Blog
Türkiye'deki Atatürk Barajı'nın Suları Altında 12.000 Yıllık Kaya Oymaları Keşfedildi

Antik alan, sekiz yıl önce kuraklık koşulları nedeniyle Atatürk Barajı'nın su seviyesinin önemli ölçüde düşmesi üzerine yerel balıkçılar tarafından keşfedilmişti.
www.arkeonews.com
Türkiye'nin güneydoğusundaki Adıyaman'da arkeologlar ve müze yetkilileri , 12.000 yıllık olduğu tahmin edilen kaya oymalarının su altı görüntülerini yakaladı. Kahta ilçesindeki Atatürk Barajı kıyısındaki ana kaya oluşumunda bulunan Epipaleolitik Dönem’e ait oymalar, hem insan hem de hayvanların yer aldığı stilize av sahnelerini tasvir ediyor.
Antik alan, sekiz yıl önce kuraklık koşulları nedeniyle Atatürk Barajı'nın su seviyesinin önemli ölçüde düşmesi üzerine yerel balıkçılar tarafından keşfedilmişti. Bu yılki uzun kuraklık mevsimi, yetkilileri oymaların tekrar ortaya çıkıp çıkmadığını kontrol etmek için alana geri dönmeye yöneltti. Ancak, oymaların Kahta'nın Belören bölgesi yakınlarında yaklaşık bir metre su altında kaldığını gördüler.
Sualtı Belgeleme ve Koruma Çalışmaları
Adıyaman Müze Müdürlüğü'nden bir ekip, dalış ve fotoğraf ekipmanları kullanarak detaylı bir su altı incelemesi gerçekleştirdi. Müze Müdürü Mehmet Alkan'a göre, kaya yüzeyi artık midye kabuklarıyla kaplı ve bu da belgelemeyi zorlaştırıyor. Alkan, "Kabuklara rağmen, oymaların sağlam kaldığını doğrulayabildik," dedi. "Alanı temizleyip Adıyaman Müzesi'nde sergilenmek üzere detaylı bir kopyasını üretmeyi planlıyoruz."
Müze Müdür Yardımcısı Mustafa Çelik, su seviyesinin yüksek olduğu dönemlerde alana ulaşmanın neredeyse imkansız olduğunu belirtti. "Bu sezon barajdaki en düşük su seviyesi, oymaları incelemek için nadir bir fırsat sunuyor. Yine de, yüzeyin yaklaşık bir buçuk ila iki metre altında kalıyorlar," diye açıkladı.
Tarih Öncesi Anadolu'ya Bir Bakış
Yaklaşık 8 metre uzunluğunda ve 70 santimetre yüksekliğindeki oymalar, bilinen en eski sanat yöntemlerinden biri olan gravür tekniği kullanılarak yapılmıştır. Stilize insan figürleri, dağ keçileri, atlar, kurtlar, tilkiler ve leyleklerin yer aldığı detaylı tasvirler, Epipaleolitik dönemdeki günlük yaşamı ve manevi inançları temsil ettiğine inanılan canlı bir av sahnesini resmetmektedir.
Uzmanlar, bu oymaların, bölgede yerleşik tarımın ortaya çıkışından çok önce, tarih öncesi Anadolu yaşamına ve erken dönem insan sanatsal ifadesine dair nadir bilgiler sunduğunu öne sürüyor. Güneydoğu Türkiye'nin Göbekli Tepe ve Karahan Tepe gibi diğer bölgelerinde de benzer bulgulara rastlanmış ve bu da bölgenin erken dönem insan uygarlığının ve sembolik sanatın beşiği olarak ününü pekiştirmiştir.
Stilize insan figürleri, dağ keçileri, atlar, kurtlar, tilkiler ve leyleklerin yer aldığı detaylı tasvirler, Epipaleolitik dönemdeki günlük yaşamı ve manevi inançları temsil ettiği düşünülen canlı bir av sahnesini resmediyor. Kaynak: İHA
Çevresel Zorluklar Ortasında Koruma
Türkiye'nin en büyük barajlarından biri ve Güneydoğu Anadolu Projesi'nin (GAP) önemli bir parçası olan Atatürk Barajı, 1990 yılında tamamlanmasından bu yana yerel çevreyi önemli ölçüde değiştirmiştir. Kuraklık ve mevsimsel değişiklikler nedeniyle su seviyeleri dalgalandığından, buradaki gibi su altında kalan arkeolojik alanlar erozyon, biyolojik büyüme ve tortu birikimi gibi artan tehditlerle karşı karşıyadır.
Arkeologlar, bu tür koşullara maruz kalan su altı mirasını korumak için dijital dokümantasyon ve 3B modellemenin önemini vurguluyor. Gelecekteki planlar arasında kapsamlı bir temizlik projesi yürütmek, oymaların yüksek çözünürlüklü taramasını yapmak ve bu tarih öncesi sanat eserini orijinal alana zarar vermeden halka açık hale getirmek için bir müze replikası oluşturmak yer alıyor.
Suyun Altında Geçmişi Canlandırmak
12.000 yıllık bu oymaların yeniden keşfi, Türkiye'nin engin arkeolojik zenginliğini ve kalkınma ile kültürel koruma arasındaki hassas dengeyi gözler önüne seriyor. Araştırmacılar Fırat havzasının su altındaki mirasını keşfetmeye devam ederken, her yeni bulgu insanlığın en eski sembolik ifadelerine ışık tutuyor: Taşa kazınmış sessiz hikâyeler, şimdi modern mühendisliğin suları altında saklı.
Kapak Görseli Kredisi: İHA
Oguz Kayra tarafından22 Ekim 2025
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >