Blog
Vezüv Patlamasý, Ýnsanlarýn Beyinlerini Cama Çevirmiþ
| Kategori: Arkeoloji ve Sanat Haberleri | Yorum: 0 yorumVezüv Patlamasý, Ýnsanlarýn Beyinlerini Cama Çevirmiþ
MS 79 yýlýnda, Vezüv Yanardaðý patlamasý sýrasýnda Herculaneum’da ölen bir adam, patlamýþ bir kafatasý ve camlaþmýþ beyin dokusu ile bulundu.
Yeni bir araþtýrmaya göre, Vezüv Yanardaðý 79 yýlýnda patladýðýnda, fýrlattýðý kayalar ve gazlar öyle sýcaktý ki, bu sýcaklýk kaný kaynatmak, eti buharlaþtýrmak ve hatta beyin dokusunun parçalarýný cama dönüþtürmek için yeterince yüksekti.
Arkeologlar kazýlar sýrasýnda nadiren insan beyni bulur ve bulduklarýnda organlar sabun benzeri ve pürüzsüz bir þekilde görünür. Sabunlaþma adý verilen süreç sýrasýnda, yaðlý beyin dokusundaki trigliseritler, çevredeki yüklü parçacýklar ile reaksiyona girerek zamanla sabuna dönüþür. Ancak bilim insanlarý, Vezüv patlamasý sýrasýnda Herculaneum’da ölen bir adamýn kalýntýlarýný incelediklerinde çok farklý bir þey buldular.
Sýcak kül dalgasýyla, kurbanýn beyni vitrifikasyon adý verilen bir süreçle yanarak siyah parçalara dönüþmüþtü. Yayýmlanan rapora göre camsý malzeme, adamýn kafatasýnýn yüzeyini sarmýþtý.
Olaðandýþý keþif, insan osteobiyolojisi ve adli antropoloji profesörü Dr. Pier Paolo Petrone tarafýndan yapýldý. Önceki çalýþmalarda Petrone ve meslektaþlarý, Herculaneum’da Vezüv patlamasý sýrasýnda kayýkhanelere kaçan iskelet kalýntýlarýný incelemiþti. Bu insanlar da volkanik patlamanýn aþýrý sýcaklýðýndan ölmüþtü.
Herculaneum, yanardað patlamasý ile ünlü olan Pompeii’den yaklaþýk 20 kilometre uzaklýkta yer alýyor ve Vezüv yanardaðýnýn tabanýna daha yakýn bir yerde duruyor. Yanardaða olan bu yakýnlýk, Herculaneum’daki insanlarýn özellikle korkunç bir kaderle yüzleþmesini saðladý: Kaynayan kanlarýnýn buharý, kafataslarýnda yoðun baský oluþturdu ve kafalarýnýn patlamasýna neden oldu.
Yeni çalýþmada araþtýrmacýlar, sahildeki deðil, Collegium Augustalium olarak bilinen bir binada ahþap bir yatakta ölen bir Vezüv kurbanýný inceledi.
Ceset 1960’larda bir volkanik kül höyüðünün içine gömüldü. Kayýkhane kurbanlarý gibi, bu kömürleþmiþ iskelet de patlama sýrasýnda patlayan bir kafatasýnýn seyrek kalýntýlarýný taþýyordu.
Ekip, patlayan kafatasýnýn kalýntýlarýnda duran ve kafatasý oluklarýnýn kalýntýlarý arasýnda daðýlmýþ siyah camsý malzeme parçalarýný tespit etti. Araþtýrmanýn eþ yazarý Piero Pucci, beyin dokusu parçalarýný aldý ve içinde bulunan proteinleri analiz etti.
Analiz, karar verme gibi daha yüksek beyin fonksiyonlarýndan sorumlu olan beyin zarý; duygusal iþleme için önemli olan amigdala; ve hareketi ve ödüllere cevabýmýzý kontrol etmeye yardýmcý olan substantia nigra da dahil olmak üzere, insan beyninin farklý bölgelerinde bulunduðu bilinen proteinleri ortaya çýkardý.
Pucci ayrýca beyin dokusu örneklerinde yaygýn olarak bulunan trigliseritlerle birlikte insan saçý yaðýnda tipik olarak bulunan yað asitlerini de tespit etti.
Ceset yakýnýnda bulunan kömürleþmiþ odunun analizine dayanarak, ekip odanýn muhtemelen 968 Fahrenheit (520 santigrat derece) maksimum sýcaklýða ulaþtýðýný belirledi.
Bu aþýrý sýcaklýk, kurbanýn vücudundaki yumuþak dokularý buharlaþtýracak ve son yað kalýntýlarýný yakacak kadar sýcaktý.
Kýsa bir ýsý patlamasýnýn ardýndan, vücut hýzla soðumuþtu ve camlaþmýþ beyin parçalarý ile kaplý patlamýþ bir kafatasýnýn korkunç kalýntýlarýný geride býrakmýþtý.
Live Science. 23 Ocak 2020.
Makale: Pierpaolo Petrone et al. 2020. Heat-Induced Brain Vitrification from the Vesuvius Eruption in c.e. 79. The New England Journal of Medicine.
RSS
Bu yazý hakkýnda yorum bulunamamýþtýr. Ýlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >