Blog
Pompeii Kurbanları Ağustos’ta Neden Yün Pelerin Giyiyordu?
Yeni bir çalışma, Pompeii’deki ünlü alçı dökümlerden 14’ünün analizini yaptı ve bunlardan en az dördünün gömüldükleri sırada yünlü giysiler giydiğini ortaya koydu.
Erman Ertuğrul - www.arkeofili.com
Yeni araştırma, Pompeii’deki kurbanlardan bazılarının, Ağustos ayında ölmelerine rağmen o sırada yün pelerin giydiklerini ortaya koyuyor.
Yeni çalışma, Pompeii’deki kurbanların çoğunun Vezüv Yanardağı patlaması sonucu öldüklerinde yün pelerin ve tunik giydiklerini gösteriyor. C: Wikimedia Commons
Yeni bir çalışma, Pompeii’deki ünlü alçı dökümlerden 14’ünün analizini yaptı ve bunlardan en az dördünün gömüldükleri sırada yünlü giysiler giydiğini ortaya koydu. Vezüv Yanardağı’nın patlamasının, genellikle bölgenin oldukça sıcak olduğu geç Ağustos döneminde gerçekleştiği düşünülüyor. Araştırmacılar, insanların yünlü kıyafetleri patlamaya karşı bir tür koruma amacıyla giymiş olabileceklerini de belirtiyor.
Hakemli bir dergide henüz yayımlanmayan araştırma, geçtiğimiz ay İtalya’da Pompeii yakınlarında düzenlenen bir arkeoloji konferansında sunuldu.
Bu çalışma, Vezüv’ün Ağustos’tan daha geç ve daha soğuk bir ayda patlamış olabileceği yönündeki eski bir fikre de yeniden malzeme sağlıyor. Ancak modern bilimsel çalışmalar, dönemin yazılı kaynaklarına göre yanardağın 79 yılında, 24 Ağustos’ta patladığını ortaya koymuş durumda. Bazı uzmanlar, Pompeii’deki yünlü giysi izlerinin soğuk havanın kanıtı olmadığı görüşünde.
Çalışmaya dahil olmayan, Indiana’daki DePauw Üniversitesi’nden tarihçi ve arkeolog Pedar Foss, “Yün giyiyorlardı, çünkü o dönemde insanlar bunu giyiyordu” diyor.
Koyun yünü dayanıklıydı, ıslandıktan sonra bile sıcak tutuyordu ve nispeten ucuzdu; ketenden yapılan keten kumaş mevcuttu ama hassastı; ipek ve pamuk ise antik çağda sadece seçkinlerin erişebildiği lüks malzemelerdi. Foss, “Dünyanın neredeyse her yerinde giysilerin yaklaşık yüzde 90’ı yündü” diyor.
Araştırmaya, Valencia Üniversitesi’nden arkeolog Llorenç Alapont liderlik etti. Üniversiteden yapılan açıklamaya göre araştırmacılar, Pompeii’de Vezüv kurbanlarına ait alçı dökümler üzerinde bırakılmış kumaş dokusu izlerini inceledi. Alapont açıklamada, “Çalışmamız sayesinde… tarihsel olarak belirli bir günde insanların nasıl giyindiğini bilebiliyoruz” diyor.
Tartışmalı tarih
19. yüzyıldan bu yana Pompeii’de, patlama sırasında kül ve enkazla kaplanıp ölen insanların bıraktığı boşluklar alçıyla doldurularak toplam 104 alçı döküm yapıldı. Günümüzde bu yöntem artık kullanılmıyor, çünkü alçının geride kalmış olabilecek insan kalıntılarını yok edebileceği düşünülüyor.
Pompeii’deki kurbanlara ait giysi dokusu izleri, çoğunun yün bir tunik ve pelerinden oluşan iki parçalı bir kıyafet giydiğini gösteriyor. Ancak Alapont, “Bu kıyafetlerin, gazlardan ya da volkanik patlamanın neden olduğu ortam ısısından korunmak için mi giyildiğini bilmiyoruz” diyor. Başka bir deyişle, Pompeii’de ölen insanların, yaklaşık 18 saat süren patlama sırasında gaz, ısı ya da düşen kül ve taşlara karşı korunmak amacıyla yünlü kıyafetlere yönelmiş olabileceğini sorguluyor.
Foss, Romalı yazar Genç Plinius’un patlamayı ergenlik çağındayken tanık olduğunu ve yaklaşık 30 yıl sonra tarihçi Tacitus’a yazdığı mektuplarda anlattığını açıklıyor. Plinius, patlamayı “Nonum Kalendas Septembres” tarihinde, yani modern Gregoryen takvimine göre MS 79 yılının 24 Ağustos’u olarak net biçimde tarihlendiriyor.
Ancak Genç Plinius’un bu yazılı anlatımı Orta Çağ boyunca defalarca, çoğu kez de hatalı şekilde kopyalandı ve patlamanın ayı, yakın zamana kadar tartışmalı kaldı. Foss, son bilimsel çalışmaların, o sırada rütbeli bir Roma yargıcı olan Plinius’un da belirttiği gibi gerçekten de Ağustos tarihini kayda geçirdiğini doğruladığını söylüyor.
Olayın daha sonraki bir ayda gerçekleştiğini savunanlar, Pompeii’de bulunan sonbahar meyveleri, duvara kömürle karalanmış bir yazı ve kalıntılar arasında keşfedilen, biraz daha geç bir döneme ait olabilecek bir sikke gibi kanıtlara işaret ediyor. Ancak bunların hiçbirinin kesin olmadığı vurgulanıyor.
Tulane Üniversitesi’nden tarihçi ve arkeolog Allison Emmerson, “El yazması geleneği oldukça güvenilir; metnin verdiği tek tarih 24 Ağustos” diyor. “Yine de bu tarihin olayın gerçek tarihini yansıtıp yansıtmadığı, hâlâ tartışmalı.”
Isınmak mı, korunmak mı?
Son çalışma, Vezüv patlamasının tarihine dair kesin bir hüküm ortaya koymuyor. Araştırmada sadece, Pompeii kurbanlarının giydiği kıyafetlerin patlama gününün Ağustos için alışılmadık derecede soğuk geçtiğine işaret edebileceği; ama bunun böyle olmamasının da mümkün olduğu ve yünün yalnızca korunma amaçlı da giyilmiş olabileceği belirtiliyor.
Araştırmacılar ayrıca, Pompeii’de hem evlerin içinde hem de dışında ölen insanların aynı türden kıyafetler giydiğini tespit etti.
Foss, Alapont ve ekibinin araştırmasının, Pompeii’de ölen insanların ne giydiğini ortaya koyması açısından önemli olduğunu, fakat havaya ilişkin tartışmaya yeni bir şey eklemediğini söylüyor: “Bence bu çalışma, tartışmanın her iki tarafı için de ikna edici bir argüman sunmuyor” sonucuna varıyor.
Live Science. 17 Aralık 2025.
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >