Blog
Roma Ýmparatorluðunu Doðuran Savaþýn Sýrlarý Ortaya Çýkýyor
| Kategori: Arkeoloji ve Sanat Haberleri | Yorum: 0 yorumRoma Ýmparatorluðunu Doðuran Savaþýn Sýrlarý Ortaya Çýkýyor
Nicopolis antik kenti içinde bulunan ilk Roma Ýmparatoruna ait zafer anýtýndaki dikkate deðer araþtýrmalar, bu imparatorun tarihi deðiþtiren avantajlarýný ortaya çýkarýyor.
Arkeologlar ve tarihçiler, insanlýk tarihindeki en önemli olaylardan biri üzerine sýra dýþý bir ýþýk tutuyorlar. Bu olay: Roma Ýmparatorluðu’nun doðumuna sebep olmuþ bir savaþ.
Yunanistan’ýn kuzeybatýsýndaki denize bakan eþsiz bir zafer anýtý üzerine yapýlan ayrýntýlý bir inceleme, büyük öneme sahip olan askeri anlaþmanýn uzun süredir var olan sýrlarýndan birazýný; Julius Caesar’ýn evlatlýk oðlu ve varisi (ve daha sonra Roma’nýn ilk imparatoru olacak olan) Octavian ile Mýsýr Kraliçesi Kleopatra (ve onun Romalý sevgilisi, Mark Antony) arasýndaki büyük deniz savaþýný açýða çýkarýyor.
Zafer anýtýnýn kalýntýlarý, Yunanistan’ýn en büyük antik yýkýk kenti olan Nicopolis’in bitiþiðinde hala ayakta.
Roma’nýn ilk imparatoru olduðunda Augustus unvanýný alan Octavian, MÖ 31’de bu çok önemli deniz savaþýný kazandý. Ve þimdi; 2000 yýldan uzun bir süre sonra, Antik Yunan’ýn Actium’daki dini tapýnaðýnýn yakýnlarýndaki savaþ alanýna yukarýdan bakan, Augustus’un bu mükemmel zafer anýtýnýn detaylý analizleri, dünyayý deðiþtiren bu savaþýn nasýl kazanýldýðýný daha iyi anlamalarý için akademisyenlere yardým ediyor.
Kleopatra ve Mark Antony’nin gemilerinin büyük çoðunluðunun, Octavian’ýnkilerden daha büyük ve bu nedenle daha az manevra kabiliyetine sahip olduðu düþünülmüþtü. Ancak son yýllardaki zafer anýtý kazýlarýndan elde edilen çok önemli arkeolojik veriler, Kleopatra ve Mark Antony’nin gemilerinin gerçekten alýþýlmadýk derecede büyük olduðuna dair ilk arkeolojik doðrulamayý saðlýyor. Bu durum, daha küçük ve daha hýzlý tekneleri olan Octavian’a tarihi deðiþtiren bir avantaj saðlayacaktý. Bu söz konusu kanýt, ayrýca arkeologlarýn Octavian’ýn savaþ taktikleri ardýndaki askeri mantýðý çözmeye baþlamalarýna da izin veriyor.
Octavian’ýn büyük zafer anýtýnýn önüne yerleþtirilmiþ yaklaþýk 35 niþ dizisinden çok önemli veriler elde edildi. MS 1. yüzyýldan kalma bir Roma þiirinin bir parçasýndan, bu niþlerin, Mark Antony ve Kleopatra’nýn en önemli savaþ gemilerinden bazýlarýnýn büyük bronz deniz koçbaþlarýný tutmasý için yapýldýðý biliniyor. Octavian, onlara ait 350’yi gemiyi ele geçirdi ve bunlardan sadece 35 koçbaþýný, düþmanlarýnýn yenilgisini daimi olarak sergilemesi için bir savaþ ödülü olarak seçti.
Bazýlarýnýn yalnýzca son iki yýlda kazýlarýnýn yapýldýðý niþlerin analizleri, bunlarýn hepsinin farklý boyutlarda olduðunu ve bu nedenle belirli düþman koçbaþlarýný zapt etmek için farklý þekil ve büyüklüklerde yapýldýðýný ortaya koydu.
Dahasý, bazý niþlerin ayrýntýlý tasarýmlarý, her bir koçbaþýnýn dikey boyutlarýný ve þeklini ortaya koyuyor. Ve bu detaylardan arkeologlar çok önemli, kývrýmlý ve yatay olan, tüm tekneleri bir arada tutan (ve koçbaþýnýn uygulanma þokunu absorbe eden) “pervaz” adý verilen kerestelerin alýþýlmadýk derecede büyük olduðu çýkarýmýna ulaþmaya baþlayabilecek duruma geldi. Gerçekten de, Antony ve Kleopatra’nýn savaþ gemilerinin bazýlarýnýn 40 metre uzunluðunda olduðu mantýða uygun geliyor.
Gelecekte niþ boyutlarýnýn daha ileri analizinin, bu yatay keresteler ve ayrýca bir düþman gemisinin çarpmasýyla ilgili kuvvet miktarý hakkýnda ek ayrýntýlar ortaya çýkaracaðý tahmin ediliyor. Bu da akademisyenlere, askeri gücün saflýk ölçeðini ve ilgili gemilerin kabiliyetlerini anlamasý hususunda daha da ileri gitmelerine yardýmcý olacak.
Þimdiye dek tarihçiler ve arkeologlarýn, Roma Ýmparatorluðu’nu doðuran mühim çatýþmaya katýlan teknelerin çarpma “ateþ gücünü” tahmin etme konusunda yolun baþýnda olduklarý bile söylenemezdi. Bu araþtýrmanýn, tarihçilerin Octavian’ýn bu deniz savaþýndaki taktiklerinin Antony ve Kleopatra’nýn savaþ gemilerinin devasa çarpma kapasitelerini etkin bir þekilde kullanmalarýný engellemek için tasarlanmalarýnýn nedenini yorumlama gücünü artýrmasý muhtemel.
Niþ boyutlarýnýn kendisi, Antony ve Kleopatra’nýn savaþ gemilerindeki bronz koçbaþlarýnýn, arkeologlar tarafýndan herhangi bir yerde bulunan en büyük antik koçbaþlarý boyutlarýnýn en az dört katý olduðunu gösteriyor.
En büyük niþ, 1,7 metre geniþliðinde bir koçbaþýna ev sahipliði yapacak þekilde inþa edilmiþ gibi görünüyor. Dahasý, niþ kanýtlarý ayrýca bazý koçbaþlarýnýn 1,6 metre yüksekliðinde olabileceðini ve 2,5 metre uzunluðuna kadar ulaþabilecek olduðunu gösteriyor.
Her ne kadar devasa koçbaþlarýnýn temel amacý liman giriþindeki savunma sistemlerini kýrmak olsa da bu özel savaþta amaçlanan rolü, neredeyse kesinlikle düþman gemilerinin su hattýnýn altýný delmek ve böylece potansiyel olarak onlarý batýrmaktý.
Octavian’ýn zafer anýtýnda kalýcý olarak sergilediði 35 düþman koçbaþýndan 20’si çok büyüktü, 15’i ise kesinlikle kocamandý.
Koçbaþlarýnýn en büyüðü zafer anýtýnýn batý ve doðu ucundaki niþlerde sergileniyor. Yapý, son 16 yýlda arkeologlar tarafýndan sistematik olarak araþtýrýlýyor. Gerçekten de, 35 niþin altýsý sadece 18 ay önce tamamen kazýldý.
Yunanistan Kültür Bakanlýðý ve Stavros Niarchos Vakfý tarafýndan finanse edilen bu büyük araþtýrmanýn detaylarý, son zamanlarda Amerika Arkeoloji Enstitüsü tarafýndan Kaliforniya San Diego’da düzenlenen uluslararasý bir arkeolojik konferansta açýða kavuþturuldu.
Nicopolis’te araþtýrmaya liderlik eden kýdemli arkeolog, Yunanistan Kültür Bakanlýðý eski eserlerinin emekli küratörü Dr. Konstantinos Zachos, zafer anýtýndan elde edilen çok önemli arkeolojik verilerin analizinin devam edeceðini söylüyor.
Zachos, “Bu olaðanüstü Roma yapýsý hem tarihsel hem de arkeolojik olarak muazzam uluslararasý öneme sahip ve devam eden araþtýrmalarýn, Roma Ýmparatorluðu’nu doðuran savaþa daha fazla ýþýk tutacaðý düþünülüyor.” diyor.
Niþlerin detaylý çalýþmasýndan önce, anýtla ilgili önemli bilgilerin bir kýsmý MS 1.yüzyýl þairi Selanikli Philippus’un bir antik Roma epigramýndan edinilmiþti. Zafer anýtý, koçbaþlarýn kendi perspektifinden tanýmlanýyordu:
“Bronz çeneli koçbaþlarý, gemilerin yolculuk seven zýrhlarý. Bizler Actium’daki savaþa tanýk olarak buradayýz.”
Güney Florida Üniversitesi’nden niþlerin araþtýrýlmasýndan sorumlu tarihçi Profesör William Murray, niþ verilerinin devam eden analizinin büyük önem taþýdýðýný söylüyor.
Yunan ve Roma savaþ gemilerinde önde gelen bir otorite olan ve antik Akdeniz’deki deniz savaþý konusunda en son kilit çalýþmalarýndan biri olan “Titanlarýn Çaðý: Büyük Helenistik Deniz Donanmalarýnýn Yükseliþi ve Düþüþü” adlý çalýþmanýn yazarý Profesör Murray , “Ortaya çýkan kanýtýn, gerçekten güçlü deniz koçbaþlarýnýn neler yapabileceðini anlama konusunda bir devrim yaratmasý ve sonuçta ortaya çýkan çarpýþmalarýn ardýndaki güçlerin daha fazla yorumlanabilmesine yardýmcý olmasý muhtemel.” diyor.
Onun bir hatýrasý olarak zafer anýtýnýn inþa edildiði Atrium deniz savaþý, son zamanlarda daha da ünlü olan, 1960’larýn en ünlü ve harika bir epik filmi “Kleopatra “ filmine uyarlandý. Bu filmde Elizabeth Taylor Kloepatra, Richard Burton Mark Anthony ve Roddy McDowall da Octavianus rolünde baþrollerdeydi.
Ancak, anýt, Octavianus’un tarihi zaferini kutlamak ve Roma’nýn büyük imparatorluðunun resmî oluþumunu anmak için inþa ettiði tek þey deðildi. Octavianus buranýn hemen bitiþiðinde, 20.000’den fazla nüfusa sahip olan( çoðunlukla daha önce var olan yerel kasabalardan azýmsanmayacak sayýda kiþinin buraya yerleþmeye teþvik edildiði) büyük ölçekli bir þehir inþa etti (Nicopolis, Yunanca “ Zafer Þehri”).
Bu kentin muhteþem antik kent kapýlarý ve duvarlarý (4.8 kilometrelik kýsmý hala görülebiliyor), tiyatrolarý, hamamlarý ve stadyumu ile Roma villalarý, kiliseleri ve etkileyici su kemeri sistemi bugün hala ayakta ve turistler tarafýndan ziyaret edilebilir. Burasý, Yunanistan’ýn en büyük yýkýk antik kenti ve Epirus’un Yunanlara ait bölgesindeki küçük Preveze kasabasýnýn yaklaþýk 6.4 kilometre uzaðýnda yer alýyor. Uzun zamandýr terk edilmiþ durumdaki bu kentin devasa tiyatrosu þu an koruma altýnda.
Zafer anýtý ve þehrin etkileyici binalarýnýn çoðu yüzyýllar boyunca hayatta kalsa da, söz konusu 35 muhteþem bronz koçbaþýnýn tamamý (arkeologlarýn bulduðu birkaç parça dýþýnda) uzun zamandan beri ortadan kaybolmuþ durumda. Sadece onlarýn boþ niþleri var ve bunlar, Antony ve Kleopatra’nýn kaderine ve dünyanýn gördüðü en büyük imparatorluklarýn ve politik sistemlerin doðuþuna tanýklýk ediyor.
En nihayetinde bu bronz koçbaþlarýnýn, kendilerinin olunca buradaki halk veya milislerce ya da Roma Ýmparatorluðu’nun büyük bir kýsmýnýn zayýfladýðý ve yýkýldýðý bir dönem olan MS 4. veya 5.yüzyýllarýn bir evresinde Barbarlarýn istilasý sonucu ergitilmiþ olmasý muhtemel. Bu anlamda, site sadece bu büyük imparatorluðun doðuþunu deðil ayný zamanda ölümünün baþlangýcýný da temsil ediyor.
David Keys. The Independent. 24 Mart 2019.
Arkeofili
RSS
Bu yazý hakkýnda yorum bulunamamýþtýr. Ýlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >