Blog
Stonehenge Niçin Ýnþa Edildi?
Stonehenge, Ýngiltere’nin kýrsal alanlarýna serpilmiþ taþtan ya da ahþaptan inþa edilmiþ geniþ dairesel anýtlar arasýnda belki de en ünlüsü.
Bu tarih öncesi yapý, büyük bir olasýlýkla MÖ 3000 ile MÖ 2000 yýllarý arasýnda bir zamanda, bugün Ýngiltere olarak bildiðimiz bölgeye dikildi. Bazý taþlar, komþu ülke Galler’den getirildi. Taa Galler’den Ýngiltere’ye devasa taþ bloklar taþýmak mý? Bu iþ Neolitik Çað insanlarý için pek de kolay olmasa gerek.
Devasa bir çaba harcadýklarýna hiç þüphe yok, asýl soru þu ki “Bunu niçin yaptýlar? Neolitik Çað insanlarý neden bu kadar çok taþ yapý dikti?
“Stonehenge” (Profile Books ve Harvard University Press, 2008) kitabýnýn yazarý ve tarihçi Rosemary Hill “Ben de dâhil hiç kimse bunun cevabýný bilmiyor.” diyor.
Devam etmeden önce þunu da belirtelim: Stonehenge teknik olarak Türkçe karþýlýðý “taþ yapýt” olan bir henge (Ýngilizce’de tarih öncesi büyük taþlardan ya da ahþaptan oluþan çember) bile deðil. “Henge” sözcüðü nispeten daha yakýn zamanlara ait bir sözcük, ilk olarak 1932 yýlýnda Arkeolog Thomas Kendrick tarafýndan içinde bir hendek olan ve bir ya da daha fazla giriþi olan çember þeklinde bir yýðýn anlamýna gelecek þekilde kullanýldý. “Ama Stonehenge tam tersine hendeðin içinde bir yýðýn taþ.” diyor Hill.
Ýlginç olan bir baþka þey ise hendek ve taþ yýðýný sýralamasýnýn tersliðini göz ardý etsek bile taþ yapýtlarýn büyük çoðunluðunun Stonehenge gibi görünmemesi. Diðerlerinin inþasýnda ahþap kullanýldý, ki akla yatkýn olan da budur aslýnda. Ahþap her yerde bulunur ve çok dayanýklý olmasa da þekillendirmesi ve taþýmasý oldukça kolaydýr. Ancak arkeologlar, Britanya’nýn dayanýklý olmadýklarý için bir zamanlar çürüyüp yok olan birçok ahþap yapýya sahiplik ettiðinden 20. yüzyýla kadar haberdar dahi deðildi.
Birinci Dünya Savaþý’ndan sonra insanlar, farklý ülkelere uçmaya baþladýðýnda bu yapýlarýn yerde býraktýklarý izler sayesinde nerelerde olduðunu görmeye baþlayabildiler. Ýnsanlar kuþgözüyle bakmaya baþlayana kadar bu izleri fark etmemiþlerdi.” diyerek devam ediyor Hill.
Teknik olarak akademik tartýþmalardaki taþ yapýlarla örtüþmese de Ýrlanda ve Fransa’nýn Brittany bölgesinde de benzer antik taþ çemberler bulunuyor. Ayný zamanda Berlin yakýnlarýnda Neolitik Çað’ýn sonlarý ile Tunç Devri’nin baþlarýna kadar uzanan ahþap benzeri bir çember yapý ve Portekiz’de 4500 yýllýk kereste çember bir yapý yer alýyor. Eðer bu çember türlerinin hepsini sayacak olursak Britanya Adalarý’nýn çevresine ve Avrupa topraklarýna serpilmiþ binlercesi olduðunu söyleyebiliriz. Peki, sorumuza geri dönecek olursak: Neden?
Araþtýrmacýlarýn bu konuda yýllardýr sayýsýz fikri var. Stonehenge gibi yapýlarýn; kutsal avlanma yeri, halkýn toplanma yeri, astronomik takvim, ses yükseltme yeri, mezarlýk ve hatta antik iyileþme yöntemleri için barýnak olarak kullanýldýðýný iddia edenlerin sayýsý da bir hayli fazla. Bazý kazýlar, bu iddialarýn bazýlarýný destekler nitelikte.
“Stonehenge’ de insan kalýntýlarýna rastlandý, bu bulgular bölgenin insanlarý gömmek için kullanýldýðýný gösteren çok güçlü bir kanýt.” diye ekliyor Hill. “Ve kýþ gündönümü boyunca gün batýmýna göre konumlandýrýlmýþ, yani bence ölüler ve gündönümleri ile ilgili bir þeyler olduðunu söyleyebiliriz. Bunun bir ayin bölgesi olduðunu düþünmek hiç de mantýksýz görünmüyor, öte yandan insanlarýn orada bir þey yiyip içtiðine dair hiç kanýt yok.”
Ancak Stonehenge’in 3.2 kilometre yakýnýnda bulunan Durrington Duvarlarý gibi baþka yapýlar için bunu söylemek oldukça zor, çünkü burada insanlarýn ziyafetler çektiðine -görünene göre domuz ziyafetleri- kanýtlar var. “Taþ yapýlar farklý amaçlar için kullanýlmýþ olabilirler ancak bunu tam olarak bildiðimi söyleyemem.” diyor Hill. “Taþ yapýlarýn ortak özellikleri çevrelenmiþ olmadýklarý ve toplanma yerleri olarak kullanýlmýþ olabilecekleri. Þu an için baþka bir þey söylemek zor.”
“Bu belirsizlik, Neolitik Çað Avrupalýlarýnýn niçin bu kadar çok dairesel yapý inþa ettikleri sorusuna verilen umut kýrýcý bir cevap olabilir ancak bazý þeyleri bilmemek daha büyülü olabiliyor.” diyor Hilll.
“Stonehenge böyle gizemli kaldýðý sürece sen onu kendi görüþünle süsleyecek bir druid, bir antropolog, bir arkeolog ya da bir New Age takipçisi olabilirsin.”
www.arkeofili.com
RSS
Bu yazý hakkýnda yorum bulunamamýþtýr. Ýlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >