolu kıyıları boyunca batıya doğru seyreden gemiler, doğal yüzey şekillerinin kısmen koruma sağladığı Fethiye'nin doğu koylarına yöneliyorlardı.
Bu Demirleme Neden Önemli: Arkasındaki Denizcilik Mantığı
Eski denizciler, gövde hasarı veya çapraz rüzgarlarda savrulma riski olmadan demirleyebilecekleri güvenli bölgeler olan öngörülebilir barınak noktalarına ihtiyaç duyuyorlardı. Yeni tespit edilen Fethiye demirleme yeri, eski seyir kılavuzlarından ve arkeolojik paralelliklerden bilinen birkaç kritere uyuyor:
Adalar, burunlar veya koylar tarafından oluşturulan kısmi rüzgar gölgesi
Taş veya metal çapaların güvenli bir şekilde tutulabileceği kumlu veya çamurlu deniz tabanı
Gemilerin sürüklenmeden demir atmasına olanak tanıyan orta derinlik
Uzun mesafeli ticaret sırasında duraklamaların değerini artıran yakınlardaki tatlı su kaynakları
Denizden önemli noktaların görünürlüğü , açık deniz hesaplaması yerine görüş hattına göre yelken açan Bronz Çağı denizcilerine yardımcı oldu
Bazıları kaybolmuş, bazıları ise kasıtlı olarak terk edilmiş çapaların dağılımı, tekrarlanan ve uzun süreli kullanıma işaret ediyor. Ekip, farklı kronolojik evrelere ait çapalar tespit ederek, birden fazla medeniyette sürekli denizcilik faaliyeti olduğunu doğruladı.
Kredi: AA
Üç Gemi Enkazı, Fırtınaların ve Saniyenin Kesirlerinde Alınan Kararların Hikayesini Anlatıyor
Demirleme yerinin batı rüzgarlarına karşı nispeten koruma sağladığını belirten Öniz, doğudan esen ani fırtınaların gemileri tepki vermeye vakit bulamadan mahsur bırakabileceğini kaydetti.
"Bu alan batıdan gelen rüzgarlara karşı güvenli, ancak doğudan bir fırtına çıkarsa denizciler hemen kaçmak zorunda kalıyor. Bazı durumlarda çapayı kaldırmak imkansız oluyor. Halatı kesip kaçıyorlar."
Her kaptan kaçmayı başaramadı.
Öniz'e göre her biri birer "zaman kapsülü" olan üç gemi, bölgede keşfedildi ve muhtemelen ani ve şiddetli hava olaylarında battılar. Bu tür batıklar, kargo türlerini, amfora formlarını, üretim tekniklerini ve ticaret kökenlerini koruyarak arkeologların kendi dönemlerinin bölgesel ticari ağlarını yeniden inşa etmelerini sağlıyor.
Türkiye'nin Sualtı Arkeolojik Envanterinin Genişletilmesi
Türkiye'de bu yıla kadar 411 adet belgelenmiş su altı batığı vardı. Son keşiflerle birlikte bu sayı 421'e yükselerek, bölgenin Akdeniz'in arkeolojik açıdan en önemli deniz koridorlarından biri olduğu gerçeğini pekiştirdi.
Son dönemdeki en önemli bulgular arasında şunlar yer alıyor:
Kumluca Seramik Batığı uluslararası medyada geniş yer buldu
Dünyanın bilinen en eski gemi batığı olarak kabul edilen Orta Tunç Çağı'na ait Kumluca Batığı
Batıklardan çıkarılan eserler ve Fethiye'deki yeni keşifler, 2026 yılı sonlarında açılması planlanan Kemer'deki Akdeniz Sualtı Arkeoloji Müzesi'nde sergilenecek.
Doğu Akdeniz Denizcilik Tarihine Kritik Bir Katkı
Fethiye demirleme yeri keşfi, güneybatı Türkiye'nin binlerce yıldır birincil bir deniz yolu olduğu görüşünü güçlendiriyor. Daha önce çoğunlukla Antalya kıyılarından bilinen bölgeyi genişletiyor ve bölgesel deniz arkeolojisinde önemli bir coğrafi boşluğu dolduruyor.
Batık gemilerin ötesinde, demirleme yerleri, bilim insanlarının Tunç Çağı, Roma, Bizans ve Osmanlı denizcilerinin hava modellerini, mevsimsel rüzgarları ve kıyı tehlikelerini nasıl yönettiklerini anlamalarına yardımcı olan stratejik bir veri noktasıdır.
Kapak Görseli Kredisi: AA
Oguz Kayra tarafından19 Kasım 2025
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >